གྲོང་ཁྱེར་ལྷ་ས་ཁུལ་གྱི་གནས་སྐོར་ས་བཀྲ།
གྲོང་ཁྱེར་ལྷ་ས་ཁུལ་གྱི་གནས་སྐོར་ས་བཀྲ། རྩོམ་པ་པོ། ཆོས་འཕེལ།
◎གཙུག་ལག་ཁང་། ༡ པོ་ཏ་ལ། ༢ རྭ་མོ་ཆེ། ༣ ཚེ་དཔག་ལྷ་ཁང་། ༤ རྗེ་འབུམ་སྒང་། ༥ རྒྱུད་སྨད། ༦ རྨེ་རུ་དགོན། ༧ བསྟན་རྒྱས་གླིང་། ༨ རྨེ་རུ་རྙིང་པ། ༩ ཀརྨ་ཤག ༡༠ ཡུལ་རིང་ལྷ་ཁང་། ༡༡ མཚམས་ཁུང་། ༡༢ རབ་གསལ་བཙན་ཁང་། ༡༣ སྤྲོ་བདེ་ཁང་གསར། ༡༤ བཞི་སྡེ། ༡༥ ཚེ་སྨོན་གླིང་། ༡༦ བྲག་ལྷ་ཀླུ་སྦུག ༡༧ ལྕགས་པོ་རི། ༡༨ ཀུན་བདེ་གླིང་། ༡༩ བར་མ་རི། ༢༠ ནོར་བུ་གླིང་ག ༢༡ རྫོང་རྒྱབ་ཀླུ་ཁང་། ༢༢ འབྲས་སྤུངས། ༢༣ གནས་ཆུང་། ༢༤ ལྷ་ལུང་རི་ཁྲོད། ༢༥ དགོན་པ་གསར། ༢༦ བྲག་རི་རི་ཁྲོད། ༢༧ གར་རི་དགོན། ༢༨ཕ་བོང་ཁ། ༢༩ ཆུ་བཟང་རི་ཁྲོད། ༣༠ སེ་རྭ་དགོན། ༣༡ གྲྭ་བཞི་དགོན། ༣༢ ཀེའུ་ཚང་རི་ཁྲོད། ༣༣ རྭ་ཁ་བྲག ༣༤ ཕུར་བུ་ལྕོག ༣༥ མཁར་རྡོ་། ༣༦ གནས་སྒོ་གདོང་། ༣༧ ནེ་ཕྱུང་རི། ༣༨ རི་བརྒྱ། ༣༩ ཚལ་གུང་ཐང་། ༤༠ ཚེ་མཆོག་གླིང་།
གྲོང་ཁྱེར་ལྷ་ས་ནི། ལོ་ངོ་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཡིན་པ་ལ། ད་ལྟའང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། ལྷ་ས་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མར་སྤྲུལ་པའི་ར་ཡིས་ས་དབོར་ཏེ་འོ་མཚོ་བསྲུབས་པས་ར་ས་ཞེས་པའི་མིང་ནས་རིམ་བཞིན་ལྷ་ས་ཞེས་པར་འགྱུར་བ་འམ། སངས་རྒྱས་དངོས་ཀྱི་རབ་གནས་མཛད་པའི་ལྷ་ཇོ་ཤཱཀ་རྣམ་གཉིས་གནས་འདིར་བཞུགས་པས་ལྷ་ས་ཞེས་པའི་མིང་ཐོགས་ཞེས་གསུང་སྲོལ་མི་འདྲ་བ་ཡོད།ད་ལྟ་གྲོང་ཁྱེར་འདིའི་སྤྱིའི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ནི། སྤྱི་ལེ་ངོས་སྙོམས་༤༩ལྷག་ཙམ་དང་། མི་འབོར་ཁྲི་༣༧ལྷག་ཙམ། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲི་༣༦༥༠ཙམ་གྱིས་མཐོ་བའི་ས་བབས་ཡིན་སྟབས་འཛམ་གླིང་ཐོག་ས་བབས་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཡིན་ཞེས་ཟེར། གྲོང་ཁྱེར་འདིར་ཕེབས་དགོས་ན་བར་ཁམས་ཆབ་མདོ་གྲོང་རྡལ་ནས་སྤྱི་ལེ་༡༠༦༢ཙམ་དང་། ལྷོ་ཁ་རྩེད་ཐང་གྲོང་རྡལ་ནས་སྤྱི་ལེ་༡༩༡ཙམ། གཙང་གཞི་ས་རྩེ་གྲོང་རྡལ་ནས་སྤྱི་ལེ་༢༨༠ཙམ། སྟོད་མངའ་རིས་སེང་གེ་མཁའ་བབས་གྲོང་རྡལ་ནས་སྤྱི་ལེ་༡༧༠༠ཙམ། བྱང་ནག་ཆུ་གྲོང་རྡལ་ནས་སྤྱི་ལེ་༣༢༦ཙམ། ཀོང་པོ་ཉི་ཁྲི་གྲོང་རྡལ་ནས་སྤྱི་ལེ་༤༦༤ཙམ། སྒོར་མོ་མེ་འཁོར་བབས་ཚུགས་ནས་སྤྱི་ལེ་༡༡༦༥ཙམ། སི་ཁྲོན་ཁྲིན་ཏུའུ་གྲོང་ཁྱེར་ནས་སྤྱི་ལེ་༢༤༡༥ཙམ་བཅས་སོ་སོ་ནས་ལམ་ཐག་དེ་ལྟ་བུ་ཕེབས་ན་གནའ་བོའི་གྲོང་ཁྱེར་འདིར་འབྱོར་གྱི་རེད།
པོ་ཏ་ལ།
མཚན་གཞན་ལ་རྩེ་པོ་ཏ་ལ། རྩེ་ཕོ་བྲང་། ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ། ཕོ་བྲང་དམར་པོ། རི་བོ་གྲུ་འཛིན་སོགས་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་མང་། པོ་ཏ་ལ་ནི། ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྐད་ཡིན་པས་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་ལ་རི་བོ་པོ་ཏ་ལའམ་བོད་སྐད་དུ་རི་བོ་གྲུ་འཛིན་ཞེས་ཞུ་བས། ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་གནས་འདིར་སྒྲུབ་པ་མཛད་པའམ་ཆོས་རྒྱལ་ཉིད་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་ཡིན་ཞེས་ཞུ་བས་ཕོ་བྲང་གི་མཚན་ལའང་སྤྱན་རས་གཟིགས་གྱི་ཕོ་བྲང་གི་མཚན་གསོལ་བ་ཡིན། གང་ཉིད་ལྷ་སར་མ་འབྱོར་གོང་ནས་ཕོ་བྲང་འདི་རྒྱང་རིང་ནས་མཇལ་ཐུབ་ལ་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ནས་ཀྱང་ཨར་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་གང་གིས་ཀྱང་སྒྲིབ་མ་ཐུབ་པར་ཕྱོགས་གང་ས་ནས་མཇལ་ཐུབ་ལ་གང་ནས་མཇལ་ཀྱང་བཟོ་བཀོད་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པ་ཡོད། ཕོ་བྲང་དེ་ནི་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བདུན་པར་བོད་རྒྱལ་སོ་གསུམ་པ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་མཐའ་བཞིའི་རྒྱལ་ཁག་དབང་དུ་བསྡུས་ནས་བོད་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་གནང་རྗེས་སྤྱི་ལོ་༦༣༡ལོར་ཕོ་བྲང་བྱམས་པ་མི་འགྱུར་གླིང་(མལ་གྲོ་གོང་དཀར་རྫོང་ཁོངས་བརྒྱ་མ་ཞེས་པར་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་མཁར་ཞེས་པ)ནས་དབུ་རུ་སྐྱིད་ཤོད་ལྷ་སར་ཕེབས་ཏེ་དམར་པོ་རིའི་སྟེང་དུ་ཕོ་བྲང་གཟིམས་ཁང་དཀར་པོ་བཞེངས་ཞེས་གསུངས། དེ་ནས་བལ་པོའི་རྒྱལ་པོ་དེ་ཝ་ལྷའི་སྲས་མོ་ལྷ་ཅིག་ཁྲི་བཙུན་ཁབ་ཏུ་བཞེས། དེ་རྗེས་རྒྱའི་གོང་མ་ཐང་ཐའི་ཙུང་གི་སྲས་མོ་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོ་བཙུན་མོར་བསུས། གླང་ཆེན་ས་ལ་ཉལ་བ་ལྟ་བུའི་དམར་པོ་རི། སེང་གེ་གནམ་དུ་མཆོངས་པ་ལྟ་བུའི་ལྕགས་པོ་རི། སྟག་མོ་ཚང་དུ་འཛུལ་བ་ལྟ་བུའི་བར་མ་རི་བཅས་གསུམ་ལས་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་ནི་གླང་ཆེན་ས་ཉལ་བ་ལྟ་བུའི་དམར་པོ་རིའི་སྟེང་དུ་བཞེངས། དམར་པོ་རི་ལ་ལྕགས་རི་རྒྱ་ཁྱོན་དཔག་ཚད་གཅིག་ཡོད་པས་ལྕགས་པོ་རི་དང་། བར་མ་རིའང་ནང་དུ་ཚུད་ཡོད་ཅེས་གསུངས། ལྕགས་རི་ཕྱི་ནང་བར་གསུམ་གྱིས་བསྐོར་བའི་དབུས་སུ་མཁར་དགུ་ཐོག་ལ་ཁང་[page 4] མིག་དགུ་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་གོ་དགུ་དང་། རྩེ་མོར་མཁར་གཅིག་བཅས་མཁར་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་ཡོད། མཁར་དེ་དག་གི་རྩེ་མོར་མདུང་དར་སྟོང་ཕྲག་ཙམ་བཙུགས། ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་བཙུན་མོའི་ཕོ་བྲང་དགུ་ཐོག་བྱས་པ་ལ། ལྕགས་རིའི་ཕྱོགས་བཞི་ལ་སྒོ་བཞི། སྒོ་བཞི་ལ་མཁར་བཞི། མཁར་རེ་རེ་ལ་སྒོ་སྲུང་རེ། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དང་བཙུན་མོའི་ཕོ་བྲང་དབར་ལྕགས་ཐག་གི་ཟམ་པ། ཕོ་བྲང་གི་ཤར་ལྷོའི་ཐང་དུ་རྟ་རྒྱུག་སའི་ལམ་དཔངས་སུ་འདོམ་པ་དོ། ཞེང་ལ་འདོམ་པ་བཅོ་བརྒྱད། རིང་ཚད་འདོམ་པ་སུམ་བརྒྱ་བཅས་ལ་སྤང་ལེབ་ཀྱི་སྟེང་སོ་ཕག་བསྒྲིགས་པ། ལམ་གྱི་གཡས་གཡོན་ལ་རིན་པོ་ཆེའི་དྲ་བས་བསྐོར་བ། མགོ་མཇུག་གཉིས་ལ་ཤིང་གི་དྭ་མིག་ལ་མཚོན་རྩི་བྱུག་པ། རྟ་གཅིག་གི་རྨིག་སྒྲས་རྟ་མང་པོ་དུས་གཅིག་ཏུ་རྒྱུག་པའི་རྨིག་སྒྲ་སྒྲོགས་པ་ལྟར་ཡོད་གསུངས། འོན་ཀྱང་དེ་རྗེས་ཆོས་རྒྱལ་མང་སྲོང་མང་བཙན་དུས་རྒྱ་ནག་དམག་གིས་མེར་བསྲེགས་ཞེས་དང་། ཁྲི་སྲོང་སྡེ་བཙན་སྐབས་དམར་པོ་རིར་ཐོག་བརྒྱབ་པ་སོགས་ཀྱིས་ཉམས་རྒུད་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དང་། བཙུན་པོའི་ཕོ་བྲང་། རྟ་ལམ་སོགས་མེད་པར་གྱུར་ཡང་ཆོས་རྒྱལ་སྒྲུབ་ཕུག་དང་། འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་སྔར་བཞིན་གནས་ལ་རྗེས་སུ་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་སོ་སོའི་བླ་ཆེན་ཁག་གིས་ཀྱང་པོ་ཏ་ལར་གསུང་ཆོས་གནང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་ཚུལ་ལ་བལྟས་ན་སྐབས་ཤིག་ཕོ་བྲང་དེ་གཙུག་ལག་ཁང་ལྟ་བུར་གྱུར།
དེ་ནས་དུས་རབས་བཅོ་བདུན་པར་བོད་ཀྱི་སྲིད་དབང་གཙང་པ་སྡེ་སྲིད་ཀརྨ་བསྟན་སྐྱོང་དབང་པོས་བཟུང་སྐབས་པཎ་ཆེན་བློ་བཟང་ཆོས་རྒྱན་ནས་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཞི་པའི་ཡང་སྲིད་དུ་ངོས་འཛིན་ཞུས་ཏེ་འབྲས་སྤུངས་སུ་ཆོས་བཞུགས་མཛད། གུ་ཤྲཱི་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་གཙང་པ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་སྲིད་དབང་འཕྲོག་སྟེ་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་སྲིད་དབང་མཐའ་དག་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་ཕྱག་ཏུ་ཕུལ་ཏེ་འབྲས་སྤུངས་སུ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བཙུགས། ༡༦༤༥ལོར་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་བཀའ་བཀོད་བཞིན་སྡེ་[page 5] སྲིད་བསོད་ནམས་རབ་བརྟན་གྱིས་རྩེ་ཕོ་བྲང་དཀར་པོ་རྒྱས་བསྐྲུན་མཛད། གཞུང་ས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་འབྲས་སྤུངས་ནས་པོ་ཏ་ལ་རུ་སྤོས། འཕགས་པ་ལོ་ཀེ་ཤྭ་རའི་སྐུ་བརྙན་ཡང་གཙང་པའི་དམག་འཁྲུག་སྐབས་མཚོ་སྔོན་བར་གྱར་བ་སླར་ཡང་སྔར་གནས་སུ་གདན་འདྲེན་ཐུབ།
དེ་ནས་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་དགོངས་པ་གཞན་དོན་དུ་ཕེབས་རྗེས་ཕོ་བྲང་དམར་པོ་བཞེངས་འགོ་ཚུགས། ཕོ་བྲང་ལེགས་པར་འགྲུབ་ཆེད་དུ་རྒྱལ་བ་དགོངས་པ་རྫོགས་པའང་རེ་ཞིག་གསང་བ་མཛད། ཐོག་མར་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་དགོངས་པར་ཕོ་བྲང་དམར་པོའི་ཁང་རྙིང་ཡོངས་རྫོགས་བཤིག་སྟེ་ཕོ་བྲང་ལྟེ་བ་དབུས་སུ་འཁེལ་བ་ཞིག་གནང་དགོས་དགོངས་ཀྱང་། ཆོས་རྒྱལ་སྒྲུབ་ཕུག་ནི། སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་སྐུ་དངོས་ཡུན་རིང་བཞུགས་མྱོང་བ་དང་། འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་ཡང་སྔར་གྱི་ལྷ་ཁང་ཡིན་ཐོག་རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་བཅད་རྒྱར་ཡུན་རིང་བཞུགས་མྱོང་བ་བཅས་དེ་དག་བཤིག་ན་ཕུགས་སྐྱོན་ཡོང་མིན་རྒྱལ་དབང་རིན་པོ་ཆེའི་པུར་གདུང་དང་། ལྷ་མོའི་ཞལ་ཐང་མདུན་ཟན་རྟགས་ཐེངས་གཉིས་བསྒྲིལ་བར་དེ་དག་རང་འཇགས་སུ་བཞག་པ་ལེགས་ཚུལ་དུ་ཕེབས་པར་བརྟེན་སྔར་གྱི་ཕོ་བྲང་དེ་གཉིས་རང་འཇགས་སུ་བཞག་སྟེ་ཕོ་བྲང་དམར་པོ་ལོ་གསུམ་ལ་འགྲུབ་པར་བྱས་པ་དང་། དེ་ནས་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་བར་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱིས་ཉམས་གསོ་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་སྟེ་ད་ལྟའི་ཕོ་བྲང་གི་དབྱིབས་དང་གྲུབ་གཞི་འདི་ཉིད་དང་། རྒྱལ་པོ་ལྕོག བསྟན་མ་ལྕོག གཡུལ་རྒྱལ་ལྕོག ཤར་ཆེན་ལྕོག་བཅས་ལྕོག་བཞི་དང་། དཀྱིལ་དུ་ཚོམས་ཆེན། སྟེང་གི་བྱང་ངོས་སུའང་ཚོམས་ཆེན། གཟིམ་ཆུང་ཤར་ནུབ་སོགས་དང་། ཆོས་རྒྱལ་སྒྲུབ་ཕུག འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་། ས་གསུམ་རྣམ་རྒྱལ། ཕུན་ཚོགས་བཀོད་པ། བཀའ་གདམས་འཁྱིལ། དབང་ཁང་། བླ་མ་ལྷ་ཁང་། ལི་མ་ལྷ་ཁང་། སྨན་བླ་ཁང་། དགའ་ལྡན་ཕུན་ཚོགས་འཁྱིལ། དུས་འཁོར་ལྷ་ཁང་། བཀའ་འགྱུར་ལྷ་ཁང་། ཚོམས་ཆེན་སྲིད་ཞིའི་[page 6] ཕུན་ཚོགས། གསེར་སྡོང་འཛམ་གླིང་རྒྱན་གཅིག འཁྲུངས་རབས་ལྷ་ཁང་། ལམ་རིམ་ལྷ་ཁང་། རིག་འཛིན་ལྷ་ཁང་། ཀུན་བཟང་རྗེས་འགྲོ་ཁང་། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་ནས་བཅུ་གསུམ་བར་གྱི་གསེར་སྡོང་ཁག་གི་བཞུགས་གནས། རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་གི་འདུ་ཁང་དང་གྲྭ་ཤག གཞུང་ས་མཆོག་གི་ལས་ཁུངས། ཡིག་ཚང་། རྩེ་སློབ་གྲྭ་སོགས་ལས་གྲུབ་ཡོད། དེ་ལྟའི་ལྷ་ཁང་དང་གཟིམས་ཆུང་སོགས་ལ་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་བཅས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་བརྗོད་མི་ཚར། དཔེར་ན་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོའི་གདུང་རྟེན་གཞིས་རྩེ་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོ་དང་། གཉིས་པ། གསུམ་པ། བཞི་བ་བཅས་ཀྱི་གདུང་རྟེན་འབྲས་སྤུངས་སུ་བཞུགས་པ་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པ་ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོའི་སྐུ་གདུང་མཚོ་སྔོན་གསེར་ཁོག་ཏུ་བཞུགས་པ་བཅས་ལས། རྒྱལ་བ་ལྔ་པ་ནས་བཅུ་གསུམ་བར་གྱི་གདུང་རྟེན་བརྒྱད་པོ་པོ་ཏ་ལར་བཞུགས་པ་དེ་དག་ཀུན་གསེར་སྡོང་སྟེ་ཕྱིར་གསེར་ལྗང་བརྡུང་གིས་བཏུམས་ལ་ཚགས་བརྐོས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ལ་དེའི་སྟེང་གསེར་ལས་རིན་ཐང་ཆེ་བའི་རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་ཡོད་ལ། ད་དུང་དེ་ལས་ལྷག་པ་ནི་ནང་དུ་སྐུ་གདུང་དམར་གདུང་གིས་དབུས་ནང་རྟེན་སྲིད་ན་དཀོན་པ་དག་གིས་གཏམས་ཡོད་པས་དེ་འདྲ་གཅིག་གི་རིན་ཐང་ཡང་བསམ་ལས་འདས་སོ། ལྷ་ཁང་ཁག་གི་རྟེན་སྐུའང་བརྗོད་མི་ཚར་བ་ཡོད་པ་ལས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཆོས་རྒྱལ་སྒྲུབ་ཕུག་ནི། ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ཏེ་ཆོས་རྒྱལ་སྐུ་དངོས་བཞུགས་མྱོང་བ་དང་། དེའི་ནང་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དང་། རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོ། བལ་བཟའ་ཁྲི་བཙུན། མོང་བཟའ་ཁྲི་ལྕམ། སྲས་གུང་རི་གུང་བཙན། བློན་པོ་མགར་སྟོང་བཙན། ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊ་བཅས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་དང་། རྒྱ་བཟའི་གསོལ་ཐབ་སོགས་དང་། དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་ནང་ལྷ་ཁང་དེ་ཉམས་གསོ་གནང་རྗེས་དབུས་སུ་བཞུགས་པའི་རྒྱལ་དབང་ལྔ་པའི་སྐུ་བརྙན་དང་། རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་སྐུ་བརྙན་སོགས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་བཅས་དང་། འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་ནང་གི་རྟེན་གཙོ་འཕགས་པ་ལོ་ཀེ་ཤྭ་རའི་སྐུ་[page 7] བརྙན་ནི་པོ་ཏ་ལའི་ཕོ་བྲང་བསྐྲུན་རྗེས་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་སྨིན་མཚམས་ཀྱི་མཛོད་སྤུ་ལས་སྤྲུལ་པའི་དགེ་སློང་བློ་གྲོས་འབྱུང་གནས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་པ་ཕོ་ཉར་མངགས་པ་དེས་ཀྱང་རྒྱ་བལ་གྱི་ས་མཚམས་ཙནྡ་མང་པོ་སྐྱེ་བའི་ནགས་ཁྲོད་ཞིག་ན་ཧ་རི་ཙནྡ་གྱི་སྡོང་པོ་ཞིག་གི་ཁོག་པ་ལས་འཕགས་པ་སྐུ་མཆེད་བཞི་བཞེས། དེའི་ནང་གི་འཕགས་པ་འཇག་མ་ཞུ་བ་ནི་བལ་ཡུལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཡུམ་བུ་ཡ་འགལ་ཏེ་ཅ་ཏ་མན་ཏུར་བཞུགས། དེའི་འོག་འཕགས་པ་དབུ་གང་ནི་རྒྱ་བལ་གྱི་མཚམས་ཤིག་ཏུ་བཞུགས། དེའི་འོག་འཕགས་པ་ལོ་ཀེ་ཤྭ་ར་བོད་དུ་གདན་དྲངས་ཏེ་རྒྱལ་པོར་ཕུལ་བས་རྒྱལ་པོའི་ཐུགས་དམ་གྱི་རྟེན་མཛད། བོད་དུ་སྟོན་པ་སྐུ་དངོས་ཀྱིས་རབ་གནས་མཛད་པའི་ཇོ་ཤཱཀ་རྣམ་གཉིས་མ་གདན་གོང་རྟེན་རྩ་ཆེ་ཤོས་འདི་ཉིད་ཡིན་པར་གྲགས་ལ་ལྷ་ཁང་ལའང་འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་ཞེས་ཞུ། ལོ་ཀེ་ཤྭ་རའི་གཡས་ངོས་སུ་བཞུགས་པའི་སྒྲོལ་སྔོན་དང་། གཡོན་དུ་བཞུགས་པའི་སྤྱན་རས་གཟིགས་བཅུ་གཅིག་ཞལ་གཉིས་ཀྱང་སྐུ་རྒྱུ་ཙནྡ་དཀར་པོ་ལས་གྲུབ་པའི་བྱིན་ཅན། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་ཞབས་རྗེས་གསལ་བའི་རྡོ་སོགས་དང་གཞན་ཡང་སྐུ་བརྙན་ཇི་སྙེད་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད།
རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་ཡང་ཕོ་བྲང་འདིའི་ནང་གནས་ཤིང་། དེའང་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་གསུམ་པ་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་ཨལ་ཐན་རྒྱལ་པོས་སོགས་ཡུལ་དུ་གདན་འདྲེན་དུས་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་ཚེ་བསྲིང་བར་རྣམ་རྒྱལ་མའི་ཆོ་ག་དང་། རྗེ་རང་གིས་བསྟེན་པའི་དགེ་བསྙེན་ཀྱི་ཆོས་སྲུང་སོགས་ཀུན་བཟང་རྩེ་བའི་ལུགས་ལྟར་བཙུགས་པས་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་ངམ། རྒྱལ་བའི་སྐུ་འཁོར་གྲྭ་ཚང་ངམ་སྐུ་ཞབས་གྲྭ་ཚང་ཞེས་ཞུ། སྤྱིར་རབ་བྱུང་བ་ལ་གྲྭ་པ་ཞེས་ཟེར་ཡང་། རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་དང་། རྒྱལ་ཚབ་གནང་མྱོང་བའི་གླིང་ཁག་གི་གྲྭ་པར་སྐུ་ཞབས་ཞེས་ཞུ། སྔོན་དགེ་འདུན་གྲངས་ཚང་བརྒྱ་དང་བདུན་ཅུས། གཙོ་བོ་རི་བོ་དགེ་ལྡན་གྱི་སྔགས་ཆོག་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པའི་སྟེང་། ཕུར་པའི་སྒྲུབ་མཆོད་ཏེ་རྙིང་མའི་ལུགས་[page 8] དང་། གུར་ཞལ་སོགས་ས་ལུགས་ཀྱང་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པ་ཡིན། ཕོ་བྲང་འདིར་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཞེས་དགོན་སྡེ་གཏོར་བཤིག་བྱེད་པའི་དུས་གནོད་སྐྱོན་སྤྱིར་ན་བྱུང་མེད་ལ༡༩༨༩ལོར་ཉམས་གསོ་གནང་བ་དང་། ༡༩༩༤ལོར་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སྡེ་ཚན་དུ་ཚུད་པ་བཅས་ཡིན།
པོ་ཏ་ལའི་མདུན་ནས་མར་བབས་པའི་ཁུལ་དེར་ཞོལ་ཞེས་ཟེར། ཞོལ་ཞེས་པ་ནི་པོ་ཏ་ལའི་འདབས་སུ་ཆགས་པས་ཡིན། འདིར་ཞོལ་ལྕགས་རིའི་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཏེ་ལྕགས་རིའི་ནང་དུ་སྔོན་སྡེ་པ་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ཁག་ཆགས་ཡོད་པ་ནི་དམག་སྤྱི་ཁང་དང་།པར་ཁང་སྟེ་བོད་དཔེའི་པར་ཤིང་ཁག་བཞུགས་པ་དང་། ནས་ཁང་ཐོག་ཀ་སྟེ་འབྲུ་ཁང་གི་ཐོག་ཀ་ཡིན། འདོད་དཔལ་ཏེ་ཐོག་མར་ཀརྨ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་དགོན་པ་ཡིན་སྐད་ལ་རྗེས་སུ་ལུགས་རྒྱག་སའི་བཟོ་གྲྭ། ཞོལ་པ་ལས་ཁུངས་ཏེ་ལྷ་སའི་ཉེ་འདབས་ཀྱི་རྫོང་གཞིས་ཁག་གི་ཁྲིམས་ཁང་བཅས་ལས་གྲུབ་ཡོད་པ་ད་ལྟའང་ཁང་རྙིང་དང་ལྕགས་རི་བཅས་བསྡད་ཡོད། ཞོལ་གྱི་གྲོང་མི་རྣམས་ཕོ་བྲང་གི་རྒྱབ་སྟེ་ལྷ་ཀླུ་ཁུལ་དུ་གནས་སྤོས་བྱས་སྟབས་ད་ལྟ་ཁུལ་དེར་ཡང་ཞོལ་གྲོང་གསར་ཞེས་ཟེར།
ལྷ་ས་གཙུག་ལག་ཁང་།
མཚན་རྒྱས་པར་ལྷ་ལྡན་ར་ས་འཕྲུལ་སྣང་གི་གཙུག་ལག་ཁང་ངམ། དགའ་བཞི་གཙུག་ལག་ཁང་ཞེས་ཞུ། དགའ་བཞི་གཙུག་ལག་ཁང་ཞེས་པ་ནི། སྒོ་བཞི་དཀྱིལ་འཁོར་རིས་སུ་བྱས་པས་བླ་མ་དགའ། ཀ་བ་ཕུར་པ་རིས་སུ་བྱས་པས་སྔགས་པ་དགའ། རྩིག་པ་གཡུང་དྲུང་རིས་སུ་བྱས་པས་བོན་པོ་དགའ། ལྕམ་གདུང་རེའུ་མིག་རིས་སུ་བྱས་པས་བོད་འབངས་དགའ་ཞེས་ཟེར། གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ནི་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་རྙིང་པའི་ལྟེ་བར་ཆགས་ཡོད། དེའང་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་གྱིས་ཕོ་བྲང་དམར་པོ་རིའི་སྟེང་མ་བསྐྱོན་གོང་། ད་ལྟ་ལྷ་སའི་ཁུལ་དུ་སྐྱིད་ཤོད་ཅེས་དང་དེ་ཁུལ་དུ་རྒྱུག་པའི་ཆུ་[page 9] བོ་ལ་སྐྱིད་ཆུ་ཞེས་ཟེར། ད་ལྟའི་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཤུལ་དུ་འོ་མཚོ་ཞེས་མཚེའུ་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཡོད་པ་བཅས་ཡིན། དེ་ནས་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་དམར་པོ་རི་ལ་བཞུགས། བལ་བཟའ་ཁྲི་བཙུན་དང་། རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོ་རྣམ་གཉིས་སྔ་རྗེས་སུ་རྒྱལ་པོའི་བཙུན་མོར་བསུས། བལ་བཟའ་ཁྲི་བཙུན་གྱི་རྟེན་སྐལ་དུ་ར་མོ་ཆེའི་ཇོ་བོ་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེ་དང་། རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོའི་རྟེན་སྐལ་དུ་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་བཅས་སོ་སོར་གདན་དྲངས། དེ་ནས་བལ་བཟས་རང་གིས་གདན་དྲངས་པའི་རྟེན་གྱི་བཞུགས་གནས་ཤིག་བཞེངས་དགོས་ཐུགས་ལ་ཤར་ཏེ་རྒྱལ་པོར་ཞུས་པས་རྒྱལ་པོས་ཀྱང་ཐུགས་དགྱེས་དང་བཅས་དེ་ལྟར་ཆོག་པ་ཞལ་གྱིས་བཞེས། དེ་ནས་བལ་བཟའ་ཁྲི་བཙུན་གྱིས་ཞལ་ཏ་མ་མངགས་ཏེ་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོར་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་པའི་ས་དཔྱད་གང་བཟང་ཞུ་བར་བཏང་། རྒྱ་བཟས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་སྤོར་ཐང་བརྒྱད་བཅུ་ཞེས་རྩིས་སྐོར་ཏེ་གསལ་བར་བསྟན་ཡང་ཞལ་ཏ་མས་རྒྱ་བཟས་གསུང་བ་ཇི་བཞིན་བལ་བཟར་མ་ཞུས་སྟབས་མཚོ་བསུབ་ཀྱང་མ་ཟུབ། ་དགོང་ནེའི་ཐང་ལ་རྨང་བཏིང་ཡང་ཉིན་མོ་མིས་བརྩིགས་པ་མཚན་མོ་མི་མ་ཡིན་གྱིས་བཤིག དེ་ལྟའི་རྒྱུ་མཚན་རྒྱལ་པོར་ཞུས་པས། རྒྱལ་པོས་མཁྱེན་བཞིན་དུ་མ་མཁྱེན་ཚུལ་མཛད་ཁྲི་བཙུན་དང་བཅས་འོ་ཐང་གི་མཚོ་འགྲམ་དུ་ཕེབས་ཏེ་སོར་གདུབ་ནམ་མཁར་འཕེན་བཅུག་གནང་བས་མཚོ་ནང་དུ་ལྷུང་བ་དང་། དེ་མར་མཚེའུའི་དབུས་ན་འོད་ཟེར་སྣ་ཚོགས་ལས་གྲུབ་པའི་མཆོད་རྟེན་ཞིག་གསལ་བ་ཀུན་གྱིས་གཟིགས། དེ་ནས་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་བདེན་ཚིག་ཐུགས་སྨོན་མི་ཚང་མེད་པ་གནང་། བློན་འབངས་ཀྱིས་རྡོ་བསྐྱུར་བ་སོགས་མཛད་པས་དེ་དབུས་རྡོའི་མཆོད་རྟེན་སྲ་ཞིང་བརྟན་པ་ཞིག་ཏུ་སོང་བ་ལ་གདུང་མ་རྣམས་ཀྱི་སྣེ་གཏད། སྤྲུལ་པའི་ར་ལ་ས་བཀལ་ཏེ་མཚོ་བསུབས། འོན་ཀྱང་ཉིན་མོ་མིས་བརྩིགས་པ་མཚན་མོ་ལྷ་འདྲེས་བཤིགས་པས། རྒྱལ་པོ་ཡབ་ཡུམ་ཉང་བྲན་ཕ་བོང་ཁར་འཕགས་པ་ཐགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྒྲུབ་པ་ལ་བཞུགས་ཏེ་གསོལ་བ་བཏབས་པས། འཕགས་[page 10] པས་བོད་འདི་སྲིན་མོ་གལ་ཀྱལ་དུ་ཉལ་བའི་དབྱིབས་སུ་ཡོད་པས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་པའི་ཐོག་མར་ས་པྲའི་མེ་བཙའ་རྣམས་གནོན་དགོས་པས། མཐའ་འདུལ། ཡང་འདུལ། རུ་གནོན་བཅས་ཀྱི་གཙུག་ལག་ཁང་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་བཞེངས་ན་རྒྱལ་པོའི་བཞེད་པ་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པའི་ལུང་བསྟན་པས། དབུ་རུ་མལ་གྲོ་ཀ་ཚལ་མི་འགྱུར་བའི་ལྷ་ཁང་དང་། དེའི་ལག་ཏུ་གསེག་ཤང་འགིར་ཏིའི་ལྷ་ཁང་། གཡོ་རུ་ཡར་ཀླུང་དུ་ཁྲ་འབྲུག་བཀྲ་ཤིས་བྱམས་སྙོམ་གྱི་ལྷ་ཁང་དང་དེའི་ལག་ཏུ་བཙན་ཐང་གཡུ་ཡི་ལྷ་ཁང་། གཙང་དུ་གཙང་འགྲམ་དགེ་རྒྱས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་དང་དེའི་ལག་ཏུ་དགེ་དྲུང་གི་ལྷ་ཁང་། ངམ་རིང་དུ་གྲམ་པ་རྒྱས་དྲི་མེད་ཀྱི་ལྷ་ཁང་དང་དེའི་ལག་ཏུ་འབྲེའི་ལྷ་ཁང་བཅས་མཐའ་འདུལ་གྱི་ལྷ་ཁང་ལག་དང་བཅས་པ་དང་། ཤར་སྟག་གི་མགོའི་སྟེང་དུ་ཀོང་པོ་བུ་ཆུའི་ལྷ་ཁང་། ལྷོ་འབྲུག་གི་ཟེ་སྟེང་དུ་ལྷོ་བྲག་མཁོ་མཐིང་གསེར་གྱི་ལྷ་ཁང་། ནུབ་བྱ་དམར་པོའི་སྒལ་སྟེང་དུ་ཚལ་རིག་ཤེས་རབ་སྒྲོན་མེའི་ལྷ་ཁང་། བྱང་རུས་སྦལ་གྱི་སྒལ་སྟེང་དུ་སྟོད་པྲ་བདུན་རྩེའི་ལྷ་ཁང་བཅས་ཡང་འདུལ་གྱི་ལྷ་ཁང་བཞི་དང་། ཚངས་པ་རླུངས་གནོན་གྱི་ལྷ་ཁང་། ལྡན་ཀློང་ཐང་སྒྲོལ་མ། མང་ཡུལ་བྱམས་སྤྲིན་དགེ་རྒྱས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་། ལྷོ་འབྲུག་སྤ་དྲོ་སྐྱེར་ཆུའི་ལྷ་ཁང་སྟེ་རུ་གནོན་གྱི་ལྷ་ཁང་བཞི་བཅས་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་བཅས་བཞེངས་གནང་མཛད། འོན་ཀྱང་ད་ལྟ་རང་རེས་མཇལ་བའི་གཙུག་ལག་ཁང་གཞི་ཁྱོན་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་བུ་དེ་མར་འགྲུབ་མེད་ཀྱང་བལ་བཟའི་ཐུགས་འདུན་ལྟར་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་དེ་འགྲུབ། བལ་བཟའི་ཡབ་མཉེས་པར་བྱེད་པ་ལ་ལྷ་ཁང་གི་སྒོའང་ནུབ་བལ་ཡུལ་དུ་གཏད། དུས་མཚུངས་རྒྱ་བཏབ་ར་མོ་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང་ཡང་འགྲུབ་སྟེ་ཇོ་ཤཱཀ་རྣམ་གཉིས་གཙུག་ལག་ཁང་སོ་སོར་གདན་དྲངས་ཏེ་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་བཅས་འགྲུབ་པར་བྱས། དེ་ནས་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྐུ་གཤེགས་རྗེས་མང་སྲོང་མང་བཙན་དུས་རྒྱ་དམག་ལྷ་སར་འབྱོར་ལ་ཉེ་བའི་དུས་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་རྒྱ་བཏབ་ར་མོ་ཆེ་ནས་གདན་དྲངས་ཏེ་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྷོ་སྒོ་[page 11] མེ་ལོང་ཅན་དུ་སྦས་ཏེ་སྒོ་ལ་གཞལ་བ་བྱས། དེའི་སྟེང་འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་སྐུ་བྲིས། ཇོ་བོ་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེ་ར་མོ་ཆེར་གདན་དྲངས། རྒྱ་དམག་རྣམས་བོད་ལ་འབྱོར་ཏེ་ཕོ་བྲང་དམར་པོ་མེར་བསྲེགས། ཇོ་བོ་གདན་དྲངས་ཀྱང་སྐུ་ལྗིད་འཕེལ་བས་ཁྱེར་མ་ཐུབ་སྟབས་ཆོས་ལུང་དུ་བཞག་དགོས་བྱུང་། དེ་རྗེས་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་ཡུམ་གྱིམ་ཤིང་ཀོང་ཇོས་“ང་ཡི་ཨ་སིའི་ལྷ་ཁང་དུ་ལྟ་བར་འགྲོ”ཞེས་རྒྱ་བཏབ་ར་མོ་ཆེར་ཕེབས་པ་ལ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་དེར་བཞུགས་མེད་པས། ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྷོ་སྒོ་མེ་ལོང་ཅན་དུ་ཡོད་པ་རྩིས་ཁོག་ནས་མཁྱེན་ཏེ་འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་བྲིས་པ་བརྐོ་བར་བརྩམ་པ་ན་“ཁོ་བོ་གཡོལ་བས་ཆོག”ཅེས་གསུང་བྱོན་པས་འཇམ་དབྱངས་ཁོ་གཡོལ་མ་ཞུ་བ་དེ་ནས་བྱུང་། དེ་ནས་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་གཙང་ཁང་དབུས་མར་གདན་འདྲེན་སྐབས། དེར་ཇོ་བོའི་སྐུ་ཚབ་ཏུ་མར་མེ་མཛད་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་བཞུགས་པ་སྤོ་བར་བརྩམ་སྐབས་“ང་འདི་ནས་མི་འགྲོ”ཞེས་གསུང་བྱོན་པས་ཇོ་བོའི་སྐུ་རྒྱབ་དེ་རང་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ་དགོས་བྱུང་། དེ་ལྟར་གཙུག་ལག་ཁང་ཉམས་ཆག་དང་གཏོར་སྐྱོན་ཇི་སྙེད་ཅིག་བྱུང་ཡང་། ཉམས་གསོ་དང་། རྒྱ་བསྐྱེད། སྤྲོས་པ་སོགས་ཀྱང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བྱུང་བ་ལས་ཉམས་གསོ་ཆེས་རྒྱས་པ་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་གནང་། རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེར་གསེར་ལྗང་བརྡུང་གི་དབུ་རྒྱན། ཇོ་བོ་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེར་དངུལ་གྱི་དབུ་རྒྱན་གསོལ་བ་ནས་བཟུང་ཇོ་ཤཱཀ་རྣམས་གཉིས་སྤྲུལ་སྐུའི་ཆ་བྱད་དེ་ལོངས་སྐུའི་ཆ་བྱད་དུ་གྱུར།
དེ་ལྟར་ཕྱིའི་བཀོད་པ་རིམ་བཞིན་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱུང་བ་ལ། ནང་དུའང་རྟེན་གསུམ་གཞུགས་སུ་གསོལ་བ་ལ་སྐུའི་རྟེན་དུ་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔ་ཆོས་རྒྱལ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱག་ནས་མ་ཞེས་པའི་ལྡེབས་བྲིས་དང་། གསུང་གི་རྟེན་དུ་ཆོས་རྒྱལ་དུས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་གཟུངས་ཡིག་དྲུག་མ། ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་དུ་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་ཕྱག་ཚྭ་བཞུགས་པའི་བརྟན་པ་མཆོད་རྟེན་ཞེས་པ་བཅས་ཡིན་ཞུ་ཡང་གཙོ་བོ་ནི། ལྷ་ཁང་དབུས་མའི་ནང་བཞུགས་སུ་གསོལ་བའི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེའི་སྐུ་བརྙན་འདི་[page 12] ཉིད་ཡིན། དེའང་སྐུ་བརྙན་འདི་ཐོག་མར་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ལྷ་དང་མིའི་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་པ་བཅུ་སྐུ་རྒྱུར་བྱས། བཟོ་ཡི་རྒྱལ་པོ་བི་ཤཱ་ཀརྨས་དེ་རྣམས་བཞུ་བཏུལ་གྱིས་ལུགས་སུ་བླུག རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་རབ་གནས་མཛད། ལྷ་དང་ཨོ་རྒྱན་ཡུལ་སོགས་ལ་གདན་དྲངས། དེ་ནས་ཡུལ་དབུས་མགྷ་དྷར་བཞུགས་པའི་ཚེ། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་པོའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་མཐུས་མཚོ་ཐོག་ལས་གདན་དྲངས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གི་མཆོད་པའི་ཞིང་དུ་ཡུན་རིང་བཞུགས་པ་ལས་མཐར་གོང་མ་རང་གི་སྲས་མོ་འུན་ཤིང་ཀོང་ཇོ་སྲོང་བཙན་གྱི་བཙུན་མོར་ཕེབས་སྐབས་རྟེན་སྐལ་དུ་གནང་སྟབས་བོད་དུ་གདན་དྲངས་པས་ད་བར་ར་ས་འཕྲུལ་སྣང་གི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། སྐུའི་གཡས་གཡོན་ན་ལི་ལས་གྲུབ་པའི་བྱམས་འཇམ་དབྱངས། སྐུ་རྒྱབ་ཏུ་མི་འགྲོ་གསུང་བྱོན་ཏེ་མར་མེ་མཛད། དེའི་སྐུ་རྒྱབ་ན་ཟངས་མཁར་ལོ་ཙཱ་བས་བཞེངས་གནང་བའི་ཐུབ་པ་གངས་ཆེན་མཚོ་རྒྱལ། གཡས་གཡོན་དུ་སེམས་དཔའ་སེམས་མ་བཅུ་གཉིས། ཁྲོ་བོ་ཀང་ཀིང་བཅས་བཞུགས་པ་ལ་ལྷ་ཁང་དབུས་མ་ཞེས་ཟེར།
ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་རང་བྱོན་ལྔ་ལྡན་ནི་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་པའི་འགལ་རྐྱེན་སེལ་ཆེད་དུ་འདི་ལྟར་བཞེངས་དགོས་པའི་རྟགས་བྱུང་བར་བརྟེན་སྤྲུལ་པའི་དགེ་སློང་བློ་གྲོས་འབྱུང་གནས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་བཞེས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་ཡལ་ག རྒྱ་མཚོའི་གླིང་གི་འཇག་མ། ཆུ་བོ་ནེེ་རཉྫའི་བྱེ་མ། ཙནྡ་སྦྲུལ་གྱི་སྙིང་། གོར་ཤི་ཀའི་དུམ་བུ། གནས་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ས་ལ་སོགས་པ་ངོ་མཚར་བའི་རྫས་རྣམས་བརྡར། བ་དམར་དང་ར་དཀར་གྱི་འོ་མས་སྦྲུས་པའི་ཕུང་པོ་རྒྱལ་པོའི་དབུ་སྔས་སུ་བཞག་ཅིང་། ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་པས་བདེ་གཤེགས་ཞི་ཁྲོའི་ལྷ་ཚོགས་ནམ་མཁའི་ཁྱོན་གང་བ་ལྟ་བུ་འཇིམ་པའི་ཕུང་པོ་ལ་ཐིམ་པ་གཟིགས། ནངས་པར་སྔར་གྱི་རྒྱུ་རྣམས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་བཅུ་གཅིག་ཞལ་དུ་གྲུབ་ནས་ཡོད། རྒྱལ་པོས་བལ་པོའི་བཟོ་བོ་ལ་རྟེན་འདིཡ་མཚན་ཞིང་ཤིན་ཏུ་མགྱོགས་པ་ཞིག་བྱུང་འདུག་ནའང་སངས་[page 13] རྒྱས་རབས་བདུན་གྱི་རིང་བསྲེལ་འདི་དག་གཟུངས་སུ་འབུལ་རྒྱུ་མ་བྱུང་གསུངས་པར་བཟོ་བོས་སྐུ་འདི་བདག་གིས་བཞེངས་པ་མ་ཡིན་པར་རང་བཞིན་དུ་བྱོན་འདུག་ཅེས་ཞུས་མ་ཐག་ཞབས་གཡོན་མའི་ཤམ་ཐབས་ཡར་བརྫེས་པས་དེ་ལས་འོད་ཟེར་བྱུང་སྟེ་རྟེན་རྣམས་འོད་ཟེར་ལ་དྲངས་ཏེ་ཐུགས་ཀར་ཐིམ་པ་བཅས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་འཁོར་དང་བཅས་པ་བཞུགས་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་གཉིས་གཙོ་བོ་དང་། གཞན་ཡང་གྲུབ་ཆེན་ཐང་སྟོང་གི་ཕྱག་བཟོ་སྐུ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་དང་། ཕ་དམ་པ་སངས་རྒྱས། གྲུབ་ཐོབ་བིར་སྦ་བ། ཁ་ཆེ་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱི། བྱམས་པ་ཁྲུས་མཛད་མ། རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་མེ་ལོང་རྩོམ་པ་པོ་དཀོར་གཉེར་དཔོན་ལེགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་གདུང་རྟེན། བཤན་པ་རྨེ་རུ་རྩེའི་སྡིག་བཤགས་ལ་བཞེངས་པའི་འབུམ། མངའ་རིས་པ་བརྩོན་འགྲུས་སྙིང་པོའི་གདུང་རྟེན། རྒྱལ་བ་ཙོང་ཁ་པའི་དུས་ཀྱི་རྡོ་ཀོང་བཀྲ་ཤིས་འོད་འབར། གཏེར་སྟོན་པ་པདྨ་གླིང་པས་བཞེངས་པའི་མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ། ནེ་ཆུང་རི་པས་བཞེངས་པའི་རྒྱལ་བ་སྨན་པའི་རྒྱལ་པོ། དེ་ནས་རྗེ་ང་འདྲ་མའམ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་ཕྱག་ནས་མ། དེའི་འཁོར་དུ་མར་པ་ལོ་ཙཱ་བ། བུ་སྟོན་ཆོས་རྗེ། རྒྱལ་སྲས་ཐོགས་མེད་པ། བླ་མ་དམ་པ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན། ཀརྨ་པ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེ་བཅས་དང་། ཕྱག་རྡོར་གྱི་སྐུ་བརྙན་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་ཕྱག་ནས་མ། གཙང་ཁང་ནང་སངས་རྒྱས་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་གཙོ་འཁོར། དེ་ནས་འོད་ཟེར་འཕྲོས་པའི་ལྷ་ཁྲོ་བོ་རྨེ་བ་བརྩེགས་པ། དེ་ནས་ཇོ་བོའི་སྐུ་མདུན་གྱི་པང་གཅལ་སྟེང་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ས་ཕུད་ལ་ཕུལ་བའི་རྒྱལ་ཆེན་བཞི། ཤིང་ཕུད་ལ་ཕུལ་བའི་ཀ་བ་གཉིས། སྒོ་སྟེང་དུ་རྗེ་མི་ལས་ཐང་དཔལ་མོའི་དཔལ་ཐང་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་པའི་གཡག་རྭ་བཅས་བཞུགས། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་བར་འཁྱམ་དུ་སྒྲོལ་ཙ་དར་ལེན་མ། དེ་ནས་གཙང་ཁང་དུ་བལ་བཟའ་ཁྲི་བཙུན་གྱི་རྟེན་སྐལ་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ། དེ་ནས་མངའ་བདག་ཁྲི་རལ་གྱིས་བཞེས་པའི་ཚངས་པ་དང་བརྒྱ་བྱིན། དེ་ནས་དངུལ་གར་བླུགས་ཀྱི་བྱམས་པ་མཆེད་བཞིའི་ཡ་རྒྱལ། ལྷ་རྗེ་[page 14] དགེ་བ་འབུམ་གྱི་ཕྱག་ནས་མ་ར་མ་རྒྱ་མོ། གཙང་ཁང་གི་ཁྱམས་ན་ས་སྐྱའི་བླ་སྐུ་ཁག་དང་། ལྡེབས་རིས་སུ་འཇམ་དབྱངས་ཁོ་གཡོལ་མ། ཕོ་བྲང་དམར་པོ་དང་ལྕགས་པོ་རི་སོགས་ཀྱི་ལྡེབས་རིས། བླ་མ་དུང་དཀར་འབྲུག་གྲགས་ཀྱིས་བཞེངས་པའི་ཆོས་རྒྱལ་ལྷ་ཁང་། བར་ཐོག་ཏུ་བླ་མ་དུང་དཀར་འབྲུག་གྲགས་ཀྱིས་བཞེངས་པའི་ཆོས་རྒྱལ་ཡབ་ཡུམ་གསུམ། གཡུང་དྲུང་ལྷ་ཁང་དུ་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ལྔ་འཁོར་བཅས་དང་ཚེ་རིང་མ་སོགས་ལྷ་ཁང་ཁག གསུམ་ཐོག་དཔལ་ལྷ་ལྕོག་ཏུ་ཆོས་རྒྱལ་ཉིད་ཀྱི་ཤངས་ཚལ་གྱིས་བྲིས་པའི་ལྷ་མོའི་སྐུ་ཐང་ནང་དུ་བྱས་ཏེ་ཚལ་པ་ཁྲི་དཔོན་གྱི་དུས་སུ་བཞེངས་པའི་དཔལ་ལྷ་མོ། མཚམས་བཞི་ཟུར་ལྕོག་རྩིས་པས་ཐོག་སོ་བཞི། ཁྱམས་རའི་སྟེང་དུ་རྒྱལ་བའི་གཟིམས་ཆུང་དང་དེ་འབྲེལ་བཀའ་ཤག་ཡིག་ཚང་སོགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ཁག དཀྱིལ་འཁོར་མཐིལ་དུ་ཕོ་ལྷ་མི་དབང་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ་གྱིས་བཞེངས་པའི་བྱམས་པ་ཆོས་འཁོར་མ། གཞན་ཡང་གཙུག་ལག་ཁང་འདིའི་ཀ་བ་སོ་སོའི་བཟོ་དབྱིབས་མི་འདྲ་ལ། ཀ་བ་ཤིང་ལོ་ཅན་དང་ཉེ་བའི་སར་ཆོས་དང་གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་ཀྱི་གཏེར་ཡོད་པས་མཐའ་བཞིའི་འདོད་རྒུ་མཐའ་དག་འབྱུང་ཞེས་དང་། ཀ་བ་སྦྲུལ་མགོ་ཅན་དང་ཉེ་བའི་སར་དྲག་སྔགས་མཐུའི་གཏེར་ཡོད་པས་མཐའ་དམག་དང་ལོག་འདྲེན་གྱི་གནོད་པ་ཞི། ཀ་བ་སེང་མགོ་ཅན་དང་ཉེ་བའི་སར་ཕྱུགས་ཀྱི་གཡང་ཡིག་ཡོད་པས་དཀར་བཅུད་ལྡན། རིན་པོ་ཆེ་རཏྣ་དྷེ་ཝ་སྦྲུལ་ལྤགས་ཀྱིས་བཏུམས་ནས་ཀླུ་ཁང་དུ་ཡོད་པས་ལོ་ཕྱུགས་ལེགས། རིན་པོ་ཆེ་སྟག་ཤདྷེ་ཝ་གཟིའི་སྒྲོལ་བུར་བཅུག་ནས་ཛམ་ལའི་འོག་ཏུ་ཡོད་པས་རྒྱན་གོས་འབྲུ་ནོར་འཕེལ། བེེ་ཌཱུརྻའི་ལྷུང་བཟེད་ཀླུ་ཁང་དུ་ཡོད་པས་ལོངས་སྤྱོད་འཕེལ། གཞན་ཡང་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་མོའི་འོག་དང་། གནོད་སྦྱིན་ནཱ་ག་ཀུ་བེེ་རའི་བརླ་གཡས་སུ་རིན་པོ་ཆེ་དུ་མ་སྦས་ཏེ་མ་འོངས་པར་གཙུག་ལག་ཁང་གསོ་བའི་ཐེབས་སུ་ཕན་པའི་སྨོན་ལམ་མཛད།
མཆོད་མཇལ་ཞུས་ཚར་ཏེ་ཁྱམས་རའི་ནང་མར་ཡོང་དུས་རྡོ་སྦུད་པ་[page 15] གཟུགས་སྟེང་ནས་བསྔོ་བ་སྨོན་ལམ་འདེབས་དོན་ནི། དེ་ནས་ཇོ་བོ་དང་ཐད་ཀ་ཡིན་པ་དང་གཅིག གཡས་སུ་ཐུགས་སྨོན་ལྷ་ཁང་ཡོད་པ་དང་གཉིས། སྟེང་དུ་ཆོས་རྒྱལ་ཡབ་ཡུམ་གྱི་ལྷ་ཁང་ཡོད་པ་དང་གསུམ། འོག་ཏུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་སྦས་ཡོད་པ་དང་བཞི་བཅས་ཀྱིས་སྨོན་ལམ་བཏབ་ཚད་འགྲུབ་ཅེས་ཟེར། ཁྱམས་རའི་ནང་རྡོ་ཆེན་ཨ་པོ་ལོང་ཁས་གཙོས་རང་བྱུང་གི་རྡོ་ལེབ་གཅལ་དུ་བསྒྲིགས་པའི་རྡོ་གཅལ་དང་ཨ་མོ་ལོང་ཁའི་འགྲམ་དུ་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པའི་ཞབས་རྗེས། ལྷོ་སྒོའི་འགྲམ་གྱི་རྡོ་གཅལ་ལ་གཙང་སྨྱོན་ཧེ་རུ་ཀ་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན་དང་། དབུས་སྨྱོན་ཀུན་དགའ་བཟང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་རྩེད་མོའི་ཚུལ་དུ་བསྒྲིགས་ཞེས་རྡོ་གཅལ་ལ་རྡོ་རིལ་མཛོག་མགོ་ཙམ་བཞི་སྦྱར་བ། གྲུབ་ཐོབ་གཉིས་རྒྱང་རྡོ་བཞུ་རེས་མཛད་པས་གཙང་སྨྱོན་གྱིས་འཕངས་པའི་རྡོ་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་གི་ཉེ་འགྲམ་ཀ་བའི་ནང་འཛུལ་བ་དང་། དབུས་སྨྱོན་གྱིས་འཕངས་པའི་རྡོ་མར་ཁང་ཉེ་ཁྲིས་ཀྱི་ཀ་བའི་ནང་འཛུལ་བ་ལ་ལྕགས་གཤན་བརྒྱབས་པ་ད་ལྟའང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
དེ་ནས་བར་སྐོར་དུ་ཉག་དེ་རིན་ཆེན་གྲགས་ཀྱིས་བཞེངས་པའི་རྡོ་སྐུ་རང་བྱོན་གཙོ་བཞུགས་ཀྱིས་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་དང་། ལྷ་ཁང་དེ་ནས་རྩིས་པས་བྱང་ངོས་ཀྱི་སྡེབས་རིས་སུ་ཕལ་པོ་ཆེའི་ཞིང་ཁམས། ཤར་ངོས་སུ་འབུམ་གྱི་གླེང་གཞི། ལྷོ་ངོས་སུ་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་བཀོད་པ་བཅས་ཡོད།
ད་ལྟ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྷ་ཁང་རྣམས་སྔོན་གྱི་དེ་རང་ཡིན་སྟབས་ལྡེབས་རིས་ཀྱང་ཕལ་ཆེ་བ་སྔོན་གྱི་ལྡེབས་རིས་དང་། ལྷ་ཁང་དབུས་མ་སྟེ་ཇོ་ཁང་དང་། སྲོང་བཙན་ལྷ་ཁང་ངམ་ཐུགས་སྨོན་ཁང་སོགས་སྔོན་གྱི་དེ་རང་བཞུགས་པ་ལ། གཞན་སྟེང་ཤོད་བར་གསུམ་གྱི་སྔོན་གྱི་རྟེན་སྐུའི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་ལྡེབས་རིས་གསར་བཞེངས་གནང་བ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ར་མོ་ཆེ།
མཚན་གཞན་ལ་རྒྱ་བཏབ་ར་མོ་ཆེའམ། རྒྱ་སྟག་ར་མོ་ཆེ།[page 16] དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་ཞེས་སོགས་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་མང་། ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་རྗེ་འབུམ་སྒང་བརྒྱུད་བྱང་ངོས་སུ་སྤྱི་ལེ་གཅིག་ཙམ་སོང་ན་ར་མོ་ཆེ་གྲོང་དབུས་སུ་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ར་མོ་ཆེ་ཞེས་པ་ནི། རྒྱ་བཟས་ཤཱཀྱ་མུ་ནེའི་སྐུ་བརྙན་ལ་དར་གྱི་ར་བ་བསྐོངས་པས་ར་མོ་ཆེ་ཞེས་དང་། ཡང་ས་དེར་སྦྲ་གུར་ཆེན་པོ་ཕུབས་པས་སྦྲ་མོ་ཆེ་ཞེས་པ་རིམ་བཞིན་ར་མོ་ཆེ་ཞེས་པར་སྒྲ་འགྱུར་ཚུལ། རྒྱ་སྟག་ར་མོ་ཆེ་ནི། རྒྱ་ཡི་སྟག་ནམ་མཁར་འཕྱོ་བ་ལྟ་བུ་ཡོད་པས་རྒྱ་སྟག་ཅེས་དང་། ཡང་རྒྱ་བཟའི་ཕྱག་རྗེས་ཀ་བར་གསལ་བས་རྒྱ་རྟགས་ཞེས་པ་རིམ་བཞིན་རྒྱ་སྟག་ཅེས་པར་སྒྲ་འགྱུར་ཚུལ། རྒྱ་བཏབ་ར་མོ་ཆེ་ནི་རྒྱ་བཟས་བཏབ་པའི་ལྷ་ཁང་ཡིན་པས་རྒྱ་བཏབ་ཅེས་སོགས་གསུངས་སྲོལ་མི་འདྲ་བ་སོ་སོར་ཡོད། དེའང་རྒྱའི་བཙུན་མོ་འུན་ཤིང་ཀོང་ཇོའི་རྟེན་སྐལ་དུ་གདན་དྲངས་པའི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་(ཇོ་བོའི་ལོ་རྒྱུས་འབྱུང་བ་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གནས་བཤད་དུ་གསལ)ཤིང་རྟར་དྲངས་ཏེ་གནས་དེར་ཕེབས་སྐབས་བྱེ་ཐང་དུ་བྱིངས་ནས་མ་འདྲོང་བའི་ཚེ། རྒྱ་བཟས་ཕྱོགས་བཞིར་ཀ་བ་བཞི་བཙུགས། དར་དཀར་གྱི་ཡོལ་བས་དྲེས་ཏེ་མཆོད་པ་ཕུལ། དེ་ནས་སྤོར་ཐང་གི་གབ་རྩེ་བཏིང་ནས་བརྩིགས་པས་ར་མོ་ཆེའི་ས་དེ་ཀླུའི་ཕོ་བྲང་དུ་ཡིན་པ་ཤེས། དེར་ཤཱཀྱ་མུ་ནེའི་སྐུ་བརྙན་བཞུགས་སུ་གསོལ་ན་ཀླུའི་གནོད་པ་ནོན་པར་མཁྱེན་ཏེ་རྒྱ་ཡི་བཟོ་བོ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་རྨང་འདིང་བཅུག་པས། ར་ས་འཕྲུལ་སྣང་གཙུག་ལག་ཁང་དང་དུས་མཉམ་པར་གཙུག་ལག་ཁང་དེའང་གྲུབ་པར་མཛད། རྒྱ་ཡི་ཡབ་རྗེ་མཉེས་པར་ཡོང་ཆེད་ལྷ་ཁང་གི་སྒོའང་ཤར་རྒྱ་ནག་ཏུ་གཏད། སྐོར་ལམ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ལས་ནང་མའི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་ཉེ་སྲས་བརྒྱད་དང་བཅས་པ་བཞུགས་སུ་གསོལ། དེ་ནས་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྐུ་གཤེགས་རྗེས་ཀྱི་མང་སྲོང་མང་བཙན་གྱི་དུས་སུ་རྒྱ་དམག་ལྷག་ཉེར་ཤཱཀྱ་མུ་ནེའི་སྐུ་བརྙན་ར་ས་འཕྲུལ་སྣང་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྷོ་སྒོ་མེ་ལོང་ཅན་དུ་གདན་དྲངས། མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་བརྙན་ཡང་ཤཱཀྱ་མུ་ནེའི་སྐུ་[page 17] བརྙན་ཡིན་པར་རློམས་ཏེ་འོ་རྒྱལ་ཐང་བར་གདན་དྲངས། དེ་ནས་མི་ཐེག་པས་དེར་བསྐྱུར་ཚུལ་སོགས་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གནས་བཤད་དུ་གསལ་བ་བཞིན་དང་། དེ་ནས་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་ཡུམ་གྱིམ་ཤིང་ཀོང་ཇོས་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྷོ་སྒོ་མེ་ལོང་ཅན་ནས་བཞེས་ཏེ་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་བཞུགས་སོ་གསོལ། ཇོ་བོ་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་བརྙན་ཡང་ཆོས་ལུང་ནས་གདན་དྲངས་ཏེ་རྒྱ་བཏབ་ར་མོ་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ་བས་སྐུ་བརྙན་དེ་གཉིས་ཀྱི་བཞུགས་གནས་བརྗེ་འགྲུལ་བྱུང་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ཞེས་གསུངས། འོན་ཀྱང་སྐུ་བརྙན་འདི་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་རྒྱུ་གཅིག་ཡིན་ལ། སངས་རྒྱས་དངོས་ཀྱི་རབ་གནས་མཛད་པ་གཅིག་པ་ཡིན་པས་བྱིན་རླབས་ལ་དབྱེ་བ་མེད་ཅེས་གསུངས། དེ་རྗེས་ཚལ་བ་ཁྲི་དཔོན་དགའ་ལྡན་དཔལ་གྱིས་དགེ་འདུན་བཞི་གྲྭ་གཅིག་གཙུགས་གནང་བས་བཞི་སྡེ་ཞེས་སུ་གྲགས། དེ་རྗེས་རྒྱུད་ཆེན་ཀུན་དགའ་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་མཁས་གྲུབ་ཤེས་རབ་སེང་གེ་དང་། རྒྱུད་ཆེན་སྦྱིན་པ་དཔལ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་མ་ཉམས་པ་བཟུང་ནས་འདུལ་ཁྲིམས་གཙང་ཞིང་རྒྱུད་ཀྱི་འཆད་ཉན་ལོ་བཅུ་གསུམ་བར་མཛད་དེ་རྒྱུད་སྨད་དུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་སྡེ་དཔོན་ཞིག་སར་ཞབས་བརྟན་ཡག་པོ་མ་གནང་བ་ཞེས་པའི་རྐྱེན་བྱས་རྒྱུད་སྨད་ཀྱི་སྒྲིག་ལས་ཕུད་པས་ཆུམས་མདའ་བར་ཕེབས་ཏེ་དེར་བཞུགས་སྐབས་སུ། གྲྭ་རྒྱུན་སོ་གཉིས་དེར་ཕེབས་པ་དང་མཇལ་བས་ཁྱེད་རྣམས་གང་དུ་ཕེབས་སམ་ཞེས་གསུངས་པར། ང་ཚོ་རྒྱུད་སྟོད་དུ་སློབ་གཉེར་ལ་འགྲོ་བ་ཡིན་གསུངས་པས་ཐོག་མར་རྒྱུད་སྟོད་གཙང་དུ་ཡོད་པ་ལ། དབུས་སུའང་རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་ཞིག་འདེབས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་དང་། གྲྭ་རྒྱུན་སོ་གཉིས་ཡོད་པས་གསང་འདུས་ལྷ་སོ་གཉིས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིགས་ཏེ་ཐོག་མར་བྱམས་པ་གླིང་ཞེས་པར་རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་ཕྱག་བཏབ། དེ་རྗེས་༡༤༧༤ལོར་ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་ཏེ་ལྷ་ས་ཆུས་འཇིགས་ལ་ཉེ་བའི་ཚེ་རྒྱུད་ཆེན་ཀུན་དགའ་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་ཕྱག་གཡོག་གཅིག་ལ་དྲུག་ཅུ་མ་དང་གཅིག་ལ་གཞིས་བདག་གི་གཏོར་མ་འཁྱེར་བཅུག་ནས་[page 18] ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྐྱིད་ཆུའི་སྟེང་བཏིང་ནས་དེ་སྟེང་བྱོན། ཕྱག་གཡོག་གཉིས་ལ་མིག་མ་གདང་ཞེས་གསུངས་པར། གཞིས་བདག་གི་གཏོར་མ་འཁྱེར་བའི་ཕྱག་གཡོག་གིས་མིག་བལྟ་སྐབས་སྐྱིད་ཆུ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པའི་འཇིགས་སྐྲག་མཐོང་སྟེ་ཆུ་ལ་འཁུར། དེ་ནས་བཟུང་རྒྱུད་སྟོད་ཀྱི་དྲུག་ཅུ་མ་བསྐྱོན་སྐབས་གཞིས་བདག་གི་གཏོར་མ་མེད་པའི་སྲོལ་དེ་ནས་དར། འོན་ཀྱང་སྐྱིད་ཆུ་ཞི་བར་མཛད་སྟབས་དེའི་བདག་རྐྱེན་དུ་རྒྱ་བཏབ་ར་མོ་ཆེ་གནང་བས་དེ་ནས་བཟུང་རྒྱུད་སྟོད་པ་ར་མོ་ཆེ་རུ་ཆགས། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱུང་སྟེ་གཙུག་ལག་ཁང་ཐོག་བརྩེགས་གསུམ། བར་ཐོག་ཏུ་སྨན་བླ་ཁང་རྟེན། གཙོ་ཇོ་བོ་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེ་དང་། མགོན་ཐང་གསུམ། ནང་སྒོ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཤིང་སེ་བའི་སྡོང་པོ་ལ་སྲོག་ཤིང་བྱས་ཏེ་བཞེངས་པའི་མགོན་པོ་སེ་སྡོང་མ་སྟེ་མགོན་པོ་གྲི་གུག སྒོ་འཕྱོར་དུ་འཇིམ་གྱི་རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞི་བཟོ་བཀོད་ལེགས་པ། ཡང་ཐོག་ཏུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱ་ཕིབས་བཅས་ཡོད། སྔོན་དགེ་འདུན་གྲངས་༧༠༠ཙམ་གྱིས་དཔལ་གསང་བ་འདུས་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་བདེ་གསང་འཇིགས་གསུམ་ཕྱག་ལེན་གནང་བ་ཡིན།
ད་ལྟ་ཕྱི་དབྱིབས་སྔོན་གྱི་དེ་རང་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་རྟེན་གཙོ་ཇོ་བོ་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་བརྙན་ལ་༡༩༦༦ལོར་གཏོར་སྐྱོན་བྱུང་སྟེ་སྐུ་སྟོད་སྐུ་སྨད་གཉིས་སུ་བཟོས། སྐུའི་གཟུངས་སུ་ཕུལ་བའི་རིན་ཆེན་བཙོ་ཐལ་གྱིས་དེ་ཁུལ་གྱི་ས་གཞིའང་ནག་པོར་བཏང་། སྐུ་སྨད་ལྷ་སྐུ་ཆག་དུམ་དང་མཉམ་དུ་བོད་དུ་ལུས་ཀྱང་སྐུ་སྟོད་པེ་ཅིང་གི་བཟོ་གྲྭ་ཞིག་ལ་དབོར། དེ་རྗེས་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་དང་ར་མོ་ཆེ་ཉམས་གསོ་ཞུ་འགོ་ཚུགས་རྗེས། ར་མོ་ཆེ་ཇོ་བོའི་སྐུ་སྨད་ལས་སྐུ་སྟོད་མ་རྙེད་སྟབས་སྐུ་སྟོད་གསར་བཞེངས་ཞུས་ཏེ་བཞུགས་སུ་གསོལ། དེ་རྗེས་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པའི་ཐུགས་ཁུར་གཟིགས་བསྐྱང་འོག་ཇོ་བོ་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་སྟོད་འཁྲུལ་བྲལ་པེ་ཅིང་ཉེ་འདབས་ཀྱི་བཟོ་གྲྭ་ཞིག་ནས་བཙལ་བརྙེད་བྱུང་སྟེ་ལྷ་སར་གདན་དྲངས་ཏེ་སྐུའི་སྟོད་སྨད་ལྷན་དུ་[page 19] འཛོམས་པ་བྱུང་སྟེ་ད་ལྟ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་འདི་ཉིད་ལགས། གཞན་ཡང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་སོ་སོའི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ཚེ་དཔག་ལྷ་ཁང་།
ཚེ་དཔག་ལྷ་ཁང་ནི། ར་མོ་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྷོ་ངོས་སུ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ལྷ་ཁང་དེ་ནི་ར་མོ་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་གྲུབ་རྗེས་ས་ལྷག་གིས་ལྷ་ཁང་དེ་བཞེངས་གནང་བ་ཞེས་དང་། རྗེས་སུ་བཞི་སྡེ་དགོན་གྱིས་བདག་སྐྱོང་གནང་བ་ཡིན།ལྷ་ཁང་དེའི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་ཐོག་སོ་གཅིག་ལྷག་ཡོད་པ་དེའི་གཟུངས་སུ་ཨ་རུ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ཞེས་པ་བཞུགས་སུ་གསོལ་བས་དུས་རྒྱུན་ཞལ་མདངས་འགྱུར་བ་དང་།དེར་སྐོར་བ་བསག་ན་ནད་རིགས་ཀུན་ལས་ཞི་ཞེས་པའི་གསུང་སྲོལ་ཡོད།གཞན་ཡང་སྐུའི་དེའི་གཟུངས་སུ་ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་གི་ཁྲབ་ཀྱང་ཡོད་གསུངས།ཡང་ལྷ་ཁང་དེའི་ནུབ་ཏུ་རྒྱའི་ལྷ་ཞེས་པའི་མདུན་དུ་ཁྲའུ་ཆའན་抽签ཞེས་སྨྱུག་མ་དཀྲུག་སྟེ་མོ་འདེབས་ས་ཡོད།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་ལྷ་ཁང་ཉམས་གསོ་དང་།རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་གྱིས་གཙོས་སྐུ་བརྙན་མང་པོ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
རྗེ་འབུམ་སྒང་ལྷ་ཁང་།
རྗེ་འབུམ་སྒང་ལྷ་ཁང་ནི། ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་ར་མོ་ཆེར་འགྲོ་སའི་ལམ་གྱི་ཤར་ངོས་རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་གི་ནུབ་ངོས་སུ་ལྷ་ཁང་འདི་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ལྷ་ཁང་འདི་ནི་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པ་སྟེ་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་དུས་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། སྔོན་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་གིས་འཛིན་སྐྱོང་གནང་བ་ཡིན། སྔོན་ལྷ་ཁང་འདིའི་རྟེན་གཙོ་ནི་རྗེ་ཙོང་[page 20] ཁ་པའི་སྐུ་བརྙན་དང་དེའི་མཐའ་འཁོར་དུ་སྐུ་རྒྱུ་རྫ་ལས་གྲུབ་བའི་རྗེ་ཚེ་འཛིན་མའི་སྐུ་བརྙན་མཁྱིད་གང་ཙམ་འབུམ་ཐེར་གཅིག་ཡོད་པས་རྗེ་འབུམ་སྒང་ལྷ་ཁང་ཞེས་པའི་མཚན་དེ་ལྟར་བྱུང་། གཞན་ཡང་ལྷ་ཁང་འདིའི་དབྱིབས་ནི་བློས་བླངས་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་དབྱིབས་ཅན་ཕྱོགས་བཞིར་སྒོ་བཞི་དང་བཅས་པར་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་ལྷ་ཁང་ལ་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ་གྱི་སྐུ་བརྙན་སོགས་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
རྒྱུད་སྨད་པ།
མཚན་རྒྱས་པར་དཔལ་གསང་ཆེན་རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་ངམ། རྒྱུད་སྨད་ལྕང་ལོ་ཅན་ཞེས་ཞུ། ར་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང་ངམ། རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་ནས་སྤྱི་ལེ་གཅིག་ཙམ་ཤར་ངོས་སུ་ཕེབས་ན་རྨེ་རུ་དགོན་གྱི་ནུབ་ངོས་སུ་གྲྭ་ཚང་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།ྲྭ་ཚང་དེ་ནི་གསང་ཆེན་རྒྱུད་གྲྭ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་ཡ་གྱལ་ཡིན། གྲྭ་ཚང་དེ་ཕྱག་འདེབས་པ་པོ་ནི། རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་དངོས་སློབ་མཁས་གྲུབ་ཤེས་རབ་སེང་གེས་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་དུས་འགོར་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། དེའང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས། སེ་ར་ཆོས་སྡིངས་སུ《འགྲེལ་པ་བཞི་སྦྲགས》ཀྱི་ཕྱག་དཔེ་ཕྱག་ཏུ་བཞེས་ཏེ་ཁྱེད་ཅག་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྲོད་ན་དཔལ་གསང་བ་འདུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་བཤད་སྲོལ་འཛིན་ནུས་པ་སུ་ཡོད་དམ་ཞེས་གསུངས་པར། དེར་ཚོགས་ཀུན་གྱིས་ཅང་ཞུ་མི་ནུས་པར་བཞུགས་པའི་ཚེ། རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེ་ཡར་བཞེངས་ཏེ་སྐུ་ཕྱག་ལན་གསུམ་ཕུལ་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་བདག་གིས་བགྱིའོ། ཞེས་ཞུས་པས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཐུགས་ཤིན་ཏུ་དགྱེས་ཏེ་གསང་བ་འདུས་པའི་སྐུ་བརྙན་བྱིན་ཅན་དང་《འགྲེལ་པ་བཞི་སྦྲགས》ནང་མཆོད་ཀ་པཱ་ལ་གང་བ་སོགས་གནང་སྟེ་གསང་ཆེན་སྔགས་ཀྱི་བསྟན་པའི་བདག་པོར་མངའ་གསོལ། དེ་ནས་རྗེ་ཉིད་ཐོག་མར་གཙང་ཕྱོགས་སེང་གེ་རྩེ་ཧྲིལ་རྒྱུད་ཅེས་པར་[page 21] ཕེབས་ཏེ་འདུལ་ནག་པ་དཔལ་ལྡན་བཟང་པོར་རྒྱུད་ཀྱི་འཆད་ཉན་བགྱིས་དགོས་པའི་ཞལ་ཏ་མཛད། དེ་ནས་སྲད་རིན་ཆེན་རྩེ་པས་སྦྱིན་བདག་མཛད་ནས། སྲད་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་དུ་མཁས་པ་མང་པོ་ལ་རྒྱུད་འགྲེལ་མན་ངག་དང་བཅས་པ་འཆད་ཉན་མཛད་པས་སྟོད་རྒྱུད་པར་གྲགས་པའམ་སྲད་རྒྱུད་པར་གྲགས་པའི་སྔགས་གྲྭ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཕྱག་བཏབ། དེ་ནས་སྤྱི་ལོ་༡༤༣༣ལོར་མཁས་གྲུབ་རྗེས་དབུས་སུ་རྒྱུད་ཅིག་འཛུགས་དགོས་པའི་ཞལ་ཏ་མཛད་པ་བཞིན་རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེས་དབུས་གཙང་བརྒྱུད་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་སློབ་མང་དུ་བསྡུས་ནས་ལོ་དེར་ལྷ་སར་རྒྱུད་ཀྱི་འཆད་ཉན་བཙུགས། རྗེ་ཉིད་ཀྱིས་གྲྭ་ཚང་འདི་ཉིད་ལོ་བཅུ་གསུམ་གྱི་བར་དུ་བསྐྱངས་གནང་མཛད། དེ་ནས་སློབ་དཔོན་སྦྱིན་པ་དཔལ་ལ་གཏད་གནང་བ་བཅས་ཡིན། སྔོན་གྲྭ་ཚང་དེར་ཁང་ཚན་ལྔ་ཡོད་པ་ནི་ཨ་མདོ་ཁང་ཚན་དང་། ཚ་བ་ཁང་ཚན། རྒྱལ་རོང་ཁང་ཚན། སེར་ཀོང་ཁང་ཚན། སྤྲེའུ་ཁང་ཚན་བཅས་ལྔ་ཡིན། ཐོག་མར་ས་དེ་རྡོ་རིང་པཎྜི་ཏའི་བཞུགས་གནས་ལྕང་ལོ་ཅན་ཞེས་པ་ཡིན་སྟབས་རྒྱུད་སྨད་ལྕང་ལོ་ཅན་ཞུ་དོན་ཡང་དེ་ལྟར་ཡིན། དེའང་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་བཞི། ཀ་ཐུང་ཞེ་བརྒྱད་ནང་རྟེན་གཙོ་གོང་གསལ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་གནང་བའི་གསང་འདུས་ཀྱི་གསེར་སྐུ་དང་། རྗེ་ཉིད་ཀྱི་ཤོག་ཀ་ལི། གཙང་ཁང་སྦུག་མར་དགེ་བཤེས་བསམ་གྲུབ་རིན་པོ་ཆེས་མཐུན་རྐྱེན་གནང་སྟེ་བཞེངས་གནང་བའི་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་འཇིམ་གྱི་སྐུ་བརྙན་ཐོག་སོ་ཉིས་ཐོག་གཙོས་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་དང་། དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་༥༥༦གིས་གཙོ་བོ་གསང་བདེ་འཇིགས་གསུམ་ཕྱག་བཞེད་དང་། གསང་འདུས་རྩ་རྒྱུད་བློ་འཛིན་གྱིས་རྒྱུགས་སྤྲོད་གནང་དགོས་པ། གཞན་ཡང་ཕྱི་གསང་སྔགས་ཀྱི་གྲྭ་ཚང་ལ་ནང་འདུལ་བའི་གྲྭ་ཚང་ཞེས་“བཟང་མཐར་ལྷུང་མི་ཆོག”ཅེས་གཡག་སྡེ་གྲྭ་ཚང་ཡང་ཞུ་ཞིང་གཙང་གཡག་སྡེའི་ཐེར་མ་སྤུས་ཞན་གྱིས་བཟོས་པའི་སྟོད་འགག་ཐོག་མར་དམར་རྐྱང་ནས་རྗེས་སུ་འགག་དམར་སེར་ཅན་བཞེས་སྲོལ་དེ་དར། ལོ་ལྟར་ཆོས་ཐོག་ཅེས་རྒྱུད་[page 22] ཀྱི་འཆད་ཉན་གྱི་ཆེད་དུ་ཕེབས་སྲོལ་ཡོད་པ་སྟེ། དབྱར་ཁའི་ཆོས་ཐོག་བོད་ཟླ་༡ཚེས་༡༨ནས་ཟླ་༩ཚེས་༥བར་འཕན་པོ་ཞོགས་དང་། འབྲོམ་ཐོད། ལ་མོ་འཚེར་གསེབ། བདེ་ཆེན་གསང་སྔགས་མཁར། ཚལ་དབུས་གླིང་། སེ་ར་ཆོས་སྡིངས། འབྲས་སྤུངས་ཧ་གདོང་རྒྱུད་ཁང་། ཕྱིར་མིག་ལུང་བཅས་པར་ཕེབས་དགོས། དགུན་ཁའི་ཆོས་ཐོག་ནི་བོད་ཟླ་༩ཚེས་༨−༡༢བར་གྲྭ་ཚང་དུ་འཇིགས་བྱེད་ཆོས་ཐོག་ཅེས་རྡུལ་ཚོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་འབྲེལ་བའི་སྒྲུབ་མཆོད་ཡིན། ཚེས་༡༢ནས་ཉིན་བདུན་རིང་རྩེའི་ཚོམས་ཆེན་ཤར་དུ་རྩེའི་ཆོས་ཐོག ཚེས་༡༣ནས་ཉིན་བདུན་རིང་བདེ་ཆེན་གསང་སྔགས་མཁར་དུ་ཆོས་ཐོག བོད་ཟླ་༡༠ཚེས་༣ནས་སྐྱེད་རིམ་དངོས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་དང་། རྫོགས་རིམ་རིམ་ལྔ་གསལ་སྒྲོན་གྱི་འཆད་ཉན། ཟླ་༡༢ཚེས་༥ནས་རྡུལ་ཚོན་དང་འབྲེལ་བའི་བདེ་མཆོག་ལུ་ཡི་པའི་སྒྲུབ་མཆོད་ཉིན་བདུན། དེ་ནས་འབྲས་སྤུངས་བསམ་བློར་ཉིན་བདུན་རིང་ཆོས་ཐོག ཟླ་༡༢ཚེས་༢༧ཉིན་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོའི་བཞུགས་ལྡིང་བསྐྱོན་པ་དང་། སྨོན་ལམ་རིང་གྲྭ་ཚང་དུ་འཚོགས་ཤིང་སྐུ་འགྱེད་དང་ཇ་མར་སོགས་ཞུས་ཆོག་པ་བཅས་སོགས་ཡིན། གདན་ས་གསུམ་གྱི་དགེ་བཤེས་རྣམས་མཚན་རྟགས་བཞེས་གྲུབ་རྗེས་རྒྱུད་གྲྭ་རྣམ་གཉིས་གང་རུང་དུ་ཆོས་བཞུགས་གནང་སྟེ་རྒྱུད་ཀྱི་འཆད་ཉན་གནང་དགོས། དེ་ནས་རྒྱུད་པའི་དགེ་སྐུལ་དང་། བླ་མ་དབུ་མཛད་སོགས་མཛད་རྗེས་དགའ་ལྡན་བྱང་ཤར་གང་རུང་གི་ཆོས་རྗེ་མཛད་རྗེས་གཞི་ནས་དགའ་ལྡན་ཁྲི་པའི་འོས་སུ་ཕེབས་པ་ཡིན།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་འདུ་ཁང་ལ་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་ཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
རྨེ་རུ་དགོན་གསར།
མཚན་རྒྱས་པར་རྨེ་རུ་ཕུན་ཚོགས་ནོར་བུའི་གླིང་ཞེས་ཞུ། རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་གི་ཤར་དུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོན་དེ་ནི། ཐོག་མར་རྨེ་རུ་རྙིང་པར་ཡིན་ཞིང་། རྗེས་སུ་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པའི་དུས་ད་[page 23] ལྟའི་དགོན་གནས་དེར་སྤོས་གནང་མཛད། རྨེ་རུ་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་དུས་ལྷ་སའི་ཤར་དུ་ཀ་རུ་དང་རྨེ་རུ། ལྷོ་རུ་དགའ་བ་དང་དགའ་བའི་འོད་སོགས་བཞེངས་ཞེས་པ་ནས་རྗེས་སུ་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བསྲི་ཞུ་བཀུར་བསྟི་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཏུ་གྱུར། ཡང་རྨེ་རུ་ཞེས་པ་ནི། ཧོར་བཤན་པ་རྨེ་རུ་རྩེའི་སྡིག་བཤགས་སུ་དགོན་དེ་བཏབ་ཅེས་གསུང་སྲོལ་མི་འདྲ། སྔོན་རྨེ་རུ་དགོན་གསར་གྱི་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་བརྒྱད་དང་། ཀ་ཐུང་ཞེ་བརྒྱད་ཀྱི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་སྨན་འདམ་གྱི་རྣམ་སྣང་གཙོ་འཁོར་ལྔ་ཐོག་སོ་གཅིག་དང་ཕྱེད་ཙམ། སྐུ་རྒྱུ་དེ་མཚུངས་ཀྱི་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་ཐོག་སོ་གཉིས་ལྷག་ཞལ་ཤར་དུ་གཟིགས་པ། རྣམ་སྣང་གི་མདུན་དུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་སེང་ཁྲི་རྒྱབ་ཡོལ་དང་བཅས་པ་ཐོག་སོ་གཅིག་ཙམ། དེའི་གཡོན་དུ་སྨན་འདམ་གྱི་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་མི་ཚད་མ། དེའི་གཡོན་དུ་སྐུ་རྒྱུ་དེ་མཚུངས་ཀྱི་ཕག་གྲུའི་སྐུ་བརྙན་མི་ཚད་མ་དང་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མ། དམག་ཟོར་མའི་སྐུ་བརྙན་གྱི་ཐུགས་ཀར་དར་དཀར་ལྷ་མོ་བཞུགས་པ་བཅས་དང་། འདུ་ཁང་དབུས་སུ་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་བཞུགས་ཁྲི། སྡེ་དྲུག་རིན་པོ་ཆེའི་བཞུགས་ཁྲི། ནུབ་ཏུ་སྨན་འདམ་གྱི་གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་མི་ཚད་མ། སྐུ་རྒྱུ་དེ་མཚུངས་ཀྱི་འཇིགས་བྱེད་ལྷ་བཅུ་གསུམ། དེའི་གཡོན་དུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་ཁྲི་རྒྱབ་ཡོལ་དང་བཅས་པ་ཐོག་ཚད་མ། དེའི་གཡོན་དུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་སྨན་བླའི་བློས་བླངས་དཀྱིལ་འཁོར། བཞུགས་ཁྲིའི་གཡོན་དུ་སྐུ་རྒྱུ་ལི་ལས་གྲུབ་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་ཐོག་ཚད་མ། དེའི་ཤར་དུ་དངུལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཕྲ་རྒྱན་དང་བཅས་པ་ཐོག་སོ་མ་ཟིན་ཙམ་གསུམ། དེའི་མདུན་དུ་རྒྱལ་བ་རིམ་བྱོན་གྱི་སྐུ་འདྲ་མི་ཚད་མ། ཐོག་ཀར་སྨན་བླ་ལྷ་ཁང་ཀ་བརྒྱད་ནང་དབུས་སུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་སྐུ་བརྙན་རྒྱ་དངུལ་ལས་གྲུབ་པ་ཐོག་སོ་ཅན་དང་། དེའི་གཡས་གཡོན་དུ་དཔོན་པོ་མི་དབང་གི་འཁྲུངས་རྟགས་ཡིན་ཞུ་སྐུ་རྒྱུ་གོང་མཚུངས་ཀྱི་སྨན་བླའི་སྐུ་བརྙན་མི་ཚད་ལྷག་གི་ཐུགས་ཀར་དཔོན་པོ་མི་དབང་གི་པུར་ཐལ་བཞུགས་པ་ཞེས་དང་། མཐའ་[page 24] འཁོར་དུ་བཀའ་གདམས་མཆོད་རྟེན་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་དང་། དེ་བཞིན་ཆོས་རྒྱལ་རིམ་བྱོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་གསེར་ཟངས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ། གཞན་ཡང་སྒོ་འཕྱོར་གྱི་ཤར་དུ་གནས་བཅུ་ལྷ་ཁང་། སྟེང་རབ་གསལ་དུ་ལམ་རིམ་ལྷ་ཁང་། ནུབ་ཏུ་སྟག་ཤར་གཟིམས་ཆུང་། འདུ་ཁང་གི་ནུབ་ཏུ་ཚངས་པའི་ལྷ་ཁང་ནང་དབུས་སུ་འཇིགས་བྱེད་ལྷ་བཅུ་གསུམ་དང་། མགོན་པོ། ཆོས་རྒྱལ། ལྷ་མོ། རྣམ་སྲས་བཅས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད། སྔོན་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་སུམ་བརྒྱས་རི་བོ་དགེ་ལྡན་གྱི་མདོ་སྔགས་ཟུང་སྦྲེལ་གྱི་ཆོ་ག་ཕྱག་བཞེད་མཛད་དེ་ཐོག་མར་མཚན་ཉིད་དཔེ་ཆའང་གཟིགས་སྲོལ་ཡོད་པ་ལ་རྗེས་སུ་ལྷ་སའི་གྲོང་ནང་གྲོང་ཆོག་ཕེབས་བྲེལ་གྱིས་མཚན་ཉིད་སློབ་གཉེར་མེད་པར་གྱུར། ོ་ལྟར་བོད་ཟླ་༡༢ཚེས་༢༩འཇིགས་བྱེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་གར་འཆམ་གཏོར་རྒྱག་སོགས་ཡོད་ལ། གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྐུ་གཉེར་མང་ཆེ་བ་བཞི་སྡེ་དགོན་ནས་གནང་ཡང་། བར་ཁང་ཡན་འདབས་དཔལ་ལྷ་ལྕོག་དང་བཅས་རྨེ་རུ་དགོན་ནས་བསྲི་ཞུ་སྐུ་གཉེར་གནང་དགོས། ལོ་ལྟར་དཔལ་ལྷའི་རི་རབ་ནི། བོད་ཟླ་༡༠ཚེས༡༤ཉིན་བསྐང་གསོ་གཟབ་རྒྱས་གཏོང་དགོས་པ་དང་། ཚེས་༡༥ཉིན་སྐུ་རྒྱུ་ཨར་ཀ་ལས་གྲུབ་པའི་ལྷ་མོ་སྦལ་གདོང་མ་ལྷ་སའི་བར་སྐོར་དུ་གདན་དྲངས་ཤིང་། བར་སྐོར་གྱི་ཕྱོགས་བཞི་སྟེ་དང་པོ་ཀླུ་སྒུག་དང་། དེ་ནས་ཁྲོམ་གཟིགས་སྒང་། དེ་ནས་གདུང་རྩེ་ཟུར། དེ་ནས་བཤད་སྒྲ་ཟམ་པ་བཅས་ལ་ལྷ་མོའི་སྒོ་ནས་གཏོར་རྒྱག་བསྐྱོན་སྲོལ་ཡོད། ལྷ་མོ་གདན་འདྲེན་མཁན་སྐུ་བརྟེན་ཞེས་གྲྭ་པ་ཞིག་གིས་ལྷ་མོའི་གཉེན་པ་སྐྱེལ་པའི་སྐུ་མཚམས་ལ་བཞུགས་རྗེས་ལྷ་མོ་གདན་འདྲེན་དགོས། གཞན་ཡང་དགོན་དེར་རྨེ་རུ་སྤུས་བཟང་ངམ་སྤོང་སངས་ཞེས་ལྷ་མོ་ཞིག་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད། དེའང་ཐོག་མར་ཆུ་སྐད་རྒྱག་པ་དང་། དེ་ནས་ཞལ་ངོ་དགེ་སྐུལ་སོགས་དོན་ནས་མཇལ་ཁ་ཞུ་སྟངས་བྱེད། དེ་ནས་ལྷ་མོ་འགོ་ཚུགས། ལྷ་མོའི་འཁྲབ་གཞུང་ནི། རྒྱལ་སྲས་དད་པ་བརྟན་པ་དང་། གཅུང་དོན་ཡོད་དོན་གྲུབ་སོགས་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་པ་ཡིན། རྒྱལ་སྲས་དད་པ་བརྟན་[page 25] པར་འཁྲབ་སྟོན་ཉིན་གཉིས་དང་། གཅུང་དོན་ཡོད་དོན་གྲུབ་ལ་ཉིན་གསུམ་འགོར། འཁྲབ་གཞུང་གི་བར་གསེང་དུ་ལྷ་སའི་ནང་གི་རྒྱ་བོད་ཧོར་གསུམ་གྱི་མི་སྣ་དང་། སྡེ་པ་གཞུང་གི་སྐུ་དྲག་སོགས་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་ཅིང་། དེ་དག་གི་བྱེད་སྟངས་ཇི་བཞིན་འཁྲབ་པ་དང་། དཔོན་རིགས་ཚོས་བཟའ་སྒོ་བྱེད་སྟངས་སོགས་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་ཚོགས་ཆེན་ཞལ་ངོར་ཟུར་ཟ་བྱེད་དྲག་པས་ཞལ་ངོས་ཞུ་གཏུགས་བྱས་པར་བརྟེན་རྗེས་སུ་ཞལ་ངོའི་ཟླ་གམ་རྒྱབ་ཀྱི་དྲོག་ལུ་དྲོག་གདན་ཞེས་པའི་སྟེང་གི་གསེར་གྱི་བབས་ལ་ཞེས་གསེར་ལྗང་བརྡུང་ཚག་དཀྲོལ་གྱི་སྟེང་གཡུའི་ཕྲ་རྒྱན་བཀོད་པ་ཞིག་རྒྱག་དགོས་པས་རྨེ་རུ་དགོན་ནས་ཕུལ་ཏེ་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་གྲོལ་རྗེས་རང་སློག་ཏུ་གནང་བ་སོགས་ཀྱི་སྲོལ་དར། རྨེ་རུ་སྤུས་བཟང་ངམ་སྤོང་སངས་ཞེས་པ་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༩༤༠ལོ་ཙམ་ལ་རྒྱལ་བ་སྐུ་འཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་གསེར་ཁྲིར་མངའ་གསོལ་སྐབས་འཁྲབ་སྟོན་ཐེངས་གཅིག་བྱས་པ་ཕུད་དེ་ནས་འཁྲབ་སྟོན་དེ་བྱེད་མྱོང་མེད།
ད་ལྟའི་རྨེ་རུ་དགོན་གསར་ནི། སྔོན་གྱི་ཚངས་པའི་ལྷ་ཁང་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་ཁག་ཅིག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
བསྟན་རྒྱས་གླིང་།
བསྟན་རྒྱས་གླིང་ནི། སྨན་རྩིས་ཁང་གི་བྱང་དང་དེ་མོ་བླ་བྲང་གི་ལྷོ་ངོས་སུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོན་དེ་ནི་ལྷ་སའི་ནང་གི་གླིང་ཁག་བཞིའི་ཡ་གྱལ་ཡིན། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པར་དེ་མོ་སྤྲུལ་སྐུ་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པ་ངག་དབང་བདེ་ལེགས་རྒྱ་མཚོས་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པའི་སྲིད་སྐྱོང་དང་ཡང་དེ་མོ་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པ་དཔལ་འབྱོར་དོན་གྲུབ་རྒྱ་མཚོས་རྒྱལ་བ་སྐུ་འཕྲེང་བརྒྱད་པ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོའི་ཡོངས་འཛིན་དང་། རྗེས་སུ་སྲིད་སྐྱོང་གནང་། ཡང་དེ་མོ་སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པ་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པའི་སྲིད་སྐྱོང་མཛད་པ་བཅས་ཀྱིས་དགོན་དེ་ཆགས།[page 26] འོན་ཀྱང་དེ་མོ་བླ་བྲང་ལ་དབུ་ཉེས་བྱུང་བའི་རྐྱེན་བྱས་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ་ལུགས་གཉིས་ཐུགས་འགན་བཞེས་རྗེས་དེ་མོ་བླ་བྲང་གཞུང་བཞེས་དང་། སླད་སྐུ་སྐྱེ་འཁྲུལ་མེད་བྱུང་ཚེ་ངོས་འཛིན་ཞུས་ཆོག་ཀྱང་འབྲས་སྤུངས་ཚོགས་ཆེན་སྤྲུལ་སྐུའི་གོ་གནས་མ་གཏོགས། ཧོ་ཐོག་ཐུ་དང་། མཛོད་པར་ཛ་སག་གི་གོ་མིང་ཞུས་མི་ཆོག་པའི་བཀའ་དཔྱད་གནང་བ་མ་ཟད་བསྟན་རྒྱས་གླིང་གྲྭ་ཚང་གི་འགན་འཛིན་བསམ་ཡས་རབ་བྱུང་གྲྭ་ཚང་ནས་གནང་དགོས་པའི་བཀའ་སྩལ་ལ་བསམ་ཡས་རབ་བྱུང་གྲྭ་ཚང་ནས་དགེ་འདུན་དྲུག་རེ་གཏོང་གནང་མཛད། ཙིའུ་དམར་པོ་སྐུ་ཕེབས་སྐབས་སྐུ་རྟེན་དང་བཅས་བསམ་ཡས་ནས་ཕེབས་དགོས། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་བ་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་རྟེན་གཙོ་སྐུ་དམར་གདུང་ལས་བཞེངས་པའི་གནོད་སྦྱིན་ཙིའུ་དམར་པོའི་སྐུ་བརྙན་དང་། རྟ་མགྲིན། ཕུར་པ། གུ་རུའི་སྐུ་བརྙན། པེ་ཧར་རྒྱལ་པོ་སོགས་ཡིན།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་ཤུལ་དུ་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་དམར་གདུང་བཞུགས་པའི་ཙིའུ་དམར་པོའི་སྐུ་བརྙན་དང་གཞན་ཡང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
རྨེ་རུ་རྙིང་པ།
རྨེ་རུ་རྙིང་པ་ནི། ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་དང་འབྲེལ་བའི་ཤར་དུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། རྨེ་རུ་ཞེས་པ་ནི། སྔོན་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་རལ་དུས་ལྷ་སའི་ཤར་དུ་ཀ་རུ་དང་རྨེ་རུ། ལྷོ་རུ་དགའ་བ་དང་། དགའ་བའི་འོད་ཅེས་སོགས་བཞེངས་ཞེས་ཆོས་རྒྱལ་དུས་ནས་ཡོད་སྐད་དང་། ཡང་གསུང་སྲོལ་གཞན་ལ་ཧོར་བཤན་པ་རྨེ་རུ་རྩེའི་སྡིག་བཤགས་སུ་བཞེངས་ཞེས་གསུང་སྲོལ་མི་འདྲ། དགོན་དེ་ནི་ཐོག་མར་རྨེ་རུ་དགོན་གྱི་ཡིན་པ་ལ་རྗེས་སུ་གནས་ཆུང་ཆོས་སྐྱོང་གི་སྐུ་རྟེན་ཤཱཀྱ་ཡར་འཕེལ་དུས་གནས་ཆུང་གྲྭ་ཚང་གིས་སྤུས་གཟིགས་གནང་སྟེ་བདག་ཐོབ་གནང་བ་དང་། རྨེ་རུ་དགོན་ད་ལྟའི་གནས་ཡུལ་དུ་སྤོས་གནང་མཛད། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་བཞི་དང་། ཀ་ཐུང་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་[page 27] གཙང་ཁང་སྦུག་མར་གུ་རུ་སྣང་སྲིད་ཟིལ་གནོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་ཁྲུ་གང་ལྷག་གི་ཐུགས་ཀར་གུ་རུའི་ཕྱག་བཟོ་སྐུ་ཚབ་སྡེ་ལྔ་བཞུགས་པ། དེའི་མཐའ་འཁོར་དུ་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ལྔའི་སྣང་བརྙན། གཡས་གཡོན་དུ་བཀའ་འགྱུར་བསྟན་འགྱུར། དཀྱིལ་དུ་སྐུ་ཕེབས་བཞུགས་ཁྲི། འདུ་ཁང་གི་ལྡེབས་རིས་སུ་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ལྔ་དང་། ཞི་ཁྲོའི་ལྔ་ཚོགས། ཕུར་པ། མ་གཟའ་དམ་གསུམ། དཔལ་མགོན་བྲམ་གཟུགས་སོགས་བཀོད་ཡོད། སྔོན་རྒྱུན་དུ་གྲྭ་ཚང་ནས་སྐུ་གཉེར་མི་བཞི་རེ་གཏོང་གནང་དགོས་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་རག་སྒོར་གྲྭ་ཤག་ནང་འབྲུག་པ་དང་། ཨ་མདོ། ལྷོ་ཁག་བཅས་ཀྱི་ཚོང་པར་གནས་གླ་གཏོང་ཞིང་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་དང་ཚོགས་ཆོས་སྐབས་གྲྭ་དམངས་བཞུགས་དགོས་སྟབས་གནས་གཡར་བྱས་མི་ཆོག
གཞན་ཡང་ར་སྐོར་ནུབ་ངོས་སུ་སྟེང་དུ་དཔལ་མགོན་བྲམ་གཟུགས་གོང་དཀར་ཆོས་སྡེའི་ཁོངས་དང་།ཤོད་ཀྱི་འཛམ་བྷ་ལྷ་ལྷ་ཁང་རྨེ་རུའི་ཁོངས་ཡིན་པ་ནི་རྨེ་རུ་གནས་ཆུང་གྲྭ་ཚང་གི་སྤུས་གཟིགས་གནང་རྗེས་ལེགས་སྐྱེས་སུ་གནང་བ་ཡིན་ཞེས་གསུངས།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་འདུ་ཁང་ཐོག་སོ་གསུམ་ཐོག་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་།འདུ་ཁང་ཡོངས་སུ་ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་མི་ཉམས་པ་མཇལ་
ཀརྨ་ཤག
བར་སྐོར་གྱི་ཤར་ངོས་འོང་སྟོད་ཞིང་ཁའི་ལྷོ་ངོས་སུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཀརྨ་ཤག་ཅེས་པ་ནི། སྔོན་གནས་དེའི་ལྷོ་ངོས་སུ་བཀའ་ཤག་ལྷོ་ཞེས་སྡེ་པ་གཞུང་གི་བཀའ་ཤག་ཚོགས་སའི་ཁང་པ་སེར་པོ་གསུམ་ཐོག་ཅན་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་སྲུང་མ་ཁང་ལྟ་བུར་གྱུར་པས་ཀརྨ་ཤག་དང་། ཡང་གསུང་སྲོལ་གཞན་ཞིག་ནི་ཀརྨ་དགོན་གསར་ཇུན་གར་བས་གཏོར་རྗེས་དེའི་སྲུང་མ་བཞུགས་ཡུལ་དུ་སྲུང་མ་ཁང་དེ་བསྐྲུན་ཞེས་གསུངས། ཀརྨ་དགོན་[page 28] གསར་གྱི་རྒྱ་ཕིབས་སེ་ར་དགོན་པར་ཕུལ་རྗེས་སྲུང་མ་ཁང་དེའི་བདག་ཐོབ་ཀྱང་སེ་ར་དགོན་པར་སྦྱར་བ་ཡིན་སྟབས་སྔོན་སེ་ར་བླ་སྤྱིའི་ཁོངས་ཡིན ཀརྨ་ཤག་སྲུང་མ་ཁང་དུ་གཙོ་བོ་ལྷ་སའི་ས་བདག་གམ་ཡུལ་ལྷ་ཆོས་སྐྱོང་ཀརྨ་ཤག་གི་བཙན་ཁང་ཡིན། འདིའི་མཚན་ངོ་མར་ཤར་ཕྱོགས་སྐུ་ཡི་རྒྱལ་པོའི་བློན་པོ་ཆོས་སྐྱོང་བྱ་ཁྲི་སྤྱན་གཅིག་ཅེས་ཞུ། བྱ་ཁྲི་སྤྱན་གཅིག་ཅེས་པ་ནི། ལྷ་དེའི་སྣང་བརྙན་རྒྱུན་གཏན་གྱི་སྤྱན་གཉིས་བཙུམས་ཤིང་། དཔྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན་འབུར་ཚུགས་སུ་གཟིགས་པ་དེས་ནམ་མཁར་བྱ་ཁྲི་གཅིག་འཕུར་ཀྱང་ཐམས་ཅད་སྤུ་མདོག་མ་ནོར་བར་ཁྲ་ལམ་མེར་གཟིགས་ཐུབ་ཅེས་ཟེར། དེའང་བྱ་ཁྲི་སྤྱན་གཅིག་སྐུ་ཤིན་ཏུ་འཚུབ་པས་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེས་སྤྱན་གཉིས་བཏོན་གནང་སྟེ་“ད་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་མཐོང་ངམ”ཞེས་གསུངས་པར་“ངའི་མིག་གཅིག་གིས་ནམ་མཁར་བྱ་ཁྲི་གཅིག་འཕུར་བ་མཐོང་བྱུང་”ཞེས་ཞུས་པ་བཅས་ཀྱིས་སྲུང་མ་དེའི་མཚན་ལ་བྱ་ཁྲི་སྤྱན་གཅིག་ཅེས་གསོལ། ཆོས་སྐྱོང་འདི་སྐུ་ཕེབས་གནང་སྲོལ་ཡོད་ཅིང་། དེའང་སྐུ་ཁོག་གཅིག་ལ་བྱ་ཁྲི་སྤྱན་གཅིག་དང་། འཁོར་བཙན་རྒོད་ཆེན་མོ་སོགས་ཕེབས་པ་ཡིན། བྱ་ཁྲི་སྤྱན་གཅིག་གི་དབུ་ཞྭ་རྨོག་གི་སྟེང་དུ་དར་འཕྲུ་དང་། འཁོར་བཙན་རྒོད་ཆེན་མོའི་དབུ་ཞྭ་ནི་བཙན་ཞྭ་ཡིན། ད་དུང་སྐབས་རེ་ཐང་ཞུ་གྱོན་པའི་རྒྱལ་པོའང་སྐུ་ཕེབས་གནང་སྲོལ་ཡོད། ལྷ་དེ་ནི་རགས་རྒྱབ་པ་དང་སྐོར་བྱ་པ། ལྷ་སའི་ལྷ་མོ་བའི་སྐྱིད་སྡུག་སོགས་འགས་དུས་བཀག་ལྟར་ཟླ་རེར་སྐུ་གསོལ་ཐེངས་རེ་ཞུ་སྲོལ་ཡོད། རྒྱུན་གཏན་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ནས་གསོལ་ཁ་བཀྱག་སྟེ་ལུང་བསྟན་སོགས་ཞུ་བ་ཡིན། བྱ་ཁྲི་སྤྱན་གཅིག་གི་བཀའ་ལུང་མི་གསལ་ཞིང་སྐུ་ཕེབས་ཡུན་ཡང་ཐུང་། འོན་ཀྱང་བཙན་རྒོད་ཆེན་པོ་ནི་སྐུ་ཕེབས་ཡུན་རིང་ལ་བཀའ་ལུང་ཡང་གསལ་པོ་ཡོད། ལོ་ལྟར་སྨོན་ལམ་ལ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཚོགས་ཕེབས་གནང་བ་ཡིན་ན་ཤ་ཁྲོམ་ཟུར་ནས་གུས་ཕྱག་འབུལ་ཞིང་ཕེབས་སྐྱེལ་གྱི་ཚུལ་བྱེད་དགོས། ལོ་ལྟར་བོད་ཟླ་༥ཚེས་༡༥སྟེ་འཛམ་གླིང་སྤྱི་བསངས་ཉིན་རང་གི་འཁོར་རགས་རྒྱབ་བཙན་ཁང་དང་མཉམ་[page 29] དུ་སྐུ་ཕེབས་གནང་སྟེ་མཇལ་ཁ་གཏོང་དགོས། བོད་ཟླ་དྲུག་པའི་ཟླ་མཇུག་གི་ཉིན་ཞིག་ཐོག་མར་ཀརྨ་ཤག་སྒོ་རྭའི་ནང་བོད་ཀྱི་བསྟན་སྲིད་དང་། ལོ་ཕྱུགས་ཚོང་སོགས་ལེགས་ཉེས་ཇི་ཡོང་གི་རྟགས་མཚན་དང་། བཀའ་ལུང་གནང་དགོས། བཀའ་ལུང་རྟགས་མཚན་མཚོན་བྱེད་ནི། དངོས་པོ་དང་གསང་བརྡ་སོགས་ལས་སྟོན་གནང་བ་ཡིན། དེ་ནས་རགས་རྒྱབ་པ་དང་སྐོར་བྱ་བས་འཆམ་རྒྱག་དགོས། འཆམ་ནི་རྔ་འཆམ་ལས་དུང་འཆམ་མེད། རྔ་སྦུབ་དཀྲོལ་མཁན་ནི་གྲོང་ཁྱེར་ནང་གི་སྤྲང་པོ་དང་། འཁྱམ་པོ། མཐེབ་དྲས་རྒྱག་མཁན་སོགས་ཡིན། དེ་ནས་སྐུ་རྟེན་རྟགས་ཧྲག་དང་བཅས་རྟགས་མཚན་གྱི་དངོས་པོ་བསྣམས་ཏེ་སེ་རར་ཕེབས་ཤིང་ཚོགས་ཆེན་རྡོ་གཅལ་སྟེང་གར་འཆམ་དང་བཅས་གཟིགས་འབུལ་ཞུ་དགོས་པ་ཡིན། ཡང་ནོར་གླིང་ཞོ་སྟོན་སྐབས་ལའང་གོང་ལྟར་གཟིགས་འབུལ་ཞུ་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་རྟགས་མཚན་གྱི་དངོས་པོ་ལག་ཏུ་བཟུང་ནས་སྐྱོད་སྐབས་ལྷ་ས་བས་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱེད་ལ། ཆོས་སྐྱོང་གི་བཀའ་ལུང་ཡང་ཀརྨ་ཤག་རྒྱལ་སྒོའི་ཕྱི་རུ་སྦྱར་བས་དེ་ཀློག་མཁན་དང་བཤུ་མཁན་མང་པོ་ཡོད། ལོ་ལྟར་བོད་ཟླ་༡༠ཚེས་༡༥ཏེ་དཔལ་ལྷའི་དུས་ཆེན་ཉིན། ཆོས་སྐྱོང་སྐུ་ཕེབས་གནང་ནས་དགའ་ལྡན་དར་ཆེན་སྒྲོལ་མཚམས་སུ་ཆོས་སྐྱོང་གིས་གར་སྟབས་དང་བཅས་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོའི་རྗེས་སུ་ཕྱག་མདུང་དལ་བུར་འཕངས་ཏེ་ཞལ་ཤར་དུ་གཏད་ནས་རང་གནས་སུ་ལོག་ཕེབས། དེ་ནི་བྱ་ཁྲི་སྤྱན་གཅིག་དང་། དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་ཁྱོ་ཤུག་གི་ཚུལ་ཡིན་ཀྱང་། དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོས་ཡུམ་གྱི་ཞབས་ཕྱི་ཡག་པོ་མ་ཞུས་སྟབས་ཁོང་གཉིས་ལོ་གཅིག་ལ་དུས་གཅིག་མ་གཏོགས་མི་འཕྲད་པའི་ཐུགས་སྨོན་གནང་བས་དེ་ཉིན་མཇལ་རྗེས་ཞལ་བྲལ་མི་ཕོད་པའི་ཐུགས་འཕྲེང་གནང་བ་མཚོན་པ་ཡིན་ཞེས་ཟེར།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་བཙན་ཁང་དེར་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།[page 30]
ཡུལ་རིང་ལྷ་ཁང་།
ཡུལ་རིང་ལྷ་ཁང་ནི།གཟིམ་ཤག་ཤར་ལྷོའི་ཤར་དང་། བྱང་རྩེ་ཚང་གི་ལྷོ་ངོས་སུ་ཡོད། ལྷ་ཁང་འདི་བཙན་པོའི་དུས་ནས་ཡོད་སྐད་ལ་ཉམས་གསོ་ཞུ་ཐུབ་མེད་ཀྱང་དེའི་ནང་གི་རྡོ་བརྐོས་ཀྱི་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་དང་།གུ་རུ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ། ཁྲོ་བོ་མི་གཡོ་བ་རྒྱལ་ཆེན་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་སོགས་ད་ལྟ་མཁར་རྔ་གདོང་ལྷ་ཁང་དུ་བཞུགས།
མཚམས་ཁུང་དགོན།
མཚམས་ཁུང་དགོན་ནི། བར་སྐོར་ལྷོ་ངོས་གླིང་སྐོར་ལམ་སྟེ། རོང་དགའ་བདེའི་ནུབ་ངོས་རབ་གསལ་བཙན་ཁང་གི་ཤར་ངོས་བཅས་སུ་བཙུན་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཐོག་མར་གནས་དེར་ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུ་འགོག་ཆེད་དུ་ས་འོག་ཏུ་རྡོ་སྐས་སེའུ་ཁ་ཤས་བབས་དགོས་པའི་ས་ཁུང་ཞིག་ནང་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་ཡུན་རིང་སྐུ་མཚམས་སུ་བཞུགས་པས་མཚམས་ཁུང་ཞེས་པའི་མཚན་ཡང་དེ་ལྟར་བྱུང་། དེའང་ཉིན་ཞིག་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་“དེ་རིང་འདོད་ཁམས་རྒྱལ་མོའི་རྟགས་མཚན་ཞིག་འོང་”གསུངས་པར། བློན་པོ་ཚོས་གཟིགས་པས་གཞན་གང་ཡང་མེད་པར་ཁམས་མོའི་རོ་ཞིག་མདོག་མི་ཉམས་པར་ཆུས་འཁྱེར་ནས་འོང་པས་དེར་ཆུ་རགས་ལ་འཁར་ནས་བསྡད། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཆུ་ཡང་འཇགས། ཐུན་མོང་སྣང་ཚུལ་དུ་ཁམས་མོའི་རོ་ཞིག་མཐོང་བ་ལས་དོན་དུ་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོའི་རྣམ་སྤྲུལ་ཡིན་སྟབས་བམ་རོ་དེ་མཚམས་ཁུང་དུ་བཞུགས་ནས་ཕྱག་མཆོད་གནང་། རྗེས་སུ་ལྷ་མོའི་ཞལ་འབག་དམ་འབྱར་མ་ཞིག་ཡོད་པས་དེ་ཡིན་ཞེས་ཞུ། དེ་རྗེས་ཙོང་ཁ་པའི་དངོས་སློབ་གྲུབ་ཐོབ་ཀུ་ཅོ་རྟོགས་ལྡན་གནས་དེར་སྐུ་མཚམས་སུ་བཞུགས་པ་དང་། དེར་བཙུན་མ་བཅུ་ཙམ་འདུས་པར་བརྟེན་དེ་ནས་བཟུང་མཚམས་ཁུང་བཙུན་མའི་དགོན་དུ་གྱུར། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་གཉིས་དང་ཀ་ཐུང་བཅུ་བཞིའི་སར་རྟེན་གཙོ་ལྷ་མོའི་ཞལ་འབག་དམ་འབྱར་མ་དང་། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཕྱག་སྟོང་[page 31] སྤྱན་སྟོང་། ཆོས་རྒྱལ་གྱི་མཚམས་ཁུང་དུ་རྡོ་ནག་ལས་གྲུབ་པའི་ཆོས་རྒྱལ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱག་བཟོ་ཆོས་རྒྱལ་ང་འདྲ་མ། གཞན་ཡང་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད། སྔོན་བཙུན་མ་༡༢༧གྱིས་ལོ་ལྟར་ས་ག་ཟླ་བར་བསྙུང་གནས་དཀར་པོ་ཆ་བརྒྱད་ཀྱིས་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རི་བོ་དགེ་ལྡན་ལུགས་ཀྱི་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་ག་ཁག་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པ་ཡིན།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་འདུ་ཁང་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་།ཆོས་རྒྱལ་གྱི་མཚམས་ཁུང་ནང་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་ཕྱག་བཟོ་ཆོས་ཆོས་རྒྱལ་ང་འདྲ་མའི་སྐུ་བརྙན་གསར་བཞེངས་གནང་བ། འདུ་ཁང་ནང་ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ཕྱོགས་བཞིའི་རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་ལྷ་ཁང་།
ཕྱོགས་བཞིའི་རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་ལྷ་ཁང་ཞེས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་ཀྱི་བརྩེ་བ་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་མཚོན་བྱེད་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་ཀྱི་མཁྱེན་པ་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་མཚོན་བྱེད་མགོན་པོ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐུ་སྟོབས་ནུས་པ་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་མཚོན་བྱེད་མགོན་པོ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་བཅས་ཡིན་པས་“རིགས་གསུམ་མགོན་པོས་མ་འདུས་སངས་རྒྱས་མེད”ཅེས་གསུངས་པར་གྲགས། དེའང་ར་ས་འཕྲུལ་སྣང་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་རྗེས“ཕྱོགས་བཞིའི་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ”ཞེས་རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་སྐུ་བརྙན་བཞུགས་པའི་ལྷ་ཁང་བཞི་ཡོད་པ་ལ་ཤར་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་ནི། ཨི་སི་ལམ་ཕྱག་འཚལ་ཁང་དང་ཉེ་བར་ཡོད་པ་ལ་ད་ལྟ་ཉམས་གསོ་ཞུ་ཐུབ་མེད། ལྷོ་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་ནི། གཟིམས་ཤག་རམ་པའི་ཤར་ངོས་སུ་ཡོད་པ་ལ་ད་ལྟ་ཉམས་གསོ་ཞུས་ཤིང་སྔར་སྲོལ་ལྟར་དགའ་ལྡན་དགོན་གྱི་བདག་འཛིན་གནང་མུས། ནུབ་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་ནི། ཐོག་མར་གཡུ་ཐོག་ཟམ་པའི་ཉེ་འགྲམ་དུ་ཡོད་པ་[page 32]ལ་རྗེས་སུ་ཀླུ་སྒུག་རྒྱལ་སྒོའི་འགྲམ་དུ་སྤོས་གནང་བས། ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་ཞུས་རྗེས་འབྲི་གུ་ཡང་རི་སྒར་གྱིས་བདག་འཛིན་གནང་མུས། བྱང་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་ནི། ཐོག་མར་ར་མོ་ཆེའི་བྱང་ངོས་གླིང་སྐོར་ལམ་དུ་ཡོད་པ་ལ་དེ་རྗེས་ར་མོ་ཆེ་རྡོ་ཟམ་འགྲམ་དུ་གནས་སྤོས་ཀྱིས་ཉམས་གསོ་ཞུས་རྗེས་ད་ལྟ་གར་རི་དགོན་གྱིས་བདག་འཛིན་གནང་བ་བཅས་ཡིན།
རབ་གསལ་བཙན་ཁང་།
རབ་གསལ་བཙན་ཁང་ནི།བར་སྐོར་གདུང་རྩེ་ཟུར་གྱི་ལྷོ་ངོས་ཀུན་བཟང་རྩེའི་ཤར་ངོས།མཚམས་ཁུང་དགོན་གྱི་ནུབ་ངོས་སུ་བཙན་ཁང་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། རབ་གསལ་ཞེས་པ་ནི། སྔོན་སྐྱིད་ཆུའི་ཆུ་རགས་ཀྱི་ཟེ་ལ་གནས་པའི་“རགས་ཟེ་”སྟེ་རྗེས་སུ་རབ་གསལ་ཞེས་པར་སྒྲ་འགྱུར་ཞེས་གསུང་། བཙན་ཁང་དེ་ནི་ཀླུ་བཙན་མཐུ་སྟོབས་དབང་ཕྱུག་གི་བཙན་ཁང་ཡིན་ཅིང་། ཀླུ་བཙན་མཐུ་སྟོབས་དབང་ཕྱུག་ནི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེའི་བཀའ་སྲུང་ཡིན་ཅིང་། སྔོན་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་རྒྱ་གར་དུ་བཞུགས་སྐབས་བཀའ་སྲུང་འདི་ཉིད་རྒྱ་གར་དུ་ཡོད་པ་དང་། དེ་རྗེས་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་རྒྱ་ནག་ཏུ་གདན་དྲངས་རྗེས་རྒྱ་ནག་ཏུ་དུ་བྱོན་པ། ཡང་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་བོད་དུ་གདན་དྲངས་རྗེས་བོད་དུ་ཕེབས་པ་བཅས་ཡིན་གསུངས། ཐོག་མར་རྙིང་ལུགས་ཡིན་པ་ལ་རྗེས་སུ་བཙན་ཁང་དེ་དང་། ཀརྨ་ཤག་ལ་སོགས་པ་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པའི་དུས་སེར་སྨད་གྲྭ་ཚང་ལ་གནང་བ་ནས་བཟུང་སེར་སྨད་གྲྭ་ཚང་ནས་རྒྱུན་བཞུགས་དགེ་འདུན་བཞི་རེས་ཐབ་འགོག་གི་གསོལ་ཁ་གཞིར་བཟུང་གསོལ་ཁ་གནང་བ་དང་། ཀླུ་བཙན་སྐུ་གསོལ་ཀྱང་གནང་བ་ཡིན།
སྔོན་བཙན་ཁང་དེར་ཀླུ་བཙན་གྱི་སྐུ་བརྙན། དགྲ་སྤྱི་ལྷ་མོ། ཐབ་འོག་དགྲ་ལྷ་སོགས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་དང་། འོ་ཐང་མཚོ་ལས་བཞེས་པའི་ཀླུ་བཙན་གྱི་བླ་རྡོ་དང་། ཆོས་རྒྱལ་གྱི་ཞབས་རྗེས་དང་སྙན་ཅོག་གི་རྗེས་གསལ་བའི་རྡོ་བཅས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་བཙན་ཁང་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་[page 33] སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། ཀླུ་བཙན་གྱི་བླ་རྡོ། ཆོས་རྒྱལ་གྱི་ཞབས་རྗེས་དང་སྙན་ཅོག་གི་རྗེས་གསལ་བའི་རྡོ་བཅས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཡང་དེ་དང་ཉེ་བར་རགས་རྒྱབ་དུར་ཁྲོད་ཅེས་པ་ཡོད་ཅེས་གསུངས།
སྤྲོ་བདེ་ཁང་གསར།
སྤྲོ་བདེ་ཁང་གསར་ལ་ཁ་རྒྱུན་དུ་པུ་ཏེ་ཁང་གསར་ཡང་ཟེར། ཡང་མཚན་བསྡུས་པར་“སྤྲོ་ཁང་”ཞེས་ཞུ། དྭགས་པོ་གྲུམ་པའི་ཤར་ངོས་དང་། དཔལ་གླིང་གི་བར་དུ་བཙན་ཁང་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། བཙན་ཁང་དེ་ནི། རྒྱལ་དབང་ལྔ་པས་རྒྱལ་ཆེན་ཤུགས་ལྡན་གྱི་བཞུགས་གནས་སུ་ཕུལ་གནང་མཛད་པ་ཡིན།ཐོག་མར་གནས་དེར་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་སྤྲོ་ཁང་ཞིག་ཡོད་སྟབས་སྤྲོ་བདེ་ཁང་གསར་ཞེས་པ་དེ་ལྟར་བྱུང་། སྔོན་བཙན་ཁང་དེར་རྒྱལ་ཆེན་ཤུགས་ལྡན་དང་། བསེ་ཁྲབ་པའི་སྐུ་བརྙན་ཡོད་ལ། སྐུ་གསོལ་ཀྱང་གནང་བ་ཡིན། སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་ཐོག་མར་རི་བོ་ཆོས་གླིང་དུ་ཆོས་བཞུགས་གནང་སྟབས་སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་བཙན་ཁང་དེའི་བདག་ཐོབ་རི་བོ་ཆོས་གླིང་ལ་གནང་བས་རི་བོ་ཆོས་གླིང་ནས་གྲྭ་པ་བཅུ་གཅིག་དང་སྐུ་རྟེན་བཅས་གཏོང་བ་གནང་ཏེ་བཙན་ཁང་དེར་བརྟན་བཞུགས་གནང་དགོས།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་བཙན་ཁང་དེར་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་།སྦུག་ཏུ་ལྷ་མགོན་ཆོས་གསུམ་དང་། མདོ་རུ་ཤུགས་ལྡན་གྱི་འཁྲུངས་རབས། གནས་བཅུ་སོགས་ཀྱི་ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་བཅས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
བཞི་སྡེ།
མཚན་རྒྱས་པར་བཞི་སྡེ་དགའ་ལྡན་བསམ་གཏན་གླིང་ངམ། བཞི་སྡེ་ཟམ་བཞི་མ་ཞེས་ཀྱང་ཞུ། ཟམ་བཞི་མ་ཞེས་པ་ནི། སྔོན་དགོན་དེའི་མཐའ་འཁོར་དུ་ཟམ་པ་བཞི་ཡོད་ཅེས་གསུང་། ཚེ་སྨོན་གླིང་གི་ནུབ་ངོས་སུ་[page 34] དགོན་དེ་ཆགས་ཡོད། དགོན་དེ་ནི་ཐོག་མར་ར་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཚལ་པ་ཁྲི་དཔོན་དགའ་ལྡན་དཔལ་གྱི་བསྙེན་བཀུར་བསྲི་ཞུ་གནང་མི་དགེ་འདུན་བཞི་སྡེ་ཞིག་བཙུགས་གནང་བ་པ་ལ། རྗེས་སུ་རྒྱུད་སྟོད་ལ་ར་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང་གནང་སྟབས། བཞི་སྡེའི་དགེ་འདུན་རྣམས་ཞོལ་ཁང་སེར་དང་། རྒོད་གསེབ་ཤར་ཏེ་འོད་ཟེར་ཞག སྤང་ལུང་སོགས་གནས་ངེས་མེད་དུ་ཕེབས་དགོས་བྱུང་མཐར་ཚལ་པ་ཁྲི་དཔོན་དགའ་བདེ་བཟང་པོས་ད་ལྟའི་དགོན་ས་དམིགས་སུ་གནང་སྟབས་དགོན་དེ་བཏབ། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་བརྒྱད་དང་། ཀ་ཐུང་བཞི་བཅུའི་སར་སྐུ་རྒྱུ་ལི་དཀར་ལས་གྲུབ་པའི་འཕགས་པ་ལོ་ཀེ་ཤྭ་ར་བྱིས་པ་ལོ་བརྒྱད་ཙམ་གཙོ་འཁོར་གསུམ་དང་། གསེར་ཟངས་ཀྱི་ཁྲི་ཆེན་བརྟན་པ་རབ་རྒྱས། རྒྱ་དངུལ་གྱི་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པའི་སྐུ་བརྙན། དེའི་ཤར་དུ་དངུལ་གྱི་སྒྲོལ་དཀར་མི་ཚད་མ། དེའི་ཤར་དུ་བལ་ཡུལ་ནས་གདན་ཞུས་གསོ་སྦྱོང་གི་སྟོན་པ་ཁྲི་རྒྱབ་ཡོལ་དང་བཅས་པ། གཙང་ཁང་སྦུག་མར་སྣེའུ་བྱམས་པ་ཞེས་གསེར་ཟངས་ཀྱི་བྱམས་པ་ཀ་རིང་དང་མཉམ་པ་དཀྱིལ་ཀྲུང་དུ་བཞུགས་པ། དབུས་སུ་འཇིམ་གྱི་བདེ་གསང་འཇིགས་གསུམ། གཙང་ཁང་ཤར་དུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་སྐུ་བརྙན། བཀའ་བསྟན་གསར་རྙིང་། འདུ་ཁང་ནང་གནས་བརྟན་བྲག་རི་མ་བཀོད་ལེགས་བཅས་དང་། བར་ཐོག་ནུབ་ཏུ་མགོན་ཁང་དང་། ཤར་དུ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གཟིམས་ཤག་ཅེས་པ་བཅས་ལའང་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་བཞུགས། སྔོན་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་སུམ་བརྒྱ་སྐོར་གྱིས་ཐོག་མར་ཕ་དམ་པ་སངས་རྒྱས་སོགས་བཀའ་བརྒྱུད་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པ་ལ་རྒྱལ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི་དུས་དགེ་ལྡན་དུ་འགྱུར་ཞེས་རྗེས་སུ་རི་བོ་དགེ་ལྡན་གྱི་སྔགས་ཆོག་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པ་ཡིན། དགོན་འདི་ད་ལྟ་ཉམས་གསོ་གནང་ཐུབ་མེད།
ཚེ་སྨོན་གླིང་།
མཚན་རྒྱས་པར་བྱང་ཆུབ་གླིང་གི་གསང་སྔགས་ཚེ་[page 35] སྨོན་གླིང་ཞེས་ཞུ། བཞི་སྡེ་དགོན་གྱི་ཤར་ངོས་སུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ལྷ་སའི་གླིང་ཁག་བཞིའི་ཡ་རྒྱལ་ཡིན། ཚེ་སྨོན་གླིང་ཞེས་པ་ནི། སྔོན་གོང་མ་ཆན་ལུང་གི་སྐུ་ཚེ་ཚེ་སྒྲུབ་གནང་ས་ཡིན་སྟབས་མཚན་དེ་ལྟར་ཐོགས། ཚེ་སྨོན་གླིང་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོས་རྒྱུད་སྟོད་ཀྱི་བླ་མ་དབུ་མཛད་གནང་བ་དང་། ལྕང་སྐྱ་རོལ་པའི་རྡོ་རྗེ་དགོངས་པ་གཞན་དོན་དུ་ཕེབས་རྗེས་གང་ཉིད་གོང་མའི་དབུ་བླར་ཕེབས། དེ་ནས་ཡར་ཕེབས་རྗེས་གོང་མའི་ཡུམ་གྱི་དགོངས་རྫོགས་སུ་སེ་ར་གྲྭ་ཚང་སྨད་ཀྱི་ཇོ་བོ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་མོ་བཞེངས། ཐོག་མར་འདུ་ཁང་ཤར་རམ་ཕོ་བྲང་དཀར་པོ་ཞེས་པར་གོང་མའི་སྐུ་ཚེ་ཚེ་སྒྲུབ་གནང་ས་ཡིན་ཞེས་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་དང་ཚེ་སྨོན་གླིང་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པའི་གདུང་རྟེན། སྐུ་ཕྲེང་དང་པོའི་གདུང་རྟེན་སེ་ར་ཚེ་སྨོན་གླིང་དུ་བཞུགས། མགོན་ཁང་ནང་སྐུ་རྒྱུ་ལི་མའི་དམག་ཟོར་མ་དང་། ཙིའུ་དམར་པོའི་སྐུ་སོབ། འཇིམ་གྱི་ཐབ་འོག་བཅས་དང་། འདུ་ཁང་ཆེན་མོ་ཀ་རིང་བཞིའི་ནང་དབུས་སུ་ཚེ་སྨོན་གླིང་གི་བཞུགས་ཁྲི་དང་། གདོང་གྲམ་ཤར་གྱི་འགོར་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེར་དཔེ་བཞེས་ནས་བཞེངས་པའི་གསེར་ཟངས་ཀྱི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ། དེའི་གཡོན་དུ་དངུལ་གྱི་སྐུ་ཕྲེང་གསུམ་པའི་འདྲ་སྐུ། དེའི་ཞོགས་སུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་སྨན་བླའི་བློས་བླངས་དཀྱིལ་འཁོར། ནུབ་ཀྱི་གདོང་བྲལ་གྱི་དབུར་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཁྲི་དྲུག་མགྱོགས་དང་བཅས་པ། དེའི་སྐུ་རྒྱབ་ཏུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་ཆོས་འཁོར་མ། དེའི་ཞོགས་སུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པའི་སྐུ་བརྙན། ནུབ་ཀྱི་མཐའ་གྲལ་ནས་ཞལ་ཤར་དུ་གཟིགས་པ་དངུལ་གྱི་སྒྲོལ་ལྗང་མི་ཚད་མ། དེའི་གཡས་སུ་སྐུ་ཕྲེང་བཞི་པའི་གདུང་རྟེན། བཀའ་འགྱུར་ནུབ་ལྷ་ཁང་དུ་གསེར་བྲིས་ཀྱི་བཀའ་འགྱུར་དང་། གསེར་དངུལ་འདྲེས་མའི་ཡུམ་རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ། འདུ་ཁང་ནང་བདེ་གསང་འཇིགས་གསུམ་གྱི་ལྡེབས་རིས། ཡང་ཐོག་བཞི་ཐོག་དང་བཅས་པ་ཡོད་ཅིང་དེ་དག་ལ་གཟིམས་ཆུང་ཁག་དང་། རྟ་མགྲིན་བསམ་འགྲུབ་ལྷ་ཁང་། ལྕོག་[page 36] བཅས་ལ་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད། སྔོན་དགེ་འདུན་བདུན་བཅུ་དོན་ལྔས་རི་བོ་དགེ་ལྡན་གྱི་གསང་བདེ་འཇིགས་གསུམ་གྱིས་གཙོས་སྔགས་ཆོག་ཁག་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པ་ཡིན། སེར་སྨད་གྲྭ་ཚང་གི་ཁོངས་ཡིན།
ད་ལྟ་ཐོག་སོ་ཉིས་ཐོག་ཉམས་གསོ་ཞུས་པའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་མང་པོ་བཞུགས་པ་ད་ལྟའང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
བྲག་ལྷ་ཀླུ་སྒུག
མཚན་རྒྱས་པར་བྲག་ལྷ་བཀྲ་ཤིས་གཞལ་ཡས་ཁང་ཞེས་ཞུ། ལྕགས་པོ་རིའི་ཤར་ངོས་སུ་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལར་ཞལ་ཕྱོགས་པ། ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་ནས་སྤྱི་ཁྲི་ཉིས་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་ས་ན་བྲག་ལྷ་ཀླུ་སྒུག་ལྷ་ཁང་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ལྷ་ཁང་དེ་ནི་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་གྱིས་མཐའ་འདུལ་ཡང་འདུལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་སྐབས་སམ། ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་གྲུབ་རྗེས་སུ་ལྷ་ཁང་དེ་བསྐྲུན་པ་ཡིན། དེའང་ཐོག་མར་གནས་དེར་བྲག་ཕུག་ཅིག་ཡོད་པ་ལ་དེར་གཙོ་བོ་ཐུབ་པ་བྲག་ལྷ་མགོན་པོ་དང་། དེའི་གཡས་ན་ཤཱ་རིའི་བུ། གཡོན་ན་མོོང་གལ་གྱི་བུ། དེའི་གཡས་ན་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ། གཡོན་ན་སྤྱན་རས་གཟིགས་བཅས་བྲག་ལ་གསལ་བར་རང་བྱོན་དུ་ཡོད་པ་ལ། ་དེ་ནས་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་མ་འོངས་སེམས་ཅན་བསོད་ནམས་གསོག་པའི་ཕྱིར་དུ་བལ་པོའི་ལྷ་བཟོས་འབུར་དུ་བརྐོས་ཏེ་བྲག་ལ་སྐོར་ཁང་བརྐོ་བར་མཛད་པ་ལ་ཚྭ་གོང་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ་བྲག་བྲེ་གང་བརྐོས་པར་ཚྭ་བྲེ་རེ་གནང་བ་བཅས་ཀྱིས་སྐོར་ཁང་ཡང་འགྲུབ། བྲག་ལྷ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་དང་། ཀླུ་སྒུག་ཅེས་པ་ནི། མ་འོངས་པར་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་འོག་ཕྱོགས་ཀླུ་ཡུལ་དུ་གདན་འདྲེན་པས་དེའི་སྐབས་སུ་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་གསོག་ཕྱིར་ཐུབ་པ་བྲག་ལྷ་མགོན་པོ་འདི་ཉིད་མི་ཡུལ་དུ་བཞུགས་པ་ཡིན་ཞེས་ཟེར་། གཞན་[page 37] ཡང་སྲོང་བཙན་གྱི་སྒྲུབ་ཕུག་འོག་ཏུ་མོང་བཟའ་ཁྲི་ལྕམ་གྱིས་མཐུན་རྡོ་འབུལ་ས་ཞེས་སྙན་སེང་ཞུ་སའི་ཁུང་བུ་སོགས་ཡོད། ལྷ་ཁང་དེའི་ཉེ་འདབས་བྲག་ལྷའི་ནིའུ་ཐང་ཞེས་པར་སྟར་ཁའི་སྡོང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའོ་འོག་ཏུ་བློན་པོ་དྲུག་གིས་རྒྱ་བཟའ་ཇི་ལྟར་གདན་དྲངས་ཀྱི་གྲོས་གནང་ས་ཡིན་ཞེས་དང་། གཞན་ཡང་མོང་བཟའ་ཁྲི་ལྕམ་ལ་སྲས་གུང་རུ་གུང་བཙན་འཁྲུངས་སའང་བྲག་ལྷ་བཀྲ་ཤིས་གཞལ་ཡས་ཁང་དུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། སྔོན་ལྷ་ཁང་དེར་གོང་གསལ་རང་བྱོན་འབུར་དུ་བརྐོས་པའི་ལྷ་ཁང་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་བཅས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད།
ད་ལྟ་སྔོན་ཤུལ་དུ་ཉམས་གསོ་རྒྱ་སྐྱེད་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་བྲག་ལྷ་མགོན་པོ་བྱིན་ཅན་དེ་དང་། སྟོན་སྐུ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་།ལྡེབས་རིས་གསར་བཞེངས་བ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། བྲག་ཕུག་དེར་ཇོ་ནང་ཀུན་མཁྱེན་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ཡང་བཞུགས་ཞེས་གསུངས།
ལྕགས་པོ་རི།
མཚན་རྒྱས་པར་ལྕགས་རི་རིག་བྱེད་འགྲོ་ཕན་གླིང་ངམ། ལྕགས་རི་བེེཌཱུརྻ་འགྲོ་ཕན་ལྟ་ན་ངོ་མཚར་རིག་བྱེད་གླིང་། ལྟ་ན་སྡུག་པའི་སྨན་བླའི་ཞིང་ཁམས་གཉིས་པ་ཞེས་སོགས་ཞུ། པོ་ཏ་ལ་ནས་སྤྱི་ཁྲི་ཉིས་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་ལྷོ་ངོས་སུ་སེང་གེ་གནམ་ལ་མཆོངས་པ་ལྟ་བུའི་ལྕགས་པོ་རིའི་སྟེང་དུ་ཆགས་ཡོད། ལྕགས་པོ་རི་ཞེས་པ་ནི། བལ་བཟའ་ཁྲི་བཙུན་གྱིས་ཕོ་བྲང་གི་ལྕགས་རི་དེར་བཏུགས་པས་ལྕགས་པོ་རི་དང་། ཡང་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལའི་ལྕགས་རིའི་ཚུལ་ལྟར་གྱི་རི་སྟེ་ལྕགས་པོ་རི་ཞེས་གསུང་སྲོལ་མི་འདྲ། ཐོག་མར་གནས་དེར་གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུབ་ཕུག་གམ། བཞུགས་གནས་ཤིག་ཡོད་པ་ལ། དེ་རྗེས་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་དུས་མཇུག་སྟེ་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པའི་དུས་ལྕགས་རི་རིག་བྱེད་འགྲོ་ཕན་གླིང་ཞེས་པ་བསྐུན་གནང་མཛད། དེའང་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་ཞབས་སྐོར་དུ་ཕེབས་སྐབས་ལྕགས་པོ་རི་དེ་སྨན་བླའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་གཟིགས་ཤིང་། བསྟན་མ་ཞལ་གཟིགས་པའི་རང་བྱོན་ཡང་ལྷོ་[page 38] ངོས་དམག་ཟོར་རྡོ་ཕུང་ལ་ཞལ་གཏད་ནས་ཡོད། གྲྭ་ཚང་དེ་ནི་འོག་ཏུ་རྩིག་པ་གྲུ་བཞིའི་ནང་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་བཞི་དང་། ཀ་ཐུང་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་གྲུབ་ཐོབ་ལྷ་ཁང་ཀ་བ་གཉིས་དང་གཡུ་ཡི་སྒྲོལ་མ་གསུང་བྱོན་མ་མཐོ་གང་ལྷག་དང་། གཡུ་ཡི་དོན་ཡོད་ཞགས་པ་དང་བྱུ་རུའི་ཚེ་དཔག་མེད་པུ་ཤེལ་གྱི་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་བཅས་སྐུ་ཚད་གོང་མཚུངས། གྲུབ་ཐོབ་བསྟན་འཛིན་ཉི་ཟླ་བཟང་པོའི་གསེར་ཟངས་ཀྱི་གདུང་རྟེན་མི་ཚད་ཙམ། འདུ་ཁང་ནང་གསེར་ཟངས་གྱི་སྨན་བླའི་སྐུ་བརྙན་མི་ཚད་ལྷག་ལོངས་སྐུའི་ཆ་བྱད་ཅན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཞོལ་བཀྲས་ཁང་སྤྱི་ཁྱབ་མཁན་པོས་སྦྱིན་བདག་གནང་ནས་བཞེངས་གནང་བ་དང་།ེའི་ཕྱག་ཏུ་ཨ་རུ་རྣམ་རྒྱལ་འཁྲུལ་མེད་གཅིག་ཕུལ་ཡོད་པ་དེ་ནི། བཀྲས་ཁང་སྤྱི་ཁྱབ་མཁན་པོར་པོ་ཏ་ལའི་གད་སྙིགས་ནང་ནས་རྙེད་གནང་བ་ཡིན་ཞེས་ཞུ་བ་དེ་དང་། གཡུ་ཐོག་དང་རྟ་མགྲིན་གྱི་དབུ་ཐོད་དུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་ཁྲུ་གང་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་ནང་ལའང་ཨ་རུ་རྣམ་རྒྱལ་བཞུགས་ཡོད་ཅེས་པ་དང་། གཡོན་དུ་གཡུ་ཐོག་གསར་མའི་འཇིམ་གྱི་སྐུ་བརྙན་སྐུ་ཚད་མི་ཚད་ལྷག་གི་ཐུགས་ཀར་དྷརྨ་སེང་གེའི་ཐུགས་ལྗགས་སྤྱན་གསུམ་བཞུགས་པ་རིང་སྲེལ་ཕེབས་པ་བྱོན་ལེགས། དེའི་གཡོན་དུ་ཡིད་དམ་རྟ་མགྲིན་ཡང་གསང་གི་སྐུ་བརྙན་མི་ཚད་ཙམ། གྲུབ་ཐོབ་ལྷ་ཁང་གི་སྒོའི་གཡས་སུ་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་དངུལ་གདུང་ཐོག་སོ་གཅིག་ལྷག དེའི་གཡས་སུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་ཐུབ་དབང་མི་ཚད་ལྷག གཡོན་དུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་བྱམས་པའི་སྐུ་བརྙན་ཐོག་སོ་མ་ཟིན་ཙམ། བྱམས་པའི་དབུའི་གཡས་གཡོན་དུ་འཇིམ་གྱི་སྨན་བླ་བདེ་གཤེགས་བརྒྱད་པ་མི་ཚད་ཙམ། འདུ་ཁང་གི་ལྷོ་ངོས་སུ་བཀའ་བསྟན་འགྱུར་པར་མ་དང་། རྒྱུད་བཞི་གསེར་ཆོས། སྐུ་རྒྱུ་ཨར་ཀ་ལས་གྲུབ་པའི་སྨན་སྲུང་ཞང་བློན་སོགས་དང་། ཡང་སྟེང་ལྷ་ཁང་ཐོག་རིལ་ཟླུམ་པོའི་ནང་སྨན་འདམ་གྱི་སྨན་བླ་བདེ་གཤེགས་བརྒྱད་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་མི་ཚད་མ་དང་། དམ་ཅན་རྡོ་རྗེ་ལེགས་པ། དེའི་ཡང་སྟེང་སྡེ་ཚོགས་ལྷ་ཁང་ཞེས་པར་ས་དགེ་[page 39] བཀའ་རྙིང་གི་བླ་སྐུ་དང་། ཁྱབ་འཇུག་སོགས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་བཞུགས། གཞན་ཡང་སྨན་བཟོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོ་བྱད་དང་། སྨན་ཐང་སོགས་བཞུགས་སུ་གསོལ། སྔོན་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་དྲུག་ཅུ་རེ་བཞི་ནས་འཕར་ཆག་མི་ཆོག་ཅིང་། གྲྭ་ཆག་ཡོང་ཁུངས་ནི་དབུས་གཙང་སོགས་ཀྱི་གཞུང་དགོན་ཁག་ནས་བསྡུས་ཤིང་། ཐོག་མར་དགོན་དེར་སྒྲིག་བཞུགས་བྱས་རྗེས་སྨན་བླ་མདོ་ཆོག་ཡེ་ཤེས་དབང་རྒྱལ་དང་། འཇིགས་བྱེད་ལྷ་བཅུ་གསུམ། གཡུ་ཐོག་རྙིང་ཐིག ཞང་བློན་བསྟན་མ་བཅས་བློ་འཛིན་གྱིས་དུས་གཅིག་ཏུ་རྒྱུགས་སྤྲོད་ཞུ་དགོས་པ་དང་། དེ་ནས་སྤྱི་བསྐང་དང་། ཕྱོགས་སྲུང་བཅས་བློ་འཛིན་རྒྱུགས་འབུལ་ཞུས་རྗེས་གཞི་ནས་རྒྱུད་གསུམ་བློ་འཛིན་རྒྱུགས་འཕྲོད་རྗེས་གཏོང་སྒོའང་གཏོང་དགོས་པ་བཅས་ལོ་བརྒྱད་ཙམ་སློབ་གཉེར་བྱས་རྗེས་གཞི་ནས་ཁྱིམ་དུ་འཁོར་ཞག་ཏུ་འགྲོ་ཆོག་པ་ཡིན། དེ་ནས་ལྷ་ལྡན་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོའི་སྐབས་ཨེམ་རྗེ་བརྒྱད་ལ་ཐུགས་སྤྲོ་གཏོང་བ་ཞེས་པར་ཚུད་ན་གཞི་ནས་ཨེམ་རྗེ་བྱེད་ཆོག་པ་ཡིན།
ལོ་ལྟར་སྨན་འཐོག་གྲྭ་པ་བཅུ་གཉིས་རེ་བོད་ཟླ་༦ཚེས་༣༠ནས་དོག་བདེ་ནས་གཡག་མགོ་ལ་བརྒྱབ་ལུང་ནག་ཚྭ་ཁང་དུ་ཞག་གསུམ་བཞི་ཙམ་བསྡད།དེ་ནས་བོད་ཟླ་བདུན་པའི་ཚེས་བརྒྱད་ཙམ་ལ་བྲག་ཡེར་པར་ཕེབས་ནས་སྨན་འཐོག་གནང་། དེ་ནས་ཡེར་པ་ཚེས་བཅུ་གྲོལ་རྗེས་སྨན་སྣ་གསུམ་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་སྨན་ངོ་ཡིག་ཚད་གཏོང་དགོས། རྩྭ་སྨན་རྣམས་མ་རུལ་བ་དང་། ནུས་པ་མ་ཉམས་པའི་ཆེད་ཐོ་རེངས་སུ་བོང་བུར་བཀལ་ཏེ་ལྕགས་པོ་རིར་འབྱོར་བ་བྱེད་དགོས། གྲིབ་སྐམ་བཏང་རྗེས་སྨན་བརྡར་དགོས་པ་དང་། དེ་ནས་སྨན་སྣ་ལྔ་བཅུ་ང་གསུམ་ལ་བོད་དངུལ་སྲང་བཅོ་ལྔ་རེ་བྱས་ཏེ་དབུས་གཙང་གི་སྒེར་གྱི་སྨན་པ་ཚོར་འཚོང་གནང་བ་ཡིན།
ཐོག་མར་དམར་པོ་རི་དང་ལྕགས་པོ་རི་འབྲེལ་ཡོད་པ་ལ་དེ་རྗེས་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་དུས་རི་བོ་གཏུབས་ཏེ་འགྲོ་ལམ་གཏོད་པ་དང་། རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་དུས་བྲག་སྒོ་ཀ་ལིང་ཞེས་པའི་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་གནང་ནས་དེའི་འོག་ནས་འགྲུལ་[page 40] བཞུད་བྱེད་པ་དང་། གཡས་གཡོན་དུ་མཆོད་རྟེན་ཆུང་བ་གཉིས་ཀྱང་ཡོད།
ད་ལྟ་ལྕགས་རི་དགོན་ཤུལ་དུ་བརྙན་འཕྲིན་གནམ་སྐུད་བཙུགས་སྟབས་བཞེངས་ཐུབ་མེད་ཀྱང་བྲག་སྒོ་ཀ་ལིང་གི་མཆོད་རྟེན་གསུམ་པོ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ཀུན་བདེ་གླིང་།
མཚན་རྒྱས་པར་བརྟན་བཞུགས་ཆོས་འཁོར་གླིང་ངམ། དབུལ་གཙང་ཀུན་བདེ་གླིང་ཞེས་ཞུ། བར་མ་རི་ཀོན་ཏིས་ལྷ་ཁང་གི་ལྷོ་འདབས་སུ་དགོན་དེ་ཆགས་ཡོད། དགོན་དེ་ནི་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པར་རྟ་ཚག་རྗེ་དྲུང་སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཚབ་གནང་སྐབས་སུ་དགོན་དེ་བཏབ་གནང་མཛད། རྟ་ཚག་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོ་ནི། རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་དངོས་སློབ་བྭ་སོ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་དང་། སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་མགོན་པོ་སྐབས་ནི་བྭ་སོ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྐུ་སྐྱེ་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་ཞུས་པ་ནས་བཟུང་རྟ་ཚག་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་པར་བྱོན་པ་ལ། སྐུ་ཕྲེང་བཞི་པ་ལྷ་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ལྷོ་རྫོང་མ་མཁར་ཞེས་པར་རྟ་གཅིག་ཚག་ས་སྟེ་རྟ་གཅིག་གསོ་སའི་ས་ཞུས་ནས་རི་ཁྲོད་ཅིག་བཏབ་པ་ནས་བཟུང་རྟ་ཚག་ཅེས་པའི་ཡུལ་མིང་བླ་མ་དང་རི་ཁྲིད་ལ་ཐོགས། དེ་རྗེས་སྐུ་ཐོག་དྲུག་པ་ངག་དབང་དཀོན་མཆོག་ཉི་མ་ལ་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པས་དཔའ་དགོན་བསམ་འགྲུབ་གླིང་གི་དགོན་དང་སྡེ་འབངས་དང་བཅས་པ་གནང་། སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པ་ཡེ་ཤེས་བསྟན་པའི་མགོན་པོ་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ་དགོངས་པ་རྫོགས་རྗེས་སུ་རྒྱལ་ཚབ་གནང་སྐབས་བླ་བྲང་དེ་ཕྱག་བཏབ་པ་ནས་བཟུང་བླ་བྲང་ཡས་མས་ཞེས་ཡས་ཀུན་བདེ་གླིང་དང་། མས་དཔའ་ཤོད་བླ་བྲང་དུ་གྲགས། སྔོན་གྲྭ་ཚང་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་བཞི་དང་ཀ་ཐུང་བཅུ་བཞིའི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་རྟ་ཚག་སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པ་དང་། དགུ་པའི་དངུལ་གདུང་ཐོག་སོ་གཅིག་ལྷག་དང་། སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པའི་དངུལ་གདུང་བུམ་པ་ཡན་གསེར་ལྗང་བརྡུང་ལས་གྲུབ་པ་སྐུ་ཚད་[page 41] གོང་གཉིས་ལས་མཐོ་བ། དེའི་འགྲམ་དུ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཉིས་པ་རྒྱ་གར་རྡོ་གདན་དུ་བཞུར་འབུལ་ཞུས་པའི་པུར་ཐལ་བཞུགས་པའི་དངུལ་གདུང་སྐུ་ཚད་དེ་མཚུངས་ལ་སྒོ་ཁྱིམ་གསེར་ལྗང་རྡུང་། གདུང་རྟེན་གྱི་མདུན་དུ་སྐུ་རྒྱུ་དངུལ་ལས་གྲུབ་པའི་བསྟན་པའི་མགོན་པོ་དང་ཡོངས་འཛིན་བཅས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན། སྐུ་རྒྱུ་ལི་མའི་སྒྲོལ་མ་ཉེར་གཅིག དེའི་ཞོགས་ཀྱི་གཙང་ཁང་ནང་སྨན་འདམ་གྱི་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ། གདུགས་དཀར། ཚེ་ལྷ་རྣམ་གསུམ་བཅས་སོ་སོར་སྐུ་ཚད་ཐོག་སོ་གཅིག་ལྷག ཤིང་ལས་བསྐྲུན་པའི་སྨན་བླའི་བློས་བླངས་དཀྱིལ་འཁོར་རྐོ་སྤྲོས་ལེགས་པ་ལྕམ་ཁ་གང་བ། ཡངས་ཅན་དགོན་ནས་གདན་དྲངས་པའི་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་ལྗགས་ཀློག་གནང་མྱོང་བ་ཞེས་པའི་བསྟན་འགྱུར། ཀུན་གླིང་རང་བ་བཞེངས་པའི་བཀའ་འགྱུར་བྲིས་མ་དང་པར་མ། སྐུ་རྒྱུ་ཤིང་ལས་བསྐྲུན་པའི་གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག ཡངས་ཅན་དགོན་ནས་གདན་དྲངས་པའི་གསེར་ཟངས་ཀྱི་བྱམས་པ་ཆོས་འཁོར་མ་ཐོག་ཚད། དངུལ་ལས་གྲུབ་པའི་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་མི་ཚད་ཙམ། ཀློང་རྡོལ་གྲུབ་དབང་གི་ཐུགས་དམ་གྱི་རྟེན་ཞེས་འཇིམ་པ་ལས་གྲུབ་པའི་སྒྲོལ་མ་སེང་ལྡིང་ནགས་སྒྲོལ། དངུལ་ལས་གྲུབ་པའི་རྟ་ཚག་སྲིད་སྐྱོང་གི་འདྲ་སྐུ་མི་ཚད་ལྷག སྨན་འདམ་ལས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་འདྲ་སྐུ་ཁྲུ་གང་ཙམ། གསེར་ཟངས་ལས་གྲུབ་པའི་རྟ་ཚག་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཉིས་པའི་འདྲ་སྐུ་མི་ཚད་ལྷག་སོགས་རྟེན་སྐུ་མང་པོ་དང་། འདུ་ཁང་གི་ལྡེབས་རིས་སུ་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་དང་། ཇོ་རྔོག་འབྲོམ་གསུམ། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཡབ་སྲས། གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་སོགས་གསལ་བ་དང་། འདུ་ཁང་ཤར་ངོས་མགོན་ཁང་ནང་སྨན་འདམ་གྱི་འཇིགས་བྱེད་ལྷ་བཅུ་གསུམ་དང་དེའི་གཡས་སུ་མགོན་པོ་ཕྱག་དྲུག་ཀྛེ་ཏྲ་པ་ལ། རྣམ་སྲས། དམ་ཅན་ཆོས་རྒྱལ། དམ་ཅན་རྡོར་ལེགས། རྡོ་རྗེ་གྲགས་ལྡན། གཡོན་ན་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་དམག་ཟོར་མ། མགོན་པོ་ཞལ། ལྕམ་སྲིང་། བརྟན་མ། ལྷག་ཏུ་དམ་ཅན་གྱི་བླ་རྡོ་ཞེས་རྡོའི་གཞོང་པ་གྲུ་བཞི་ཞིག་ཡོད་པ། གཞན་ཡང་ཡང་ཐོག་ལྔ་བརྩེགས་བར་[page 42] གྲྭ་ཚང་དང་། རྟ་ཚག་སྐུ་ཕྲེང་ན་རིམ་གྱི་གཟིམས་ཆུང་སོ་སོར་རྟེན་སྐུ་ཇི་སྙེད། བླ་བྲང་དང་གྲྭ་ཚང་གི་གཞུང་སྒོ་སོ་སོར་ཡིན་པ་ལ་ཉིས་ཐོག་ཕྱག་མཛོད་ཁང་ནས་འབྲེལ་ཡོད་པ་བཅས་ཡིན།ྔོན་ཀུན་བདེ་གླིང་གི་སྐུ་ཞབས་ཞེས་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་༡༡༢ཀྱིས་དགེ་ལྡན་ལུགས་ཀྱི་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་ག་ཁག་ཕྱག་བཞེད་མཛད་ཅིང་ཕལ་ཆེ་བ་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་དང་བཞེད་པ་མཚུངས་པ་ཡིན།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་བླ་བྲང་གི་ཤུལ་དུ་མགྲོན་ཁང་ཡིན་ཀྱང་།སྔོན་གྱི་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་ཉམས་གསོ་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་།རྟ་ཚག་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཞབས་རྗེས་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
བར་མ་རི།
མཚན་རྒྱས་པར་བར་མ་རི་གེ་སར་ལྷ་ཁང་ངམ། བོང་བ་རི་ཀོན་ཏིས་ལྷ་ཁང་ཞེས་ཞུ། ལྕགས་པོ་རིའི་ནུབ་བྱང་གི་རི་སྣེ་དང་ཉེ་བའམ། ཀུན་བདེ་གླིང་གི་རྒྱབ་ཏུ་ལྷ་ཁང་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། བར་མ་རི་ཞེས་པ་ནི། པོ་ཏ་ལ་དང་ལྕགས་པོ་རི་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ཆགས་པས་བར་མ་རི་ཞེས་འབོད་དོན་དེ་ལྟར་ཡིན་གསུང་། བོང་བ་རི་ཞེས་པ་ནི། བར་མ་རི་ཞེས་པའི་སྒྲ་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེས་ཟེར། མདོར་ན་དམར་པོ་རི་ནི་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་། ལྕགས་པོ་རི་ནི་ཕྱག་རྡོར། བར་མ་རི་ནི་འཇམ་དབྱངས་བཅས་རི་འདི་གསུམ་ལ་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་ཚང་ཡོད་པ་བཅས་གསུངས། ཐོག་མར་གནས་དེར་རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་ལྷ་ཁང་ཞིག་ཡོད་སྐད་ལ། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པ་ཙམ་ན་ཆིང་གོང་མའི་དམག་དཔོན་ཞིག་གིས་ཀོན་ཏིས་ལྷ་ཁང་ཞེས་པ་བསྐྲུན། བོད་མི་ཚོས་གེ་སར་ལྷ་ཁང་ཞེས་ཟེར། གཡུ་རྩིའི་རྒྱ་ཕིབས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་སེར་པོ་དེའི་སྒོ་ལྷོ་ནུབ་མཚམས་སུ་གཏད་ཡོད། ཕྱི་སྒོ་གཡས་གཡོན་གྱི་བསྟར་ཁྲའི་ནང་གཡས་སུ་རྟ་རྐྱང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་གེ་སར་གྱི་ཆིབས་རྟ་དང་། གཡོན་དུ་རྟ་དཀར་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་རྒྱ་ཚའི་ཆིབས་རྟ་ཡིན་ཟེར། ཆིབས་རྟ་དེ་གཉིས་སོ་སོའི་འཁྲིས་སུ་[page 43] ཁྲབ་རྨོག་གྱོན་པའི་དམག་དཔོན་རེ་ལངས་ཡོད། དེ་ནས་རྡོ་སྐས་སིའུ་བཅུ་གྲངས་ཙམ་འཛེགས་ན་གེ་སར་ལྷ་ཁང་ངམ་ཀོན་ཏིས་ལྷ་ཁང་དུ་སླེབས། མདུན་ངོས་ཁྲ་མ་བསྒྲིགས་པའི་ལྷ་ཁང་དེའི་ནང་དབུས་སུ་བཞུགས་སྒྲོམ་ནང་གེ་སར་རམ། ཀོན་ཏིས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་དང་དེའི་མདུན་དུ་དམག་དཔོན་བཞི་ལངས་ནས་ཡོད་པ་ལ། གཡས་ངོས་ཀྱི་རྒྱའུ་ནི་ཁྲོ་ཐུང་དང་། དེའི་གཡས་སུ་ཡོད་པ་དམར་པོ་ནི་བཤན་པ། གཡོན་ངོས་ཀྱི་དཀར་པོ་ནི་རྒྱ་ཚ་དང་། དེའི་གཡོན་དུ་ཡོད་པ་སྔོན་པོ་ནི། འདན་པ་ཡིན་ཞེས་ཟེར། དམག་དཔོན་བཞིས་མཐའ་བསྐོར་བའི་དཀྱིལ་དུ་ཁྲའུ་ཆན་ཞེས་སྨྱུག་མ་འཐེན་པ་ཞེས་པའི་མོ་འདེབས་པ་ཡིན། རྟག་ཏུ་མོ་འདེབས་མཁན་བར་མི་ཆད་པ་ཡོད་ལ། ལྷ་ཁང་དེར་བར་སྐོར་བརྒྱབ་ནས་སོང་ན་རྒྱབ་ཏུ་རིགས་གསུམ་ལྷ་ཁང་ནང་འཇམ་དབྱངས་གཙོ་གྱུར་གྱི་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ནི་ཐོག་མའི་ལྷ་ཁང་དེ་ཡིན།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་ལྷ་ཁང་རྙིང་པར་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་། དབུས་སུ་བོད་ལུགས་ཀྱི་གེ་སར་གྱི་སྐུ་བརྙན་དང་། གཡས་ངོས་སུ་གུ་རུའི་སྐུ་བརྙན། གཡོན་ངོས་སུ་གུ་རུ་དྲག་པོའི་སྐུ་བརྙན། རྒྱབ་ཀྱི་རིགས་གསུམ་ལྷ་ཁང་ནང་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་བཅས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ནོར་བུ་གླིང་ག
ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་ནས་སྤྱི་ལེ་གསུམ་བཞི་ཙམ་ནུབ་ངོས་སུ་ཕེབས་ན་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་དབྱར་ཁའི་བཞུགས་གནས་ནོར་བུ་གླིང་གར་འབྱོར་གྱི་རེད། དེའང་ཐོག་མར་གནས་དེ་ལྗོན་ཤིང་གླང་ཚེར་སོགས་རང་བྱུང་ཤིང་སྣ་སྐྱེས་པའི་སྐྱེས་ཚལ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་ལ་ཐེངས་ཤིག་ནམ་མཁར་འབྲུག་གྲགས་པ་དང་། འཇའ་དབྱིབས་ནོར་བུ་འདྲ་བ་ཞིག་དགུང་དབྱིངས་སུ་ཤར་བས་ནོར་བུ་གླིང་ག་ཞེས་དང་། ཡང་གསུངས་སྲོལ་གཞན་ཞིག་ལ་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་དུས་དཀྱིལ་ཙམ་ན་གླིང་ག་དེའི་ས་འོག་ཏུ་ནོར་བུ་རྩ་ཆེན་ཡོད་པ་ཁ་ཆེས་ཤེས་ནས་གླིང་ག་རེ་སྤུས་ཚོང་ཡོང་རེ་གཞུང་ས་མཆོག་ལ་ཞུས་པར། ཁ་[page 44] ཆེས་གླིང་ག་ཉོ་བའི་དོན་རྟོགས་ཏེ་དེ་མར་གནས་དེར་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པའི་དབྱར་ཁའི་བཞུགས་གནས་ཤིག་བསྐྲུན། གླིང་གའི་མིང་ལའང་ནོར་དུ་གླིང་ག་གསོལ་བ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། དེའང་ཐོག་མར་དབུ་གཡབ་ཕོ་བྲང་ཞེས་ལྷ་མོ་གཟིགས་སའི་ཕོ་བྲང་བསྐྲུན། དེ་རྗེས་སྐལ་བཟང་ཕོ་བྲང་ཞེས་རྒྱལ་བའི་མཚན་གྱི་ཟུར་ཆགས་པའི་ཕོ་བྲང་བསྐྲུན་གནང་མཛད། ཕོ་བྲང་དེར་ཐོག་སོ་ཉིས་ཐོག་ལ་ཚོམས་ཆེནདང་། མཆོད་ཁང་། སྲུང་མ་ཁང་། གཟིམས་ཆུང་། ཕྱག་དཔེ་ཁང་སོགས་ལ་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བའི་ནང་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱི་དབྱར་ཁའི་བཞུགས་གནས་དེར་གཞུང་སྲོལ་དྲུང་བྱ་དང་མཛད་སྒོ་ཁག་ཚོགས་ཡུལ་ཡིན་ལ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱི་བཞུགས་གནས་གཙོ་བོ་གནས་དེར་ཡིན། དེ་རྗེས་དེ་མོ་རྒྱལ་ཚབ་ནས་ཐུགས་འགན་བཞེས་ཏེ་ཆབ་རྫིང་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་བ་དང་འབྲེལ་སྤྲོ་ཁང་ལྷུན་གྲུབ་དགའ་ཚལ་ཡང་བསྐྲུན་གནང་མཛད། ཆབ་རྫིང་ཕོ་བྲང་གི་ནུབ་ངོས་སུ་གྲུ་འཛིན་ཕོ་བྲང་ཡོད། དེའི་ནང་དབུས་སུ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་དང་། མཐའ་འཁོར་དུ་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་སོ་སོའི་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་གྱི་ཕྱག་དཔེ་དང་། སྟེང་དུ་རྒྱལ་བའི་གཟིམས་ཆུང་ཡོད་པ་བཅས་སོགས་ནི་ལྕགས་རི་སེར་པོའི་ནང་དུ་ཡོད། དེ་ནས་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་དུས་འགོར་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པའི་དུས་ལྕགས་རི་སེར་པོའི་ནུབ་ངོས་སུ་སྤྱན་བསལ་ཕོ་བྲང་ཞེས་ཐོག་བརྩེག་གསུམ་ལྡན་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་པ་བསྐྲུན་གནང་མཛད། ཨར་ལས་དབུ་འཛིན་སྐུ་བཅར་ཐུབ་བསྟན་ཀུན་འཕེལ་ནས་གནང་སྟབས། ཐུབ་བསྟན་ཀུན་འཕེལ་མཆོག་ལ་དམངས་ཁྲོད་དུ་སྤྱན་བསལ་ཀུན་འཕེལ་ལགས་ཞེས་འབོད་སྟབས་ཕོ་བྲང་གི་མཚན་ལའང་། སྤྱན་བསལ་ཕོ་བྲང་། ཞེས་ཐོགས་པ་ནི་དམངས་ཁྲོད་ནས་བྱུང་བ་ལྟར་དུ་གྱུར། ཕོ་བྲང་དེ་ནི་བཟོ་བཀོད་དང་རྒྱན་སྤྲོས་གོང་ལས་ལྷག་པ་ཡོད། དེ་རྗེས་སྤྱི་ལོ་༡༩༥༤ལོར་བསྐྲུན་འགོ་ཚུགས་ཏེ་༡༩༥༦ལོར་ལེགས་འགྲུབ་ཟིན་པ་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པའི་[page 45] བཞུགས་གནས་རྟག་བརྟན་མི་འགྱུར་ཕོ་བྲང་ལྕགས་རི་སེར་པོའི་བྱང་ངོས་སུ་བསྐྲུན། ཕོ་བྲང་ཐོག་སོ་ཉིས་ཐོག་ཅན་འདིའི་ནང་ལའང་ཚོམས་ཆེན་དང་། གཟིམས་ཆུང་། རབ་གསལ་སོགས་ཁང་མིག་བཞི་བཅུ་ཙམ་དང་གཟིམས་ཆུང་དེ་དག་གི་ལྡེབས་རིས་སུ་སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་མཛད་རྣམ་དང་། རྒྱན་དྲུག་མཆོག་གཉིས་ཀྱི་མཛད་རྣམ། པུར་རྒྱལ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་དང་། བོད་ལ་ནང་བསྟན་དར་ཚུལ་དང་། གྲུབ་མཐའ་ཁག་བྱུང་ཚུལ། རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱི་མཛད་རྣམ་སོགས་བོད་རིས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བྲིས་ཡོད་ལ་ཚོམས་ཆེན་དབུས་སུ་༡༩༥༥ལོར་བསྐྲུན་པའི་གསེར་ཁྲི་དང་། དེའི་གཡས་ཀྱི་ལྡེབས་རིས་སུ་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པའི་མཛད་སྒོ་གནང་ཚུལ་སོགས་ལུགས་གསར་གྱི་རི་མོ་འབྲི་ཚུལ་ཐོག་ནས་བྲིས་ཡོད་པ། ལྷག་པར་དུ་ཕོ་བྲང་འདིའི་བཟོ་བཀོད་ནི་གོང་གསལ་རྣམས་ལས་ཀྱང་ལྷག་པ་ནི། ཕོ་བྲང་ནང་ཆབ་གནང་ས་དང་། ལུགས་གསར་གྱི་འཛིན་ཆས། ཁྲོ་ལྕགས་ཀྱི་གདུང་མ་སོགས་ནི་བོད་ཕྱི་ཟུང་དུ་སྦྲེལ་ནས་བསྐྲུན་ཀྱང་། ཕྱིའི་བཀོད་པ་བོད་ལུགས་ཁ་གཙང་ཡིན་པ། གཞན་ཡང་ལྕགས་རི་སེར་པོའི་ཕྱིར་ལས་ཁུངས་ཁག་དང་། སྐུ་འཁོར་ཞབས་ཕྱི་ཁང་། རྒྱལ་སྒོ་ལྷོ་མར་སྐུ་སྲུང་དམག་སྒར་སོགས་ཡོད། གཞན་ཡང་གླིང་ག་འདིའི་ནང་ལྷ་སའི་ཉེ་འཁོར་དུ་མེད་པའི་ཤིང་སྣ་ཚོགས་དང་། སྟག་གཟིག་དོམ་དྲེད་སོགས་གཅན་གཟན་གྱི་རིགས། ཤྭ་བ། གླ་བ། སོགས་རི་དྭགས་སྣ་ཚོགས། རྨ་བྱ་ཁྲུང་ཁྲུང་སོགས་འདབ་བྱའི་རིགས་སོགས་ཀྱང་གསོ་ཚགས་གནང་ཡོད།
ད་ལྟ་སྔར་གྱི་ཕོ་བྲང་ཁག་ཉམས་གསོ་བདག་སྐྱོངས་གནང་ཡོད་པ་དང་། ེབས་ལམ་དུ་རྡོ་བཅལ་བཏིང་བ། གཅན་གཟན་རྭ་བ་རྒྱས་བསྐྲུན་གནང་བ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
རྫོང་རྒྱབ་ཀླུ་ཁང་།
ཕོ་བྲང་པོ་ཏཱ་ལའི་རྒྱབ་ཏུ་ཀླུ་ཁང་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།ཀླུ་ཁང་དེ་ནི། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པར་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་[page 46] པའི་དུས་པོ་ཏཱ་ལ་རྒྱས་བསྐྲུན་མཛད་སྐབས་གནས་དེ་ནས་ས་བསྔོག་པས་རྗེས་སུ་མཚེའུ་དེ་ཆགས། རྫིང་བུའི་དབུས་སུ་བྲག་རི་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡོད་པ་ལ་སྒྲུབ་ཕུག་ཅིག་ཀྱང་ཡོད་ཟེར་བ་ལ་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པས་བོད་ལ་ཆར་ཆུ་དུས་སུ་བབས་ཆེད་དུ་ཀླུ་ཁང་དེ་བསྐྲུན་གནང་མཛད།དེ་རྗེས་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོའི་དུས་ཕོ་བྲང་ཐོག་བརྩེགས་གསུམ་ལྡན་ཕྱོགས་བཞིར་སྒོ་བཞི་ཅན་འདི་བསྐྲུན་གནང་མཛད་པ་ཡིན། ད་ལྟ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པའི་དབྱིབས་དེ་ཡིན། ཀླུ་ཁང་དེའི་འོག་ཤོད་དུ་ཀླུ་མལ་གྲོ་གཟི་ཅན་གྱིས་གཙོས་ཀླུ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྐོར་བ་དང་། བར་ཐོག་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཀླུ་དབང་གྱི་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་བརྙན། སྟེང་ཐོག་ཏུ་རྒྱལ་བའི་གཟིམ་ཆུང་གི་ལྡེབས་རིས་སུ་བོད་ཀྱི་ལྷ་མོའི་འཁྲབ་གཞུང་ཁག་དང་། རྩ་རླུང་འཕྲུལ་འཁོར་དང་། ཞི་ཁྲོའི་ལྷ་ཚོགས་ཀྱི་དཔེ་རིས། ཡང་ཐོག་ཏུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱ་ཕིབས་བཅས་ཡོད། རྒྱལ་བ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ་དང་། པཎ་ཆེན་བསྟན་པའི་ཉི་མ་རྣམ་གཉིས་གནས་དེར་ཀླུ་བུམ་སྒྲུབ་གནང་གིས་ཆར་འབེབས་གནང་བ་ཡིན། དེ་ནས་བཟུང་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་ནས་དགེ་འདུན་རེ་གཏོང་གནང་དགོས། སྔོན་ས་ག་ཟླ་བའི་ཚེས་༡༥ཉིན་ལྷ་སའི་མང་ཚོགས་རྣམས་སྔ་དྲོ་གླིང་སྐོར་དང་། ཕྱི་དྲོ་གནས་དེར་འཛོམས་ཏེ་ཀོ་གྲུ་བཏང་ནས་གཞས་དང་། རྣམ་ཐར་གཏོང་བ་དང་། ཀླུ་ཁང་ལ་ཆོས་མཇལ་ཞུ་བ། ནང་མའི་སྐྱིད་སྡུག་ཅེས་པའི་གླུ་རོལ་ཚོགས་པས་གླུ་གཞས་དང་རོལ་མོ་གཏོང་བ་སོགས་བྱེད། ཀླུ་ཁང་དེ་ནས་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལའི་སྐུ་རྒྱབ་ཡོངས་རྫོགས་མཇལ་ཐུབ་བ་དང་། མཐའ་འཁོར་དུ་ལོ་མང་སོང་བའི་ལྗོན་ཤིང་གོག་པོས་བསྐོར་ནས་ཡོད་པ། ཀླུ་ཁང་དེའི་ལྷོ་ངོས་སུ་གླང་པོ་ཆེའི་སྡོད་གནས་ཏེ་གླང་ཁང་ཞེས་པ་ཡོད། གླང་ཆེན་གྱི་འཐུང་ཆུ་ནི་ཀླུ་ཁང་གི་རྫིང་བུའི་ཆུ་དེ་མ་ཡིན་པར་བྲག་ལྷ་ཀླུ་སྒུག་ཏུ་འགྲོ་སའི་ལམ་དུ་ཆུ་མིག་ཞིག་ཡོད་པས་དེར་ཉིན་ལྟར་གླང་རྫི་བས་ཆུ་སྟེར་བར་ཁྲིད་དགོས། གླང་ཆེན་པོ་ཏ་ལའི་མདུན་དུ་འབྱོར་སྐབས་ཕོ་བྲང་ལ་ཁ་སློག་ནས་མཆུ་ཏོས་གུས་ཞབས་མཚོན་བྱེད་ལན་གསུམ་བྱེད། དེ་ནས་ཆུ་[page 47] བཏུངས་ཚར་རྗེས་བྲག་སྒོ་ཀ་ལིང་འོག་ནས་རང་གནས་སུ་ཁྲིད་འགྲོ་བ་ཡིན། ད་ལྟ་ཀླུ་ཁང་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། རྒྱ་རྡོ་ལས་གྲུབ་པའི་གཞུ་དབྱིབས་ཅན་གྱི་ཟམ་པའང་བསྐྲུན་པས་འགྲོ་སྟབས་བདེ་པོ་ཡོད།
འབྲས་སྤུངས་དགོན།
མཚན་རྒྱས་པར་བཀྲ་ཤིས་དཔལ་ལྡན་འབྲས་སྤུངས་དགོན་ནམ། དཔལ་ལྡན་འབྲས་སྤུངས་དགོན་ཞེས་ཞུ། གྲོང་ཁྱེར་ལྷ་ས་ནས་ནུབ་ངོས་སུ་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་དྲུག་ཙམ་སོང་ན་དན་བག་ཏུ་འབྱོར་ཞིང་། དེ་ནས་རི་ལྡེབས་སུ་སྤྱིར་བཏང་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་གསུམ་བཞི་ཙམ་འཛེགས་ན་དགོན་དེར་སླེབས། འབྲས་སྤུངས་ཞེས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་གསང་སྔགས་ཀྱི་རྒྱུད་སྡེ་གསུང་སའི་གནས་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་དཔལ་གྱི་རི་དང་ཉེ་བར་དཔལ་ལྡན་འབྲས་སྤུངས་མཆོད་རྟེན་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་ཡོད་པས་དེའི་མཚན་བཏགས་པའམ། འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེ་དན་བག་ཏུ་བཞུགས་ཡོད་པ་ལ། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་སྟོད་ལུང་ཆུ་ཚན་ནས་མར་ཕེབས་པ་དང་མཇལ་བས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་ཁྱེད་ཀྱི་དགོན་པ་གང་འདྲ་བཏབ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པར། ངའི་དགོན་པ་འབྲས་སྤུངས་པ་ལྟར་བཏབ་ཡོད་ཅེས་ཞུས་པས། བདེན་པ་ཞེས་གསུངས་པས་ད་ལྟའི་དན་བག་ལ་ཐོག་མར་བདེན་པ་ཞེས་པ་དང་། རྗེས་སུ་དན་བག་ཅེས་པར་རིམ་བཞིན་སྒྲ་འགྱུར་ཞེས་དང་། འབྲས་སྤུངས་ཞེས་པའང་དེ་ལྟར་བྱུང་ཞེས་གྲགས། དགོན་དེ་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༤༡༦ལོར་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་དངོས་སློབ་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེ་བཀྲ་ཤིས་དཔལ་ལྡན་གྱིས་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། དེའང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེར་ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་མ་དྲོས་པས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཆོས་དུང་ཞིག་ཕུལ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོར་ཆོས་དུང་འདི་འདི་ནས་རྩིས་པའི་བྱང་གི་ཕྱོགས་སུ་འགོག་པ་རི་ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད་པས་དེར་གཏེར་དུ་[page 48] སྦོས་ཤིག མ་འོངས་པ་ན་དགེ་སློང་པདྨའི་ངང་ལྡན་གྱི་ཚོགས་དུང་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའི་ཆོས་དུང་དེ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་གཏེར་ལས་བཞེས་ཏེ་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེར་གནང་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱིས་དུང་འདི་ཁྱེར་ཏེ་སོང་ཞིག་གང་དུ་འབུད་སར་དགོན་རེ་ཆགས་ཡོང་ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་བཞིན་དན་བག་ཏུ་ཕེབས་ཏེ་འདིར་དགོན་པ་ཞིག་བཏབ་ན་གྲྭ་ཚོགས་ཆེ་ཡང་སྤུས་ཀ་མི་འོང་། དེ་ནས་འབྲས་སྤུངས་ཀྱི་རྒྱབ་རིའི་ཐུབ་པ་རིར་བཏབ་ན་དགོངས་པར་འདིར་བཏབ་ན་སྤུས་ཀ་ལེགས་ཀྱང་གྲྭ་ཚོགས་མི་འོང་དགོངས། དེ་ནས་ད་ལྟའི་དགོན་ཆགས་ཡུལ་དེར་འདེབས་རྒྱུར་ཐུགས་ཐག་བཅད། འོན་ཀྱང་ས་དེར་བྱམས་ཆེན་ཆོས་རྗེ་སྔ་ས་ནས་དགོན་པ་འདེབས་སའི་ས་བདམས་ནས་འདིང་བ་བཏིང་གནང་ཡོད། འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེས་ཀྱང་དགོན་པ་དེ་རང་དུ་འདེབས་དགོས་དགོངས་ནས་འདིང་བའི་འོག་ཏུ་ཕྱག་ཕྲེང་འཇོག་པར་མཛད། དེ་ནས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཕེབས། འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེས་ངའི་དགོན་པ་གནས་འདིར་འདེབས་ཀྱི་ཡིན་ཞུས་པར། བྱམས་ཆེན་ཆོས་རྗེས་གནས་འདི་ངའི་དགོན་པ་འདེབས་རྒྱུར་འདིང་བ་བཏིང་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པས། འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེས་ཁྱོད་ཀྱིས་འདིང་བ་མ་བཏིང་གོང་ནས་ངས་ས་འདི་བདམས་ཏེ་ཕྲེང་བ་བཞག་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཏེ་འདིང་བའི་འོག་ནས་ཕྱག་ཕྲེང་བཏོན་གནང་བས་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེའི་དགོན་པ་དེར་འདེབས་རྒྱུ་མཛད། སྣེའུ་དཔོན་ནམ་མཁའ་བཟང་པོ་ལ་ཆོས་སྡེའི་སྦྱིན་བདག་མཛད་དགོས་པའི་བཀའ་མངགས་སྔ་ཕྱིར་གནང་། ཐོག་མར་ད་ལྟའི་ཚོགས་ཆེན་འདུ་ཁང་གི་ཤར་ངོས་སྒོ་ཆུང་ཤར་དུ་གཏོད་པའི་ནང་རང་གཤོང་སྤྱིལ་བུ་དང་། དེ་ནས་དེའི་རྒྱབ་ཏུ་ད་ལྟའི་འཇམ་དབྱངས་ལྷ་ཁང་ནང་དགེ་འདུན་བདུན་ཚོགས། ཚང་མས་འཚང་ཁ་བསྐྱོན་པས་གཅིག་གི་ཞབས་ཆག དགེ་འདུན་བདུན་ཚོགས་པ་དེས་འབྲས་སྤུངས་བདུན་སྟོང་བདུན་བརྒྱ་ལོན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིགས་ཞེས་ཟེར། དེ་ནས་སྣེའུ་ནམ་མཁའ་བཟང་པོས་སྦྱིན་བདག་མཛད་དེ་དགོན་དེ་བཏབ། དེ་[page 49] རྗེས་རིམ་བཞིན་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་དང་། སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་རབ་བརྟན། སྡེ་སྲིད་བློ་བཟང་མཐུ་སྟོབས། ལྷ་བཟང་། ཕོ་ལྷ་མི་དབང་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ། རྒྱབ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ་བཅས་བར་རིམ་བཞིན་རྒྱ་བསྐྱེད་མཛད་དེ་ད་ལྟའི་འབྲས་སྤུངས་དགོན་གྱི་གཞི་ཁྱོན་འདི་ཉིད་བྱུང་། ད་ལྟའི་ཚོགས་ཆེན་འདུ་ཁང་ཀ་ཐུང་༡༥༩དང་ཀ་རིང་༢༤ཅན་རྒྱས་བསྐྲུན་གནང་བའི་འདུ་ཁང་ནུབ་གྲལ་གྱི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་སྨན་འདམ་གྱི་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐོག་སོ་ཉིས་ཐོག་ལ་འཁོར་ཉེ་སྲས་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྐོར་བ། འདུ་ཁང་གདོང་གྲལ་གྱི་དབུ་ལ་སྐུ་རྒྱུ་སྨན་འདམ་ལས་གྲུབ་པའི་རྗེ་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེའི་སྐུ་བརྙན་མི་ཚད་ལྷག་དང་། དེའི་གཡས་སུ་གསེར་ཟངས་གྱི་བྱམས་པ་ཆོས་འཁོར་ཐོག་སོ་གཉིས་ཙམ། གཡོན་དུ་རྗེ་ཁམས་གསུམ་ཟིལ་གནོན། འདུ་ཁང་ཤར་གྲལ་གྱི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་སྐུ་རྒྱུ་སྨན་འདམ་ལས་གྲུབ་པའི་མི་དབང་བྱམས་པ་ཐོག་སོ་ཉིས་ཐོག་སྐྲུལ་སྐུའི་ཆ་བྱད་ཅན་དང་། འདུ་ཁང་ནུབ་ངོས་ལྷ་མོ་ཁང་ནང་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ། བར་ཐོག་ཏུ་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་དང་བཞི་པའི་དངུལ་གདུང་དང་། ཀླུ་འབུམ་མཆོད་རྟེན་ཞེས་པ་གཉིས། མི་དབང་ལྷ་ཁང་ནང་མི་དབང་བྱམས་པའི་ཞལ་རས་མཇལ་བ་དང་། སྣེའུ་དཔོན་མོ་ཨ་འཛོམས་ཀྱི་གདོང་ཤེལ། གཞན་ཡང་བླ་སྐུ་ཁག བཀའ་འགྱུར་ལྷ་ཁང་ནང་གསེར་བྲིས་ཀྱི་བཀའ་འགྱུར་ལ་ཙནྡ་གྱི་གླེགས་ཤིང་། གདོང་བ་སོ་ལ་རྒྱན་སྤྲོས་དང་ལྡན་པ། འཛམ་གླིང་གཡས་བཞག་ཅེས་པ། གསུམ་ཐོག་འཁྲུངས་རབས་ལྷ་ཁང་ནང་དབུས་སུ་རྒྱལ་བ་ལྔ་པ་དང་ཆོས་རྒྱལ་རྣམ་པའི་སྐུ་བརྙན། བྱམས་པ་མཐོང་སྒྲོལ་ལྷ་ཁང་ནང་སྐུ་རྒྱུ་གསེར་ཟངས་ལས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་ཐོག་སོ་གཉིས་ལྡན། དེའི་མདུན་དུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེར་གནང་བའི་གཏེར་དུང་། དེའི་ཞོགས་ཀྱི་ཇོ་བོ་ལྷ་ཁང་ནང་དབུས་སུ་ཇོ་བོ་རིན་པོ་ཆེ་དངུལ་སྐུ་སྲིད་ཞིའི་འཇིགས་སྐྱོབ་ཞེས་མི་ཚད་མ་དང་དངུལ་གྱི་བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད། གནས་བཅུ་ལྷ་ཁང་ནང་བྱང་ཆུབ་ཤིང་ལས་གྲུབ་པའི་ཐུབ་[page 50] ] པ་གཙོ་འཁོར་དང་། ཙན་དན་དཀར་པོ་ལས་གྲུབ་པའི་གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག ཡང་སྟེང་དུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱ་ཕིབས་གཉིས་དང་། གསེར་ཟངས་ཀྱི་གཉྫིར་རྒྱལ་མཚན་སོགས་དང་ལྡན། ཐོག་མར་ཚོགས་ཆེན་གཅིག་དང་གྲྭ་ཚང་བདུན་ཡོད་པ་ལས་རྗེས་སུ་བློ་གསལ་གླིང་གྲྭ་ཚང་དང་སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་། སྔགས་པ་གྲྭ་ཚང་། བདེ་ཡངས་གྲྭ་ཚང་བཅས་གྲྭ་ཚང་བཞི་རུ་བསྡུས། བློ་གསལ་གླིང་གྲྭ་ཚང་འདུ་ཁང་ཀ་བ་༡༢༠ལ་ཀ་རིང་༡༢ཅན་གྱི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་སྐུ་བརྙན་དང་། འདུ་ཁང་ནང་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེའི་སྐུ་བརྙན་སོགས་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་དང་། འདི་ཁོངས་ཁང་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ཡོད་པ་ནི། ཚ་བ་ཁང་ཚན་དང་། ཀོང་པོ། ཕུ་ཁང་། རོང་པོ། ལྷོ་པ། མི་ཉག སྤོམ་འབོར། ཊེ་ཧྲོར། ཉག་ཏེ། རྒྱ། ཚུལ་ཁང་། གཙང་པ། རྩེད་ཐང་། དཔེ་ཐུབ། གོ་བོ། ཕ་ར། ཉང་པོ། གླིང་། ལྡན་མ། གུ་གེ རྒྱལ་རོང་། རྒྱལ་པ། དབུ་སྟོད་བཅས་དང་ད་དུང་ཚ་བ་ཁང་ཚན་ཁོངས་ཀྱི་མི་ཚན་མཚོ་སྨད་མི་ཚན་དང་། སྡིང་ཁ་མི་ཚན། གཉེར་པ་མི་ཚན་བཅས་དང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་མི་ཚན་བོད་པ་གཞུང་མི་ཚན་སོགས་ཡོད། སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་གི་འདུ་ཁང་བློ་གསལ་གླིང་དང་རྒྱ་ཁྱོན་སྙོམ་པ་ལ་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་རྒྱལ་བ་མི་འཁྲུག་པའི་སྐུ་བརྙན་རྡུལ་མི་བཞེས་པ་ཞེས་པ་དང་། འདུ་ཁང་ནང་རྒྱལ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི་སྐུ་བརྙན་དང་། རྒྱལ་པོ་ལུགས་ཀྱི་སྤྱན་རས་གཟིགས། རྗེ་ཞབས་སྙུན་མ་སོགས་གསུང་བྱོན་མས་གཙོས་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་དང་། རྟ་དབོན། གཞུང་པ། མངའ་རིས། ཟུང་ཆུ། གྲྭ་ཉི། འཆད་པ། བྱ་བྲལ། འདའ་ཤིང་། རི་ཙ། ཆུ་བཟང་། ཐེ་བོ་བཅས་ཁང་ཚན་བཅུ་དྲུག་ལ་ཁར་ཁ་མི་ཚན། བི་དོ། ཐག་རིང་། ལྕང་སྐྱ། གུ་ལུང་། ལམ་པ་བཅས་བསམ་བློ་ཁང་ཚན་གྱི་ཁོངས་དང་། ཉན་པོ་མི་ཚན། བྱུ་བྱུས། ཝ་ཤུལ། ཧོར། མཚོ་ཁག་ཐོར་བགོས་བཅས་ཧར་གདོང་ཁང་ཚན་གྱི་ཁོངས། བོད་པ་གཞུང་མི་[page 51] ཚན་དང་། དགའ་གདོང་མི་ཚན་ནི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་མི་ཚན་བཅས་ཡིན། སྔགས་པ་གྲྭ་ཚང་གི་འདུ་ཁང་ཀ་བ་༤༨ལ་ཀ་རིང་བརྒྱད་ཀྱི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་རྭ་ལོ་ཙཱའི་སྐུ་དམར་གདུང་བཞུགས་པའི་འཇིགས་བྱེད་ལྷ་བཅུ་གསུམ་གྱི་སྐུ་བརྙན་དང་། ཡ་མ་ར་ཛྲའི་འཁོར་ཆེན། བདེ་ཡངས་གྲྭ་ཚང་འདུ་ཁང་ཀ་བ་༦༤ལ་ཀ་རིང་བཞིའི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་མགོན་པོ་དང་། ཡང་ཐོག་སྲུང་མ་ཁང་ནང་འཕྲིན་ལས་རྒྱལ་པོ་སོགས་འབྲས་སྤུངས་ཀྱི་ལྷ་སྲུང་རྣམས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད། གཞན་ཡང་འབྲས་སྤུངས་ཕོ་བྲང་ནི་ཐོག་མར་ཕག་གྲུའི་ཕོ་བྲང་ཡིན་པ་ལ་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པར་ཕུལ། དེ་རྗེས་གུ་ཤྲཱི་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་གཙང་པ་རྒྱལ་པོ་ཀརྨ་བསྟན་སྐྱོང་དབང་པོའི་སྲིད་དབང་གཏོར་ཏེ་བོད་ཡོངས་ཀྱི་སྲིད་དབང་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པར་ཕུལ་བ་ནས་བཟུང་གཞུང་ས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཞེས་པའི་མཚན་གསོལ། སྔོན་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་ཆིག་ཁྲིར་ཉེ་བས་གཙོ་བོ་གཞུང་ཆེན་ཀ་པོད་ལྔ་སློབ་གཉེར་གནང་བ་ལ་སྔགས་པ་གྲྭ་ཚང་གིས་དགེ་ལྡན་ལུགས་ཀྱི་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་གནང་བ་ཡིན། དགོན་དེར་འབྲས་སྤུངས་ཞོ་སྟོན་ཞེས་ལོ་ལྟར་བོད་ཟླ་༦ཚེས་༣༠ཉིན་དབྱར་གནས་ཞལ་བཞེས་བསྒྲུབས་ཏེ་གྲྭ་དམངས་ལ་ཞོའི་བསྙེན་བཀུར་ཞུ་བ་དང་། གོས་སྐུ་བཀྲམས་ཏེ་དེའི་མདུན་ཨ་ལྕེ་ལྷ་མོ་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་པ་ཡིན། དེ་རྗེས་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པའི་དུས་འབྲས་སྤུངས་ཞོ་སྟོན་ཚར་བ་དང་མུ་མཐུད་ནོར་གླིང་དུའང་ལྷ་མོ་འཁྲབ་སྟོན་བཞེས་པས་ནོར་གླིང་ཞོ་སྟོན་ཞེས་པའང་དེ་ལྟར་བྱུང་། ཡང་བོད་ཟླ་༧ཚེས་༨ཉིན་འབྲས་སྤུངས་སྐུ་འབུམ་ཞེས་ཀླུ་འབུམ་མཆོད་རྟེན་ཁང་དུ་ཆོས་མཇལ་གཏོང་སྲོལ་ཡོད། ཀླུ་འབུམ་ཞེས་པ་ནི། སྔོན་དུས་ཚོད་དེའི་ཉིན་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཚོགས་ཕེབས་གནང་བ་དང་། མཁས་གྲུབ་རྗེ་དང་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེ་ཚོགས་ལངས་ཆོས་རྩོད་མཛད་པས། སྐབས་དེར་ཀླུ་འབུམ་ཁང་ནས་ཀླུ་འབུམ་གཅིག་གིས་ཆོས་མཇལ་ཞུས་པ་ཀུན་གྱིས་མཐོང་བས་རྗེས་སུ་དེར་ཀླུ་འབུམ་མཆོད་རྟེན་གཉིས་བཞེངས་པ་དང་།[page 52] འབྲས་སྤུངས་ཀླུ་འབུམ་ཞེས་པའང་དེ་ལྟར་བྱུང་། ད་དུང་ཀླུ་འབུམ་ལྷ་ཁང་ནང་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ། གསུམ་པ། བཞི་པ་བཅས་ཀྱི་གདུང་རྟེན་ཡོད། ད་ལྟ་བདེ་ཡངས་གྲྭ་ཚང་གི་རྟེན་གསུམ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་ལས་གཞན་ཚོགས་ཆེན་གཅིག་དང་གྲྭ་ཚང་གསུམ་གྱི་རྟེན་སྔོན་གྱི་དེ་རང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་ལ། ཁང་ཚན་ཁག་ཅིག་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྐུ་བརྙན་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོན་དེའི་རྒྱབ་རིར་རྨ་རི་རབས་འབྱམས་བསྟན་སྐྱོང་རྡོ་རྗེ་གྲགས་རྒྱལ་མའི་བླ་རི་དགེ་འཕེལ་རི་ཞེས་པ་དེར་སྐུ་མཚམས་སུ་བཞུགས་མཁན་ལ་དགེ་བ་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཞེས་ཟེར། དགོན་དེའི་ཤར་ནུབ་སོ་སོ་ནས་བབ་རྒྱུན་རེ་བབས་ཡོང་བ་ཡིན་པས་ཤར་ཆུ་བབས་སའི་རི་ལྡེབས་སུ་དཔེ་མཚམས་བཞུགས་སའི་མཚམས་ཁང་མང་པོ་ཡོད། དགེ་འཕེལ་རི་ཁྲོད་ནི་རྒྱབ་རིའི་སྐེད་པའི་མཚམས་སུ་ཡོད། ཐོག་མར་གནས་དེར་པཎ་ཆེན་བློ་བཟང་ཆོས་རྒྱལ་བཞུགས་པ་དང་། དེ་རྗེས་རྒྱལ་བ་ལྔ་པ། སྒྲུབ་ཐོབ་དཔའ་བོ་རྡོ་རྗེ། ཀློང་རྡོལ་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ། དཀའ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་སོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཁང་ཡོད། དེ་རྗེས་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པའི་དུས་དགེ་སློང་ཞལ་གྲངས་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་བར་གཏན་འབེབས་གནང་། རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གནས་དེར་ཕེབས་དགོས་པ་ཡིན་སྟབས་རྒྱལ་བའི་གཟིམས་ཆུང་དང་སྒྲུབ་ཁང་ཁག་ལ་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་བཞུགས་སུ་གསོལ། གཞན་ཡང་རི་དེའི་རྩ་ཆུ་བཟང་ཞིང་ལྟག་ཏུ་རྩྭ་ཀླུ་བདུད་རྡོ་རྗེ་དང་། ཆུ་འགྲོ་བ་འདྲེན་པ་སོགས་ཡོད་པས་རི་དེའི་ལྡེབས་ཀྱི་བཞོན་མའི་འོམ་མ་བཅུད་ཆེ་ཞེས་མཐོང་ཆེན་པོ་བྱེད།
ད་ལྟ་གནས་དེར་ཡང་ཉམས་གསོ་གང་འཚམས་གནང་ཡོད།
གནས་ཆུང་གྲྭ་ཚང་།
མཚན་རྒྱས་པར་དབང་གྲགས་རོལ་པའི་དགའ་ཚལ་གནས་ཆུང་རྡོ་རྗེ་སྒྲ་དབྱངས་གླིང་ངམ། གནས་ཆུང་གཡུ་ལོ་བཀོད་སོགས་ཞུ། འབྲས་སྤུངས་དགོན་ནས་མར་ཡོང་དུས་གཡོན་ངོས་སུ་དགོན་དེ་[page 53] ཆགས་ཡོད། གནས་ཆུང་ཞེས་པ་ནི། ལོ་ཙཱ་བ་བེེ་རོ་ཙཱ་ན་གནས་དེར་ཕེབས་སྐབས་སྒྲོ་སྡོང་གཅིག་ནས་ཆོ་འཕྲུལ་བསྟན་པའི་སྐོར་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེར་ཞུས་པས། གུ་རུས་མ་འོངས་པ་ན་གནས་དེར་དགོན་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོང་། སྒྲོ་སྡོང་དེ་ནི་པེ་ཧར་གྱི་བླ་ཤིང་ཡིན། དེའི་འགྲམ་གྱི་མཚེའུ་དེ་པེ་ཧར་གྱི་བླ་མཚོ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་དང་། དེ་རྗེས་ལྷ་སྲས་མུ་ནེ་བཙན་པོས་དེར་དགོན་པ་ཞིག་བཏབ། དགེ་འདུན་བཞི་གྲྭ་གཅིག་གི་སྡེ་བཙུགས། སྦ་དཔལ་དབྱངས་མཁན་པོར་བསྐོས། བསམ་ཡས་ནས་སྒྲོལ་མའི་སྐུ་བརྙན་ཞིག་གདན་དྲངས་ཏེ་བཞུགས་སུ་གསོལ་བས་གནས་ཆུང་གཡུ་ལོ་བཀོད་ཅེས་པ་དེ་ལྟར་བྱུང་། བསམ་ཡས་གནས་ཆེ་བ་དང་། དེར་གནས་ཆུང་བ་ཡིན་པས་གནས་ཆུང་ཞེས་པ་དེ་ལྟར་བྱུང་གསུང་། ཡང་གསུང་སྲོལ་གཞན་ཞིག་ལ། ཐོག་མར་གནས་ཆུང་ཆོས་སྐྱོང་གུང་ཐང་དུ་གནས་ཡོད་པ་ལ། གུང་ཐང་བླ་མ་ཞང་འགྲོ་བའི་མགོན་པོའམ། མཚལ་པ་བྱམས་པ་ཀུན་དགས་གསེར་ཁང་དགོན་པ་ནས་པེ་ཧར་གྱི་རྟེན་སྒམ་ཆུང་ལ་བསྐུར་བས་འབྲས་སྤུངས་ཀྱི་མདུན་དུ་འཁར། སྐབས་དེར་འབྲས་སྤུངས་བདེ་ཡངས་གྲྭ་ཚང་གི་མཁན་པོ་ལྕོག་པ་བྱང་ཆུབ་དཔལ་ལྡན་གྱིས་མཁྱེན་ཏེ་གསོལ་དཔོན་ལ་དེ་རིང་མ་ཀིའི་ཆུ་ཁར་དངོས་པོ་ཞིག་ཡོད་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ཁ་མ་ཕྱེས་པར་འཁྱེར་ཤོག་ཅེས་གསུངས། གསོལ་དཔོན་གྱིས་དེ་ལྟར་ཆུ་ཁར་སོང་བས་དེར་སྒམ་ཞིག་འཁར་ནས་ཡོད་པ་དེ་འཁྱེར་འོང་། ད་ལྟའི་གནས་ཆུང་གི་ལྟག་ཏུ་འབྱོར་སྐབས་སྒམ་ཇི་ལྗིད་དུ་སོང་བས། གསོལ་དཔོན་ཡ་མཚན་ཏེ་ཁ་ཕྱེས་པས་དེའི་ནང་གཞན་གང་ཡང་མེད་པར་བྱ་ཕུག་རོན་ཞིག་ཐོན་ཏེ་སྒྲོ་སྡོང་སྟེང་དུ་འཕུར་བས། གསོལ་དཔོན་དེ་མར་མཁར་པོའི་བཀའ་སློབ་དྲན་ཏེ་“བླ་མ་མཁྱེན་”ཞེས་གསུངས་ཤོར་བས་ཕ་བོང་དེར། བླ་མ་མཁྱེན། ཞེས་པའི་རང་བྱོན་འཁྲུངས་པ་ད་ལྟའང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དེ་ནས་གསོལ་དཔོན་མཁན་པོའི་སྐུ་མདུན་དུ་སོང་ནས་གོང་གསལ་གྱི་གནས་ལུགས་རྣམས་ཞུས་པས། མཁན་པོས་ཨ་ཁ། སྲུང་མ་དེ་འབྲས་སྤུངས་དགོན་ནང་གནས་ན་ཤིན་ཏུ་ལེགས་[page 54] ཀྱང་ད་གནས་ས་ཆུང་སོང་ཞེས་གསུངས་པས། གནས་ཆུང་ཞེས་པའི་མཚན་དེ་ལྟར་བྱུང་ཞེས་གསུངས། གཞན་ཡང་རྟ་མགོ་གཡུ་ཁྲ་ཅན་ཞེས་ལྕོག་པ་བྱང་ཆུབ་དཔལ་ལྡན་གྱི་ཆིབས་པ་རླུང་ཤུགས་ཅན་ཤི་བའི་མགོ་གཡང་ལ་གསེར་ཞོ་སྟོང་རེ་བའི་གཡུ་ཁྲ་བརྒྱན་ཏེ། པེ་ཧར་རྟེན་མདོས་འདི་ལ་བཅོལ། ཞེས་གསུངས་པས་རྟ་མགོ་གཡུ་ཁྲ་ཅན། ཞེས་པ་དེ་ལྟར་བྱུང་ཞེས་གསུང་སྲོལ་སྣ་ཚོགས་ཡོད། ཐོག་མར་གཡུ་ལོ་བཀོད་དང་སྒྲོ་སྡོང་ལྷ་ཁང་ཞེས་པ་ཡོད་པ་ལ། ད་ལྟའི་གནས་ཆུང་དགོན་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༦༨༡ལོར་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་བཏབ་གནང་མཛད་པ་དང་། དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་༡༠༡འཛུགས་གནང་གིས་ས་དགེ་རྙིང་གསུམ་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པ་ཡིན། གནས་ཆུང་ཆོས་སྐྱོང་ངམ་བྱང་ཕྱོགས་འཕྲིན་ལས་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་ཡི་བློན་པོ་རྡོ་རྗེ་གྲགས་ལྡན། པེ་ཧར་རྒྱལ་པོ་སོགས་མཚན་མི་འདྲ་བ་ཙམ་ལས་དོན་དུ་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན། དེའང་ཐོག་མར་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེ་བཀྲ་ཤིས་དཔལ་ལྡན་གཞིས་ཀ་སྣེའུར་བཞུགས་སྐབས་ནུབ་གཅིག་མནལ་ལམ་དུ་དན་བག་བརྒྱུད་ཆོས་སྡེ་འདེབས་དགོངས་སུ་ཕེབས་སྣང་ལ་ལྷ་གནམ་ཐེལ་དཀར་པོ་ཡིན་ཟེར་བ་ཞིག་གིས། ཁྱེད་ཀྱིས་འདིར་ཆོས་སྡེ་ཞིག་ཐོབས་དང་། ངས་ཁྱེད་ལ་བཙུན་པ་སྟོང་ཁྲག་གཅིག་འབུལ། ཟེར་བ་ཞིག་བྱུང་བ་ལྟར་ན་འབྲས་སྤུངས་དགོན་ཐོག་མར་འདེབས་དུས་ནས་གནས་ཆུང་ཆོས་སྐྱོང་ནི་དགོན་དེའི་སྲུང་མ་ཡིན་པར་མངོན། དེ་ལྟར་ཆོས་སྐྱོང་འདི་ནི་གཞུང་ས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྲུང་མ་དམར་ནག་གཉིས་ལས་དམར་པོ་གནས་ཆུང་ཆོས་སྐྱོང་དང་། ནག་པོ་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་ཡིན། སྲུང་མ་འདི་གཉིས་དགའ་ལྡན་ཕོང་བྲང་གི་བརྟེན་དགོས་པ་ནི། རྒྱལ་བ་དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོས་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་བརྟེན་གནང་མཛད་པ་དང་། དེ་རྗེས་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་དུས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཐོག་མར་འབྲས་སྤུངས་སུ་ཆགས་ཤིང་དེ་རྗེས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་རྩེ་པོ་ཏ་ལར་སྤོས་གནང་ཡང་སྲུང་མ་དམར་ནག་གཉིས་བརྟེན་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ལྟར་བྱུང་། གནས་ཆུང་ཆོས་སྐྱོང་ནི་སྐུ་ཁོག་སེར་མོ་བ་ཞིག་ལ་སྐུ་[page 55] ཕེབས་གནང་ཞིང་། གཞུང་ས་མཆོག་གི་གལ་གནད་ཆེ་བའི་དོན་ཆེན་དང་། རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱི་ཡང་སྲིད་རྩད་གཅོད་བྱེད་པ་སོགས་གནས་ཆུང་ཆོས་སྐྱོང་གི་བཀའ་ལུང་ཇི་ཕེབས་ལ་བརྟགས་པ་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་སྟབས་སྐུ་ཁོག་ལའང་ཏ་བླ་མ་ཞེས་དགོན་ནང་གི་དབུ་གནས་མཐོ་ཤོས་ཡིན་པས་མ་ཚད་གཞུང་ས་དང་འབྲས་སྤུངས་སོགས་ལའང་དབུ་གནས་མཐོན་པོ་ཡོད། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་བ་བཅུ་དྲུག་གི་གཙང་ཁང་དབུས་ནང་གསེར་ཟངས་ཀྱི་ཇོ་བོ་མི་ཚད་ལ། དེའི་གཡས་སུ་རྒྱ་དངུལ་ལས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་མི་ཚད་མ། ཇོ་བོའི་གཡོན་དུ་འཇིམ་པ་ལས་གྲུབ་པའི་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་མི་ཚད་ལ། རྒྱ་དངུལ་ལས་གྲུབ་པའི་གུ་རུ་སྣང་སྲིད་ཟིལ་གནོན་མི་ཚད་མའི་པད་ཞྭའི་ངོས་སུ་ཕ་ལམ་གྱི་ཕྲ་རྒྱན་གསེར་བཀྱག་དང་བཅས་པ། དེའི་གཡས་སུ་རྒྱ་དངུལ་ལས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་སྐུ་བརྙན་མི་ཚད་མ། ཇོ་བོའི་གཡོན་དུ་གསེར་ཟངས་གྱི་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་སྐུ་བརྙན་མི་ཚད་མ། ཤར་ནས་ནུབ་ཏུ་གཟིགས་པ་རྒྱལ་པོ་བྱས་བཅས་ཞེས་སྐུ་ལྔ་གཅིག་བསྡུས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡིན་པའི་སྐུའི་སྒྲོམ་ལ་ཞལ་འབག་བསྒྲོན་པ། དེའི་གཡོན་དུ་སྐུ་ལྔ་དང་འཇིགས་བྱེད་སོགས་ཀྱི་ལོ་གཏོར་བཅས་དང་། ལྡེབས་རིས་སུ་རྗེ་ཙོང་པ་ཡབ་སྲས་དང་། འཇམ་དབྱངས་གཙང་པ་བདུན་རྒྱུད། རྒྱལ་བ་ལྔ་པ་སོགས་སྐུ་ཕྲེང་ན་རིམ། སྒྲུབ་པ་བཀའ་བརྒྱད། སྐུ་ལྔ་ཡབ་ཡུམ་བློན་པོ་དང་བཅས་པ། སྐུ་རྟེན་བློ་བཟང་ལེགས་འབྱོར་ལ་གནས་ཆུང་སྐུ་ཕེབས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་དང་། འབྲས་སྤུངས་སུ་མཛད་ཆེན་གནང་ཚུལ། སྐུ་རྟེན་ཤཱཀྱ་ཡར་འཕེལ་ལ་གནས་ཆུང་ཐོག་ཕེབས་ཀྱིས་དབུ་ལ་རས་དཀར་དཀྲིས་པ་བཅས་སོགས་ཀྱི་ལྡེབས་རིས་སྤུས་ལེགས་དང་གཙང་ཁང་དབུས་མ་ཀ་བཞིའི་ནང་གཙོ་བོ་ཆོས་སྐྱོང་སྐུ་ཕེབས་གནང་ས་དང་། མཐའ་འཁོར་དུ་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ལྔ་དང་རྟ་མགྲིན་སོགས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན། རྡོ་རྗེ་གྲགས་ལྡན་མི་ཚད་ཅན་གྱི་ཐུགས་དཀར་སེང་འབག་སྨུག་ཆུང་ཞེས་པ་དམ་འབྱར་མ་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱིས་རབ་གནས་གནང་བ། སྒྲོ་སྡོང་ལྷ་ཁང་ཀ་བཞིའི་[page 56] ནང་རྒྱལ་པོ་པེ་ཧར་ཐོག་མར་ཆགས་པའི་སྒྲོ་སྡོང་ཐོག་སོ་གསུམ་ལྡན་དང་། རྡོ་རྗེ་གྲགས་ལྡན་གྱི་གཙང་ཁང་གཡོན་འདོད་ཁམས་ལྷ་ཁང་ཀ་བཞིའི་ནང་རྟེན་མདོས་དང་། འཛུགས་གཏོར་སོགས་བཞུགས་པ་བཅས་དང་། ཉིས་ཐོག་ཚོམས་ཆེན་དང་གསུམ་ཐོག་གཟིམ་ཆུང་དང་བཅས་པར་རྟེན་དང་བརྟེན་པ། ཡང་སྟེང་དུ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱ་ཕིབས་དང་བཅས་པ་ཡོད།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་འདུ་ཁང་ཐོག་བསངས་བསྐྱོན་པའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་།གསར་བཞེངས་གནང་བའི་གུ་རུ་སྣང་སྲིད་ཟིལ་གནོན་ཐོག་སོ་གསུམ་ལྡན། སྔོན་པེ་ཧར་གནས་པའི་སྒྲོ་སྡོང་གི་རྩ་བ། ལྷག་ཏུ་འདུ་ཁང་དང་རྭ་སྒོར་ནང་ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་མང་པོ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
དགོན་དེར་གནས་ཆུང་སྤྲེལ་ཟླ་ཞེས་ལོ་འཁོར་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སྤྲེལ་ལོར་བརྟན་མ་དང་གནས་ཆུང་ཆོས་སྐྱོང་དགའ་གདོང་ཆོས་སྐྱོང་བཅས་དབུ་བཞུགས་ཐོག་ཉེ་འཁོར་གྱི་ལྷ་བབས་རྒྱུ་ཡོད་པ་རྣམས་དངོས་ཡིན་མིན་ལྷ་བསྡུར་བརྒྱབས་ཏེ་ལྷ་ངོ་མ་མིན་ན་འདི་ཉིན་ཕེབས་མི་ཐུབ་ཅེས་ཟེར།
ལྷ་ལུང་རི་ཁྲོད།
ལྷ་ལུང་རི་ཁྲོད་ནི། གནས་ཆུང་དགོན་ནས་སྤྱི་ལེ་གསུམ་ཙམ་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སོང་ན་གནས་ཆུང་རི་བརྒྱུད་ཀྱི་ཤར་ངོས་སུ་རི་ཁྲོད་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ད་ལྟ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་བཞུགས་མྱོང་བའི་སྒྲུབ་ཕུག་ཙམ་ལས་རི་ཁྲོད་ཉམས་གསོ་ཞུ་ཐུབ་མེད་ཀྱང་། རི་ཁྲོད་དེའི་ཉེ་འདབས་སུ་ས་ཕུང་སྒང་ཞེས་པའི་གྲོང་ཚོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ལ་སྔོན་མིང་གླིང་བུ་ཐང་ཞེས་ཟེར། གླིང་བུ་ཐང་ཟེར་དོན་ནི། སྔོན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་མཇུག་མ་གླང་དར་གྱི་དབུ་ལ་རྭ་ཅོ་ཡོད་པས་དེ་འགེབ་ཆེད་དུ་དབུ་སྐྲ་ལྷས་མ་བརྒྱབས་ཏེ་འགེབས་པར་བྱེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན་རྒྱལ་པོར་དབུ་རྭ་ཡོད་པ་གཞན་གྱིས་ཤེས་ན་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་ཚེར་བར་ཆད་ཡོད་ཅེས་མ་འོངས་ལུང་བསྟན་ཡོད། དེར་བརྟེན་དབུ་སྐྲ་[page 57] ལྷས་མ་རྒྱག་མཁན་སུ་ཡིན་སྲོག་གཅོད་པ་ཡིན་ཡང་། ཉིན་ཞིག་ཡང་རྒྱལ་པོའི་དབུ་སྐྲ་བསླ་མཁན་བུ་མོ་ཞིག་ལ་འཁོར། མོས་རང་ཉིད་དབུ་སྐྲ་བསླས་ཚར་རྗེས་ཤི་རྒྱུ་ཡིན་ཙང་ཡིད་སྐྱོ་ནས་མིག་ཆུའི་ཐིག་པ་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་པང་དུ་ལྷུང་བས། རྒྱལ་པོས་ཁྱོད་མིག་ཆུ་གཏོང་དོན་ཅི་ཡིན་གསུངས་པར། ང་དབུ་སྐྲ་བསླས་ཚར་རྗེས་ཤི་རྒྱུ་ཡིན་ཙང་ཡིད་སྐྱོ་ནས་མིག་ཆུ་ལྷུང་བ་ཡིན་ཞེས་ཞུས་པས། ཁྱོད་ཀྱིས་ངའི་མགོ་ལ་རྭ་ཅོ་ཡོད་ཚུལ་སུ་གཅིག་ལ་མི་ཤོད་རྒྱུའི་མནའ་བཀྱལ་དམ་བཅའ་བཞག་ན་ངས་ཁྱོད་ཚེ་ཐར་གཏོང་ཞེས་གསུངས་པས་བུ་མོས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བྱེད་རྒྱུར་ཁས་བླངས། དེ་ནས་དུས་ནམ་ཞིག་སོང་མཚམས་བུ་མོ་དེ་ནད་སྡུག་པ་ཞིག་གིས་ཟིན། སྨན་དང་རིམ་འགྲོ་ཅི་བྱས་ཀྱང་མ་ཕན། དེ་ནས་མོ་རྩིས་ཀྱི་འབྲས་བུར་བུ་མོ་དེར་གཏམ་གསང་བ་ཅན་ཞིག་ཤོད་རྒྱུ་འདུག་པས་དེ་བཤད་ན་ནད་ལས་ཐར་ཞེས་བབས་པས། བུ་མོས་གཏམ་དེ་བཤད་ན་སྲོག་དང་བྲལ་རྒྱུ་ཡིན། ད་བར་སྡོད་རྒྱུ་བྱུང་བས་བློ་ཡིད་ཚིམས། ད་ནི་ཤི་ནའང་འགྱོད་པ་མེད་ཅེས་བཤད་པས། བུ་མོའི་མ་ཡིས། འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་གཏམ་གསང་རྒྱ་ཅན་དེ་མི་ལ་མ་བཤད་ནའང་མི་མེད་ལུང་སྟོང་ཞིག་ཏུ་ཤོད་ཅེས་བཤད་པས་བུ་མོ་དེས་གླིང་བུ་ཐང་གི་ཙི་ཁུང་ཞིག་ལ་ཁ་སྦྱར་ཏེ་“རྒྱལ་པོ་གླང་དར་དབུ་ལ་རྭ་ཅོ་འདུག་”ཅེས་ལན་གསུམ་བཤད་པས་བུ་མོའི་ནད་གཞི་རིམ་བཞིན་དྲག་སྐྱེད་བྱུང་། ཙི་ཁུང་ནང་ནས་སྨྱུག་མ་ཞིག་སྐྱེས། དེ་ནས་དེ་ཁུལ་གྱི་ཕྱུགས་རྫི་བྱིས་པ་ཚོས་སྨྱུག་མ་བྲེགས་ཏེ་གླིང་བུ་བཟོས། གླིང་བུ་སུས་བཏང་ཡང་རྒྱལ་པོ་“གླང་དར་མགོ་ལ་རྭ་ཅོ་འདུག རྒྱལ་པོ་གླང་དར་མགོ་ལ་རྭ་ཅོ་འདུག་”ཅེས་གླིང་བུའི་སྒྲ་གདངས་ལྷ་ལུང་རི་ཁྲོད་དུ་སྒྲུབ་པ་བསྐྱོན་བཞིན་པའི་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་གསན་ཏེ། ད་ནི་རྒྱལ་པོ་ལོག་པ་ཅན་འདུལ་བའི་དུས་ལ་བབས་པའོ་དགོངས་ཏེ་སྔགས་པ་ཞྭ་ནག་གི་ཆས་བཞེས། ཕུ་ཐུང་ཆེན་པོའི་ནང་མདའ་གཞུ་བསྐུངས་ཏེ་རྒྱལ་པོ་གླང་དར་དབོན་ཞང་རྡོ་རིང་གི་ཡི་གེར་གཟིགས་བཞིན་བཞུགས་པ་དང་བསྟུན་ཏེ་རྒྱལ་པོའི་སྙིང་གར་མདའ་འཕངས་ཏེ་བཀྲོངས་ཞེས་ཟེར།[page 58]
དགོན་པ་གསར་རི་ཁྲོད།
དགོན་པ་གསར་རི་ཁྲོད་ནི། ལྷ་ལུང་རི་ཁྲོད་ནས་སྤྱི་ལེ་བཞི་ཙམ་ཤར་དུ་སོང་ན་རི་ཁྲོད་དེར་སླེབས། རི་ཁྲོད་དེ་ནི། པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པའི་ཡུམ་བློ་བཟང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོལ་མ་ཞུ་བ་དེ་ཐོག་མར་གྲིབ་ཚོ་མཆོག་གླིང་དུ་ཡོངས་འཛིན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་རྩ་བའི་བླ་མར་བསྟེན་ནས་རྒན་ཆོས་མཛད། དེ་ནས་བླ་མའི་བཀའ་བཞིན་གང་གི་སློབ་མ་ཞིག་གནས་དེར་བཞུགས་ཡོད་པ་དེའི་དྲུང་དུ་བཏང་གནང་བ་བཞིན་གནས་དེར་ཕེབས་ཏེ་བླ་མ་དེའི་ཞབས་ལ་གཏུགས། ཐོག་མར་མཚམས་ཁུང་ཆུང་ངུ་ཞིག་ནས་རྗེས་སུ་འདུ་ཁང་ཀ་བ་བཞི་ཡི་རྒྱ་ཁྱོན་བསྐྲུན་གནང་མཛད། དེ་རྗེས་གཙང་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོར་ཆོས་བཞུགས་གནང་བཞིན་ཡོད་པའི་གནས་ཀྱི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོ་ཡེ་ཤེས་སྙན་གྲགས་གནས་དེར་གདན་དྲངས་པ་ནས་བཟུང་ཐོག་མར་དགེ་འདུན་བཞི་གྲྭ་གཅིག་ནས་རིམ་བཞིན་བཅུ་གསུམ་བར་འཕེལ། གནས་ཀྱི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་དཔལ་ལྡན་ཆོས་འཕེལ་ཡང་མདོ་སྔགས་གཞུང་ལུགས་ཀུན་ལ་མངའ་བརྙེས། སོག་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ཏེ་ཁས་ཀ་རྗེ་བཙུན་གྱི་ཡོངས་འཛིན་གནང་། དེར་བོད་པ་བླ་བྲང་ཞེས་པ་ཞིག་ཀྱང་འཛུགས་གནང་མཛད། ད་ལྟ་དགོན་པ་གསར་ཐུབ་བསྟན་འཇིགས་བྲལ་བར་སྐུ་ཕྲེང་བཞི་ཙམ་བྱུང་། སྔོན་འབྲས་སྤུངས་སྔགས་པའི་ཁོངས་ཡིན། ད་ལྟ་ཉམས་གསོ་ཞུ་ཐུབ་མེད།
ཡང་དེ་ནས་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་སྐར་བཅོ་ལྔ་ཙམ་འཛེགས་ན་སེ་ར་བྱ་བྲལ་ཁང་ཚན་གྱི་ཁོངས་དགོན་གསར་རྩེའི་རི་ཁྲོད་ཀྱི་རྗེས་ཤུལ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
བྲག་རི་རི་ཁྲོད།
དགོན་པ་གསར་རི་ཁྲོད་ནས་མུ་མཐུད་ཤར་དུ་སྤྱི་ལེ་གསུམ་བཞི་ཙམ་སོང་ན་རི་ཁྲོད་དེར་སླེབས། རི་ཁྲོད་དེར་ཐོག་མར་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་དང་། དེ་རྗེས་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་ཡང་བཞུགས། དེ་རྗེས་ཕ་དམ་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱང་ཡུན་རིང་བཞུགས་ཏེ་ཌ་དྲིལ་དང་རྐང་གླིང་གི་རྗེས་སོགས་ཀྱང་[page 59] གསལ། དེ་རྗེས་བྲག་རི་རྡོ་རྗེ་འཆང་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་པ་བཞུགས་སྟབས་བླ་མའི་མཚན་གྱི་ཐོག་མར་བྲག་རི་ཞེས་པ་ཐོགས། ཁུལ་དེར་པ་རི་ཁུག་ཅེས་ཐོགས་པའང་བྲག་རི་ཁུག་ཅེས་པ་ནས་སྒྲ་འགྱུར་བ་ཡིན། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་རྟེན་གཙོ་སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་ཐོག་སོ་གཅིག་ལྷག་དང་། གསེར་ཟངས་ཀྱི་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་ཐོག་ཚད་མ། གཞན་ཡང་ལི་མ་དང་། གསེར་ཟངས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་ཇི་སྙེད་བཞུགས་པ་བཅས།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་འདུ་ཁང་གི་ཤུལ་དུ་གསར་བཞེངས་གནང་བའི་ལྷ་ཁང་ནང་ཆོས་ལོངས་སྤྲུལ་གསུམ་གྱི་སྐུ་བརྙན་དང་།གུ་རུ་སྟོང་སྐུ། ཟངས་མདོག་དཔལ་རིའི་བློས་བླངས་དཀྱིལ་འཁོར་སོགས་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
གར་རི་དགོན།
མཚན་རྒྱས་པར་གར་རི་བསམ་གཏན་གླིང་ཞེས་ཞུ། སེ་ར་དགོན་ནས་གཡས་ངོས་ཉང་བྲན་ཕུར་སྤྱི་ལེ་ལྔ་དྲུག་ཙམ་དང་། དེ་ནས་བྱང་ངོས་རི་ལྡེབས་སུ་སྤྱི་ལེ་བཞི་ལྔ་ཙམ་འཛེགས་ན་བཙུན་མའི་དགོན་དེར་སླེབས། དགོན་དེ་ནི་ཐོག་མར་སྤྱི་ལོ་༡༡༡༣ལོར་རྒྱ་གར་གྱི་གྲུབ་ཆེན་ཕ་དམ་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་འདེབས་གནང་མཛད། དེའང་ཕ་དམ་པ་སངས་རྒྱས་བོད་དུ་ཐེངས་ལྔ་ཕེབས་པའི་མཇུག་མ་སྟེ་ཁམས་ཀློང་ཐང་སྒྲོལ་མ་ཞེས་པར་མཁྱུད་དཔྱད་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་གཏེར་དུ་སྦས། དེ་ནས་སྟོད་དིང་རིར་ཕེབས་ཞོར་དུ་གནས་དེར་ཕེབས་ཏེ་ཐོག་མར་ཕོ་དགོན་ཞིག་འདེབས་དགོས་ཐུགས་ལ་འཁྲུངས་ཏེ་སྐུ་ངལ་གསོ་བཞིན་བཞུགས་སྐབས། བྲག་གོང་ཞིག་གི་འགྲམ་ནས་བ་དཀར་པོ་ཞིག་འོང་སྟེ་ཕ་དམ་པར་འོ་མ་ཕུལ་བས་དབང་མེད་དུ་“ཨ་མ་”ཞེས་གསུང་ཤོར་བས་བྲག་གོང་ལའང་ཨ་ཡིག་རང་བྱོན་དོད། བྲག་གོང་དེ་ད་ལྟའང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་ལ། བྲག་ཨ་མ་ཞེས་ཀྱང་ཟེར། དེ་ནས་བརྡ་མ་ལ་ཞེས་པའི་ཤར་གྱི་ལ་ཉག་ཏུ་ས་དཔྱད་གཟིགས་པར་ཕེབས་སྐབས་མ་དང་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་ཀྱིས་བསུ་མའི་ཚུལ་དུ་བརྡ་མ་སོགས་ལྷ་ཡིས་རོལ་ཆ་བཀྲོལ་བ་གཟིགས་པས་བརྡ་[page 60] མ་ལ་ཞེས་པ་དེ་ལྟར་བྱུང་།
དེ་ནས་ད་ལྟའི་དགོན་ཆགས་ཡུལ་དེར་ཕེབས་པས་སླར་ཡང་མ་དང་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་ཀྱིས་གར་འཁྲབ་པ་གཟིགས་པས། ད་གནས་འདིར་མོ་དགོན་ཞིག་འདེབས་དགོས་པ་འདྲ་དགོངས་ཏེ་བཙུན་མའི་དགོན་ཞིག་བཏབ། དགོན་པའི་མཚན་དུ་གར་དགོན་བསམ་གཏན་གླིང་ཞེས་གསོལ། ཞི་བྱེད་ཀྱི་ཕྱག་བཞེད་གཏོད། དེ་ནས་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་དུས་མཇུག་ཙམ་དུ་བཙུན་མ་རྣམས་ཀྱིས་བྲག་རི་མཁན་ཆེན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་ཞབས་ལ་གཏུགས་ཏེ་རི་བོ་དགེ་ལྡན་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པར་གྱུར། དེ་ནས་བཟུང་བྲག་རི་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་ན་རིམ་གྱིས་དགོན་དེ་སྐྱོང་བར་མཛད་པས་དགོན་བདག་བྲག་རི་བླ་བྲང་ནས་གནང་། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་བ་བཅུ་གཉིས་ནང་ཛྷི་ཀྵིམ་གྱི་ཕ་དམ་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་བྱིས་པ་ལོ་གཉིས་ཙམ་དང་། རྗེ་སྐུ་འབུམ་ནས་གདན་དྲངས་པ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་འཁྲུངས་རབས་ལེབ་ཐང་བཅུ་དྲུག་ཅེས་པ། སྨན་འདམ་གྱི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་བཅུ་གཅིག་ཞལ་ཐོག་ཚད་མ། གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་སྐུ་བརྙན་མི་ཚད་མ། གསེར་ཟངས་ཀྱི་བྲག་རི་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོ་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན། ཐུགས་རྟེན་དུ་ཤར་ལིའི་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད། གཞན་ཡང་རྒྱ་གར་ཤར་ནུབ་ཀྱི་ལིའི་མཆོད་རྟེན་དང་། སྐུ་བརྙན་ཇི་སྙེད་ཅིག་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད་ལ་ཡང་སྟེང་གཟིམ་ཆུང་སོགས་ལའང་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་བཅས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད། སྔོན་བཙུན་མ་བརྒྱ་ལྷག་གིས་གཙོ་བོ་དགེ་ལྡན་ལུགས་ཀྱི་མདོ་ཆོག་གནས་བརྟན་ཕྱག་མཆོད་དང་། སྨན་བླ། སྔགས་ཆོག་བླ་མ་མཆོད་པ་དང་འབྲེལ་བའི་བདེ་མཆོག་དང་། རྣལ་འབྱོར་མ། མགོན་ཆོས་སྡེ་བཞི། ཕ་དམ་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་སྲུང་ཨ་གྷུ་ར་སོགས་ཀྱི་བསྐང་གསོ། ལྷག་པར་དུ་སྟག་ཕུ་གར་དབང་རིན་པོ་ཆེའི་གཟིགས་སྣང་དུ་བྱུང་བའི་བླ་ཆེན་རྣམས་མཁའ་འགྲོ་བསུ་ལྡོག་ཅེས་པའི་གར་འཆམ་བཀའ་རྒྱ་མ་དེའང་བསྐྱོན་སྲོལ་ཡོད། གཞན་ཡང་དགོན་དེའི་རྒྱབ་རིར་སྒྲོལ་མའི་རང་བྱོན་དང་། [page 61] ཤར་རི་འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་བླ་རི་དང་དེའི་འོག་གནས་བརྟན་བྲག་རི། ནུབ་རིར་བདེ་མཆོག་གི་ཕོ་བྲང་། བབས་ཆུར་རྣལ་འབྱོར་མའི་གཟུངས་སྒྲ་སྒྲོག་པ། ཕ་དམ་པ་སངས་རྒྱས་དགོན་དེ་ནས་ཕེབས་སྐབས་སྔར་གྱི་བ་དཀར་པོ་དེས་རྗེས་སུ་འབྲངས་པས་“ཨ་མ་མ་ཡོང་ཨ་མ་སྡོད་”ཅེས་ཕྱག་འཁར་ཕ་ཝང་ཞིག་ལ་བཙུགས་པས་བ་དཀར་པོ་ཕ་ཝང་ལ་ཐིམ་པའི་རང་བྱོན་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་གནང་བའི་འདུ་ཁང་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། གནས་རི། རང་བྱོན་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ཕ་བོང་ཁ།
མཚན་གཞན་ལ་སྐུ་མཁར་མ་རུའམ། ཕ་བོང་ཁ་བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་གནས་སོགས་ཞུ། གར་རི་དགོན་དང་ཆུ་བཟང་རི་ཁྲོད་ཀྱི་བར་དུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགེན་དེ་ནི་ཐོག་མར་ར་ས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་པ་ལ་བགེགས་བར་སྣ་ཚོགས་བྱུང་སྟབས་ཆོས་རྒྱལ་ཡབ་ཡུམ་རྣམས་གནས་དེར་ཕེབས་ཏེ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་མཛད་པ་ལ་མི་རིང་བར་ནམ་མཁའ་ནས་འཕགས་པ་ཞལ་གཟིགས་བྱུང་ཏེ་བོད་འདི་ནི་སྲིན་པོ་གན་ཀྱལ་དུ་ཉལ་བ་ལྟ་བུའི་ས་པྲ་ལྡན་པས་དེ་ལྡོག་ཆེད་དུ་མཐའ་འདུལ་ཡང་འདུལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་བཞེངས་དགོས་པའི་ལུང་བསྟན། རྒྱལ་པོས་ཞིབ་པར་མཇལ་བས་སྤྱན་རས་གཟིགས་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་དང་བཅས་པ་བྲག་ལ་ཐིམ་པ་ད་ལྟའང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དེ་རྗེས་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་རིག་པའི་བློན་པོ་ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊ་རྒྱ་གར་དུ་ཡི་གེ་སློབ་པར་བཏང་གནང་བ་འབྱོར་ཉེའི་མཚམས་སུ། ད་ནི་ངོས་ཀྱི་རིག་པའི་བློན་པོ་སླེབས་ལ་ཉེ་བས་དེའི་བཞུགས་གནས་གང་དུ་འདེབས་སམ་དགོངས་ཏེ། ཕོ་བྲང་དམར་པོའི་ཡང་སྟེང་ནས་གཟིགས་པས་གནས་དེ་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་གཟིགས་ཏེ་ས་ཡ་ཀིར་ཕ་བོང་རུས་སྦལ་འདྲ་བ་ཞིག་འདུག་པ་དེའི་སྟེང་ངའི་རིག་པའི་བློན་པོའི་ཕོ་བྲང་ཐོབས་ཤིག་ཅེས་བཀའ་[page 62] གནང་བ་བཞིན་ཕ་བོང་དེ་སྟེང་རྩིག་རྨང་སོ་ཕག་ལ་ཁྲོ་ཆུ་འཁོལ་མ་སྦྱར་ཏེ་ཕོ་བྲང་ཐོག་བརྩེག་དགུ་ཅན་བཞེངས། ཕྱོགས་བཞིར་ལྕགས་ཐག་གིས་བཏགས་ཏེ་བརྟན་པར་བྱས། དེ་ནས་ཐོན་མིའང་བོད་དུ་ཕེབས། ཕ་བོང་ཁའི་སྐུ་མཁར་མ་རུར་བཞུགས་ཏེ་བཅུ་ཕྲག་རིག་པའི་གནས་རྣམས་རྒྱལ་པོར་གསོལ་བཞིན་ལོ་གསུམ་བཞུགས། རིག་གནས་རྣམས་རྒྱལ་པོས་མཁྱེན་རྗེས་སླར་ཡང་བོད་རང་དང་མཐུན་པའི་བོད་ཡིག་ཅིག་བཟོ་དགོས་པའི་བཀའ་ཕེབས་པ་བཞིན་རྒྱ་ཡིག་ལྔ་བཅུ་ཐམ་པ་དེ། བོད་ཡིག་སོ་བཞིར་གཏན་ལ་ཕབ་ཞེས་ད་ལྟའི་བོད་ཡིག་འདི་ཉིད་གཏན་ལ་ཕབ། ཡིག་ཕུད་དུ་ད་ལྟ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པའི་ཡིག་ཕུད་མ་ཎི་དང་དེ་འབྲེལ་གྱི་སྒྲའི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཀྱང་བརྩམས་གནང་མཛད་པ་ལ་ཕྱིས་སུ་བསྟན་བཅོས་བརྒྱད་ཀྱི་དང་པོ་སུམ་ཅུ་པ་དང་། དྲུག་པ་རྟགས་ཀྱི་འཇུག་པ་ལས་དེ་བྱིངས་ད་ལྟ་མཇལ་རྒྱུ་མེད། དེ་ལྟར་སྐུ་མཁར་མ་རུ་ཞུ་བའང་རྒྱལ་བློན་རྣམས་གནས་དེར་ཡུན་རིང་བཞུགས་ཏེ་ཕོ་བྲང་མཛད་པས་ཡིན།
དེ་རྗེས་དགེ་བཤེས་པོ་ཏོ་བའི་སློབ་མ་དགེ་བཤེས་བྲག་དཀར་བ་ཞུ་བས་གནས་དེར་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་བཙུགས་གནང་མཛད་དེ་ཡུན་རིང་བསྐྱངས།དེ་རྗེས་དགེ་བཤེས་ཕ་བོང་ཁ་ཐོག་མར་རྟག་བརྟན་རི་ཁྲོད་དང་། བཀྲ་ཤིས་ཆོས་གླིང་རི་ཁྲོད་དུ་ཡུན་རིང་བཞུགས་པ་དང་། དེ་ནས་ཕ་བོང་ཁར་བཞུགས་ཏེ་ཆོས་འཁོར་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་གནང་བས་གནས་མིང་བླ་མར་ཐོགས་ཏེ་སྐྱབས་རྗེ་ཕ་བོང་ཁ་ཞེས་པ་དེ་ལྟར་བྱུང་།
སྔོན་ཆོས་རྒྱལ་དུས་བཞེངས་པའི་ཕོ་བྲང་དགུ་ཐོག་ཅན་མཇལ་རྒྱུ་མེད་ཀྱང་ཕྱིས་སུ་བཞེངས་པའི་ཕ་བོང་ཁའི་ཕོ་བྲང་གསུམ་ཐོག་ལ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་རྡོ་སྐུ་བྱིན་ཅན་གྱིས་གཙོས་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་དང་། ཕ་བོང་འོག་ཏུ་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་བཞུགས་ཁྲི་དང་། ཆོས་རྒྱལ་ཡབ་ཡུམ་གྱི་སྐུ་བརྙན། རིགས་གསུམ་ལྷ་ཁང་ནང་རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་རང་བྱོན་དང་། ཡིག་ཕུད་མ་ཎི། གཞན་[page 63] ཡང་རྒྱ་བཟའི་ཕོ་བྲང་དང་། བཀའ་གདམས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱ་དང་བརྒྱད། ལྷ་བཙུན་བླ་བྲང་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་རྩིག་པའི་སྟེང་གསར་བཞེངས་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། སྔོན་གྱི་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་རྡོ་སྐུ་རིན་པོ་ཆེ། རིགས་གསུམ་ལྷ་ཁང་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་བའི་ནང་རིག་གསུམ་མགོན་པོའི་རང་བྱོན། ཡིག་ཕུད་མ་ཎི་དང་།ྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ། རིགས་གསུམ་ལྷ་ཁང་གི་འོག་ཏུ་བདེ་མཆོག་གི་སྤྱན་གྱི་རང་བྱོན་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ཡང་དགོན་དེའི་ནུབ་བྱང་ངོས་ཀྱི་རི་ལྡེབས་སུ་གསེར་ཕུག་ཅེས་པའི་ཕུག་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་སྐབས་གསེར་གཏེར་བཞེས་པ་ཞེས་དང་། ཡང་དགོན་དེའི་ལྟག་ཏུ་ཐེག་ཆེན་ཕུག་ཅེས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་ཐེག་ཆེན་གསོ་སྦྱོང་ཐོག་མར་བཞེས་ས་དང་། ཡང་དགོན་དེའི་བྱང་ཤར་ངོས་ཀྱི་ལ་ཉག་ཏུ་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་གླིང་རི་ཁྲོད་ཅེས་ལྷ་བཟང་ཧན་གྱིས་བཏབ་པ་ཞེས་པའི་རི་ཁྲོད་དེ་ལ་གདུགས་ཡུར་རི་ཁྲོད་ཀྱང་ཟེར། གདུགས་ཡུར་རི་ཁྲོད་ཅེས་པ་ནི། ལྷ་སའི་ཁོར་ཡུག་གི་རི་ལ་བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་ཚང་བས་ཉང་བྲན་འཕན་དཀར་གྱི་རི་ལ་དབུ་ལ་གདུགས་ཞེས་ཟེར་བས། བཀྲ་ཤིས་ཆོས་གླིང་རི་ཁྲོད་ཆགས་ས་དེར་གདུགས་ཀྱི་ཡུ་བ་འཁེལ་བས་གདུགས་ཡུར་རི་ཁྲོད་ཅེས་པ་དེ་ལྟར་དང་། ཡང་དེ་ནས་ཅུང་འཛེགས་ན་སྟག་པུ་རྡོ་རྗེ་འཆང་དང་། རྟོགས་ལྡན་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ། སྐྱབས་རྗེ་ཕ་བོང་ཁ་སོགས་བཞུགས་མྱོང་བའི་རྟག་བརྟན་ཨེ་བཟང་ཕུག་ཅེས་པ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཕུག་པ་དེར་བདེ་མཆོག་གི་སྤྱན་གྱི་རང་བྱོན་ཞིག་ཡོད་པ་དང་དེའི་འོག་ནས་བབས་པའི་སྒྲུབ་ཆུ་ནི། ནད་རིགས་ཀུན་ལ་ཕན་ཅིང་བྱིན་རླབས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན་ཞེས་གསུངས།
ཆུ་བཟང་རི་ཁྲོད།
མཚན་རྒྱས་པར་ཆུ་བཟང་རི་ཁྲོད་ཡིད་དགའ་[page 64] ཆོས་འཛིན་ཞེས་ཞུ། སེ་ར་དགོན་ནས་གཡས་ངོས་སུ་སྤྱི་ལེ་བཞི་ལྔ་ཙམ་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སོང་ན་སྤྱི་གསོ་སྐོར་ཞེས་པའི་གྲོང་གི་རི་ལྡེབས་སུ་རི་ཁྲོད་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།ི་ཁྲོད་དེ་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༦༩༦ལོར་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། རྒྱལ་བ་ལྔ་པའང་གནས་དེར་ཞབས་བཅག་མྱོང་ཡོད། དེའང་རི་ཁྲོད་དེའི་རྟག་ཏུ་བྱ་རྒོད་ཆུ་མིག་ཅེས་པ་ཆུ་བཟང་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནས་བྱ་རྒོད་ཀྱིས་ཆུ་བཏུངས་པ་རྒྱལ་བ་ལྔ་པས་གཟིགས་པས་ཆུ་མིག་དེར་བྱ་རྒོད་ཆུ་མིག་དང་རི་ཁྲོད་དེར་ཆུ་བཟང་རི་ཁྲོད་ཅེས་འདོགས་གནང་མཛད། ཐོག་མར་གནས་དེ་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་ཡུམ་གྱི་ཚོགས་བསགས་གྲིབ་སྦྱངས་གནང་སར་བསྐྱོན་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་ནི་ཉང་བྲན་གྲོང་སྨད་ཅེས་པར་སྐུ་འཁྲུངས།(ཞེས་འཁྲུངས་ཁང་དེ་ནི་རི་ཁྲོད་དེ་དང་ཉེ་བའི་གཡས་ངོས་སུ་ཡོད)དེ་ནས་ཆུ་བཟང་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེའམ་སྟག་ཕུའི་ཡོངས་འཛིན་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་ཕེབས་ནས་དགོན་དེ་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱུང་། སེ་ར་བྱེས་སྨད་གྲྭ་ཚང་སོ་སོ་ནས་དགེ་སློང་བརྒྱད་རེ་གཏན་བཞུགས་གནང་དགོས་པ་ཡིན། དེ་རྗེས་རིམ་བཞིན་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱུང་སྟེ་ཕ་བོང་ཁ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ཁྲི་བྱང་རིན་པོ་ཆེ། བྲག་རི་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་ཀྱི་བླ་བྲང་ཡོད་ལ་གནས་དེར་བླ་མ་དེ་དག་གིས་གསུང་ཆོས་རིམ་པར་གནང་བས་སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་བ་ཉི་ཤུའི་སར་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་གྱིས་གཏེར་ལས་བཞེས་པའི་རྡོ་སྐུ་རིན་པོ་ཆེ་ཞེས་རྡོའི་ཐུབ་དབང་གི་སྐུ་བརྙན་སོགས་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་དང་། རྣལ་འབྱོར་ལྷ་ཁང་ནང་རྣལ་འབྱོར་མའི་སྐུ་བརྙན་ཐོག་སོ་གཅིག་ལྷག གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ནང་གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་སོགས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་འདུ་ཁང་ནང་སྔོན་གྱི་རྡོ་སྐུ་རིན་པོ་ཆེས་དབུས་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
སེ་ར་དགོན།
མཚན་རྒྱས་པར་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་སེ་ར་ཐེག་ཆེན་གླིང་[page 65] ཞེས་ཞུ། ར་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་བྱང་ངོས་སུ་སྤྱི་ལེ་བཞི་ལྔ་ཙམ་སོང་ན་དགོན་དེར་སླེབས་པ་ཡིན། སེ་ར་ཞེས་པ་ནི། ཐོག་མར་དགོན་དེའི་མཐའ་འཁོར་དུ་ཤིང་སེ་བའི་ར་བས་བསྐོར་ནས་ཡོད་པས་སེ་ར་ཞེས་དང་། ཡང་གསུངས་སྲོལ་གཞན་ལ་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པར་ངས་དགོན་པ་འབྲས་སྤུངས་པ་ལྟར་ཞིག་བཏབ་ཡོད་ཅེས་ཞུས་པར། བྱམས་ཆེན་ཆོས་རྗེས་ངས་དགོན་པ་འབྲས་སྟེང་དུ་སེར་བ་བཏང་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་བཏབ་ཡོད་ཅེས་ཞལ་ཤོབ་ཀྱི་ཕྱིར་དུ་གསུངས་པས་རྗེས་སུ་དགོན་མིང་དུ་དེ་ལྟར་ཐོགས་ཞེས་ཀྱང་ཟེར། དེའང་ཐོག་མར་དགོན་དེ་མ་ཆགས་གོང་སེ་ར་ཆོས་སྡིངས་སུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཡུན་རིང་བཞུགས་ཏེ་སློབ་མ་མང་པོར་ཆོས་གསུངས། ལྷག་པར་དུ་དབུ་མ་རྩ་བ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཊིཀ་ཆེན་བརྩམ་པར་དགོངས་ཏེ་ཟབ་མོ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པའི་གཟིགས་སྣང་ལ་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོའི་བརྗོད་བྱ་སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་སོགས་ཨ་ཡིག་གི་རྣམ་པར་ཆར་ལྟར་བབས་པས་བྱེས་གྲྭ་ཚང་གི་ཆོས་རྭའི་ནང་གི་བྲག་གོང་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་སྟེང་འབུར་དོད་དུ་ཡོད་པ་དེང་སང་ཡང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་ལ། མི་སོ་སོར་ཨ་ཡིག་མང་ཉུང་མཇལ་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་ཡོད་ཅེས་ཟེར། རྗེ་ཙོང་ཁ་པར་དེ་ལྟའི་གཟིགས་སྣང་བྱུང་སྟབས་མ་འོངས་པར་གནས་དེར་དབུ་མ་མཁས་པའི་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་འོང་ཞེས་ལུང་བསྟན། དེ་ནས་མི་རིང་པར་བྱམས་ཆེན་ཆོས་རྗེ་ལ་ཆོས་སྡེ་འདེབས་དགོས་པའི་བཀའ་བཀོད་མཛད་པ་བཞིན་སྣེའུ་རྫོང་དཔོན་ནམ་མཁའ་བཟང་པོས་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་ནས་སྤྱི་ལོ་༡༤༡༩ལོར་དགོན་དེ་བཏབ། ཐོག་མའི་ཚོགས་ཆེན་ནི་ད་ལྟའི་སྔགས་པ་གྲྭ་ཚང་ཡིན། གྲྭ་ཚང་དེ་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་༤དང་ཀ་ཐུང་༣༨ཀྱི་གཙང་ཁང་གཡས་སུ་གནས་བཅུའི་ལྷ་ཁང་ཡོད། དེའང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་རྒྱ་ནག་ཏཱ་མིང་ཡུང་ལོ་རྒྱལ་པོའི་དབུ་བླར་ཐེངས་དང་པོ་གདན་ཞུ་བྱས་པར་མ་ཕེབས། ཐེངས་གཉིས་པའི་གསེར་ཡིག་པའི་མདུན་རྗེ་ཉིད་ཕེབས་མ་ཐུབ་ན་གང་ཉིད་དང་མཁྱེན་རླབས་མཚུངས་པའི་སློབ་མ་ཞིག་གཏོང་གནང་མཛད་དགོས་ཕེབས་པ་བཞིན་བྱམས་[page 66] ཆེན་ཆོས་རྗེ་ཕེབས་རྒྱུ་མཛད། བྱམས་ཆེན་ཆོས་རྗེས་ཀྱང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་བཀའ་བཞིན་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕེབས་ཏེ་མཛད་འཕྲིན་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་བྱུང་། གོང་མའི་གཟིགས་སྣང་དུ་བྱུང་བ་བཞིན་དབུ་ཞྭ་ནག་པོ་རིགས་ལྔ་ཅན་དང་། ཙན་དན་དཀར་པོའི་གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་གི་སྐུ་བརྙན་ཕུལ་བ་གཟུངས་སུ་བྱས་ཏེ་ལྷ་བཟོ་སྤྲུལ་སྐུ་སྣེའུ་ཆུང་པས་བཞེངས་པའི་ཐུབ་པ་བདུད་འདུལ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཐུབ་པ་གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་གི་གནས་བརྟན་ཡན་ལག་འབྱུང་འདི་གསུང་བྱོན་དུ་གྲགས་ཤིང་། དེའང་ཀུན་མཁྱེན་བློ་གྲོས་རིན་ཆེན་སེ་རར་ཕེབས་ཏེ་ལྷ་ཁང་འདིའི་ནང་ཕེབས་སྐབས་“ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོ་བྱོན་པ་ལེགས་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས་པ་ལེགས”ཞེས་གསུང་བྱོན་པ་དང་། ཕྱག་ཀྱང་ཡར་ཕེབས་ཞུ་བའི་ཚུལ་དུ་ཡོད། ཡང་དགེ་བསྙེན་དྷ་རྨ་ཏ་ལའི་སྐུ་བརྙན་དེས་ཀྱང་“ཕུག་འདི་ཅུང་དོག་འདུག”གསུངས་ནས་ཕུག་པའི་ཕྱིར་མར་ཙམ་ཕེབས་ཡོད་པ་ཡང་ཀརྨ་ཆོས་གྲགས་རྒྱ་མཚོ་དང་རིན་སྤུངས་དོན་ཡོད་རྡོ་རྗེས་ལྷ་སའི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཀརྨ་དགོན་གསར་བཏབ། གསེར་གསོལ་ལ་ཁ་གཡར་ཏེ་ནང་རྟེན་ཙན་དན་གྱི་སྐུ་རྣམས་བསྔོག་རྩིས་བྱས་ཏེ་གནས་བརྟེན་མ་ཕམ་པའི་ཐུགས་ཀར་གྲི་བཙུགས་པས“ངེད་རྣམས་འདིར་བཞག་པ་འགྲོ་དོན་ཆེ”ཞེས་གསུངས་བྱོན་པས་ཙན་དན་གྱི་སྐུ་རྣམས་འདོན་མི་ཕོད་པར་རང་སོར་བཞག་དགོས་བྱུང་བའི་ལྷ་ཁང་དང་། གཙང་ཁང་ཤར་དུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་ཕྱག་བཟོ་འཇིགས་བྱེད་སོགས་ཀྱི་མགོན་ཁང་། འདུ་ཁང་ནང་དབུས་སུ་བྱམས་ཆེན་ཆོས་རྗེ་དང་། རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ། རྒྱལ་བ་བྱམས་པ། ཕ་བོང་ཁ་སོགས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན། ཡང་སྟེང་ཚེ་དཔག་ལྷ་ཁང་ནང་དབུས་སུ་ཚེ་དཔག་མེད་དང་། གཡས་སུ་གུང་རུ་རྒྱལ་མཚན་བཟང་པོའི་གདུང་རྟེན། དེའི་གཡས་སུ་རྗེ་བཙུན་པའི་གདུང་རྟེན། གཞན་ཡང་སྨན་བླ་བདེ་གཤེགས་བརྒྱད་སོགས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་བཅས་དང་།
བྱེས་མཁས་མང་གྲྭ་ཚང་ནི། ཀུན་མཁྱེན་བློ་གྲོས་རིན་ཆེན་སེང་གེས་ཕྱག་[page 67] བཏབ་གནང་མཛད། ཐོག་མར་བཞུགས་གནས་གཏན་འཇགས་མེད་པར་ཚལ་གུང་ཐང་དང་། དབུས་སྟོད་སོགས་སུ་ཆོས་ཐོག་ཏུ་ཕེབས་པས་བྱེས་གྲྭ་ཚང་ཞེས་པར་གྲགས། དེའང་ཀུན་མཁྱེན་བློ་གྲོས་རིན་ཆེན་སེང་གེ་ནི། ལ་སྟོད་བྱང་གི་ཡུལ་དུ་གསང་སྔགས་རྙིང་མའི་གྲུབ་ཐོབ་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་འཁྲུངས། དབུས་སུ་ཕེབས་ནས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་དང་། དགེ་འདུན་གྲུབ་པ། འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེ་སོགས་ཀྱི་ཞབས་ལ་གཏུགས། འབྲས་སྤུངས་ཟུར་ཁང་དུ་བཞུགས་ནས་གསན་བསམ་མཛད་སྐབས་སུ་འགྲན་ཟླར་འདུག་པ་འགའ་ཡིས་ཐུགས་བསུན་ནས་འཁོར་མང་པོ་དང་བཅས་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེའི་བསྟོད་པ་གསུང་བཞིན་སེ་རར་ཕེབས། དེ་ནས་མཁན་ཐོག་ཁ་ཤས་སོང་རྗེས་འཁོན་སྟོན་དཔལ་འབྱོར་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱིས་གྲྭ་ཚང་འདིའི་མཁན་པོ་གནང་སྐབས་སེ་རར་གཏན་འཇགས་སུ་བཞུགས་པས་གྲྭ་ཚང་འདི་ཆགས། འདུ་ཁང་ཀ་རིང་༨ལ་ཀ་ཐུང་༩༢ཀྱི་དབུས་སུ་རྭ་སྒྲེང་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་དང་། ཁྲི་ཆེན་ངག་དབང་ཆོས་ལྡན། འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ། རྗེ་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ། ཡོངས་འཛིན་བློ་བཟང་དོན་གྲུབ། འདོད་ཡོན་དངུལ་གདུང་སོགས་སྐུ་བརྙན་ཁག་དང་། ནུབ་ཀྱི་གཙང་ཁང་ནང་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་དང་འབྲེལ་བའི་ཉེ་སྲས་བརྒྱད་དང་དེ་འབྲེལ་རྟ་མགྲིན་ཁང་ཡོད། དེའང་གྲྭ་ཚང་འདི་མ་ཆགས་གོང་ད་ལྟའི་རྟ་མགྲིན་ཁང་གི་ཤུལ་དུ་དུར་ཁྲོད་ཡིན་པ་དང་། ཀུན་མཁྱེན་བློ་གྲོས་རིན་ཆེན་ཞབས་སྐོར་དུ་ཕེབས་རིམ་བཞིན་དེར་སྐྱེས་པའི་ཤིང་སེ་བའི་སྡོང་པོ་ཞིག་ལ་རྟག་ཏུ་ན་བཟའ་འཐོག་པ་ལྟར་དུ་བྱེད། ཉིན་ཞིག་བྱ་དམར་པོ་ཞིག་སེ་ཕུང་ལ་འཐིམ་པའི་གཟིགས་སྣང་བྱུང་བས་ཞིབ་པར་གཟིགས་དུས་སེ་ཕུང་དེའི་དཀྱིལ་ནས་རྟ་མགྲིན་ཡང་གསང་མཇལ་ཏེ་རྟ་སྐད་ཀྱང་སྒྲོག་པས་དེ་མར་ཆོས་གོས་ཕུད་ནས་ཤིང་དེ་ལ་དཀྲིས་ཏེ་ཡང་གསང་གི་སྐུ་བརྙན་བཞེངས་གནང་བ་ད་ལྟའང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་འདི་ཉིད་ལགས། འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་ནས་བྱིན་རླབས་ཆེ་ཞིང་གྲྭ་ཚང་འདིར་ལེགས་ཉེས་དུས་འགྱུར་སོགས་ཀྱི་སྔ་ལྟས་སུ་རྟ་སྐད་སའི་གཏིང་ནས་སྒྲོག་[page 68] པ་ཡང་ཡང་བྱུང་ཞེས་གྲགས་པའི་སྐུ་བརྙན་གྱིས་དབུས་མཐའ་འཁོར་དུ་སྲུང་མ་ཁག་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད། གཞན་ཡང་ཀུན་མཁྱེན་བློ་གྲོས་རིན་ཆེན་གཞིས་ཀ་དཔལ་འབྱོར་ལྷུན་པོར་བཞུགས་སྐབས་ཡབ་རྟོགས་ལྡན་ཡོན་ཏན་མགོན་པོར“ཁྱོད་ཡི་དམ་འདི་དང་ཕུར་པ་འདི་མ་བྲལ་བ་བགྱིས་ཤིག”ཅེས་རྟ་མགྲིན་གྱི་ཆོས་སྐོར་དང་། ཕུར་པ་ཆེད་དུ་སྐྱེལ་མི་བྱུང་། ཕུར་པ་དེ་ནི་གྲུབ་ཐོབ་འདར་འཕྱར་གྱི་གཏེར་མ་བྱིན་ཅན་ཡིན་སྟབས་ལོ་ལྟར་བོད་ཟླ་༡༢ཚེས་༢༧ཉིན་སེ་ར་ཕུར་མཇལ་ཞེས་མཇལ་ཁ་གཏོང་སྲོལ་ཡོད་པའི་ཕུར་པ་དེའང་མགོན་ཁང་དེར་བཞུགས། གདོང་གྲལ་དཀྱིལ་གྱི་གཙང་ཁང་དབུས་སུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་དང་། གཡས་སུ་སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས། གཡོན་དུ་འོད་དཔག་མེད། གདོང་གྲལ་གཡས་ཀྱི་གཙང་ཁང་ནང་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་དང་། ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ། དེའི་གཡོན་གྱི་གཙང་ཁང་ནང་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་འཁོར་དང་། བྱམས་པ་ཆོས་འཁོར་སོགས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད་པ། ཡང་ཐོག་རྟ་མགྲིན་ལྷ་ཁང་ནང་གཙོ་བོ་རྟ་མགྲིན་ཡང་གསང་དང་། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ། རྒྱལ་བ་ལྔ་པ་སོགས་དང་། ཤར་གྱི་ལྷ་ཁང་ནང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་སོགས་བཞུགས། གཞན་ཡང་གྲྭ་ཚང་དེ་ཁོངས་ཁང་ཚན་ཉེར་གཅིག་ཡོད་པ་ནི། ༡ཧར་གདོང་ཁང་ཚན། ༢བསམ་བློ་ཁང་ཚན། ༣བྱ་བྲལ། ༤ཀྲེ་བོ། ༥བྲ་ཏི། ༦ཚ་བ། ༧ལྷོ་པ། ༨རྒོམ་སྡེ། ༩ལ་བ། ༡༠འདན་མ། ༡༡ཟངས་དཀར། ༡༢གུ་གེ ༡༣དཔེ་ཐུབ། ༡༤སྟག་མོ། ༡༥གཙང་པ། ༡༦རྒྱལ་བྱེད། ༡༧ཨེ་པ། ༡༨གཉལ་པ། ༡༩དྭགས་པོ། ༢༠རྩེད་ཐང་། ༢༡སྤོམ་འབོར་བཅས་ཡིན།
གྲྭ་ཚང་སྨད་ཐོས་བསམ་ནོར་བུའི་གླིང་ནི། ཀུན་མཁྱེན་བྱང་ཆུབ་འབུམ་པས་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། འདུ་ཁང་ཀ་རིང་༡༢དང་ཀ་ཐུང་༨༨ཀྱི་གཙང་ཁང་དབུས་སུ་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་ཐོག་སོ་གཉིས་ཙམ་དང་། གཡས་སུ་བྱམས་པ། གཡོན་དུ་འཇམ་དབྱངས། རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ། རྗེ་ཕ་བོང་ཁ། ཚེ་སྨོན་གླིང་རྒྱལ་ཐོག་སྐབས་ཕུལ་བའི་ཇོ་བོ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་སོགས་དང་། གཙང་ཁང་[page 69] ནུབ་ཏུ་སྣེའུ་ཆུང་པའི་ཕྱག་བཟོ་འཇིགས་བྱེད་དང་། ཐ་འགོ། ནག་པོ་སྐོར་གསུམ་སོགས་དང་། གཙང་ཁང་དཀྱིལ་དུ་མི་དབང་ཇོ་བོ་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་ཉེ་སྲས་བརྒྱད། གཙང་ཁང་ཤར་དུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་དང་། འཁོར་དག་པ་རྣམ་བརྒྱད། ཇོ་རྔོག་འབྲོམ་གསུམ་བཅས་སོགས་བཞུགས། ཡང་ཐོག་ཉི་མ་ལྷ་ཁང་དུ་ཛྷེ་ཀྵིམ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐུབ་པ་གྲོང་ཁྱེར་མ་དང་། འཕགས་པ་ལོ་ཀེ་ཤྭ་ར། བདེ་མཆོག་ཡབ་ཡུམ་སོགས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད། གྲྭ་ཚང་འདིར་ཁང་ཚན་བཅུ་བཞི་ཡོད་པ་ནི། ༡ཨ་མདོ་གཞུང་པ་ཁང་ཚན། ༢སྤོམ་འབོར། ༣ཡེར་པ། ༤རོང་པོ། ༥ཚ་རྡོར། ༦ཚ་བ། ༧ཀོང་པོ། ༨རྨར་སྙུང་། ༩ཨ་ར། ༡༠ཐེ་བོ། ༡༡རྟ་དབོན། ༡༢སྤོ་བོ། ༡༣གུང་རུ། ༡༤མི་ཉག་བཅས་སོགས་ཡིན།
ད་ལྟའི་ཚོགས་ཆེན་ནི། ལྷ་བཟང་གི་སྡི་སྲིད་བཀྲོངས་པའི་སྡིག་བཤག་ཏུ་བཞེངས་པ་ཡིན་ཟེར་ཞིང་། དེའང་ཚོགས་ཆེན་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་༡༢ལ་ཀ་ཐུང་༩༦གི་འདུ་ཁང་ནང་རྟེན་གཙོ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་མི་དབང་བྱམས་པ་ཐོག་སོ་གཅིག་ལྷག དེའི་གཡས་སུ་བྱམས་ཆེན་ཆོས་རྗེའི་སྐུ་བརྙན་དང་ཐུབ་པ་གཙོ་འཁོར། སྒྲོལ་དཀར་ཚེ་དཔག་མེད་སོགས་དང་། གཙང་ཁང་ནུབ་ཏུ་གནས་བཅུ་ལྷ་ཁང་། གཙང་ཁང་དཀྱིལ་དུ་ལྷ་བཟང་གིས་བཞེངས་པའི་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་ཐོག་སོ་གཉིས་ལྷག གཙང་ཁང་ཤར་དུ་འཇིགས་བྱེད་ལྷ་ཁང་། ཡང་ཐོག་ལྷ་བཟང་བྱམས་པའི་ཞལ་རས་ཁང་ནང་ཇོ་བོ་རྗེའི་སྐུའི་གཟུངས་སུ་ནོར་བུ་བསམ་འཕེལ་དང་རིང་བསྲེལ་སོགས་བཞུགས་པ་དང་། ཏཱ་མིང་རྒྱལ་པོས་བྱམས་ཆེན་ཆོས་རྗེར་ཕུལ་བའི་ཐུབ་དབང་གི་ཞལ་ཐང་མཁའ་འགྲོ་བཀྲས་འཐག་མ། གནས་བཅུའི་གོས་ཐང་། བཀའ་འགྱུར་ལྷ་ཁང་ནང་ཏཱ་མིང་རྒྱལ་པོས་ཕུལ་བའི་པད་རག་ལས་བྲིས་པའི་བཀའ་འགྱུར་ངོ་མཚན་ཅན། གསེར་བྲིས་ཀྱི་ལཉྩའི་བརྒྱད་སྟོང་པ། རྒྱལ་བ་ལྔ་པས་གནང་བའི་བཀའ་འགྱུར། ཕོ་ལྷ་མི་དབང་གིས་གནང་བའི་བསྟན་འགྱུར་པར་མ། ཟ་དམ་ཀརྨའི་ཆོས་རྫོང་ནས་གདན་དྲངས་པའི་གོས་སྐུ་གླིང་གསུམ་མ། ཡང་ཐོག་ཏུ་དགེ་སློང་མ་པདྨའི་[page 70] ཐུགས་དམ་ཀྱི་རྟེན། གུང་རུ་རྒྱལ་མཚན་བཟང་པོས་ཉང་བྲན་བཀའ་བསྒོ་ཕུག་ནས་གདན་དྲངས་པའི་སྤྱན་རས་གཟིགས་བཅུ་གཅིག་ཞལ་དང་། དེར་སྨོན་ལམ་འདེབས་པའི་སྦ་འཁར་དེའང་གུང་རུ་རྒྱལ་མཚན་བཟང་པོའི་ཕྱག་འཁར་ཡིན་པ། དུར་ཁྲོད་བསིལ་བ་ཚལ་གྱི་རྡོ་ནག་ལས་གྲུབ་པའི་མགོན་པོ་ཕྱག་བཞི་པ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
གཞན་ཡང་དགོན་དེར་ཐོག་མར་རྒྱ་དང་།འབྲོང་སྟེང་། སྟོད་པ། སྨད་པ་བཅས་གྲྭ་ཚང་བཞི་ཡོད་པ་ལ་རྗེས་སུ་སྔགས་པ་དང་། བྱེས། སྨད་པ་བཅས་གྲྭ་ཚང་གསུམ་དུ་སྒྲིལ། གྲྭ་ཚད་ནི་སེ་ར་ལྔ་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་ཟེར་ཡང་རྗེས་སུ་གྲྭ་གྲངས་ཆིག་ཁྲི་མ་ཟིན་ཙམ་དང་། གྲྭ་སྤྱིལ་གསུམ་སྟོང་ཙམ་ཡོད།
ད་ལྟ་གྲྭ་ཚང་གསུམ་དང་ཚོགས་ཆེན་གྱི་རྟེན་གསུམ་ནི་ཕལ་ཆེར་སྔོན་གྱི་དེ་རང་དང་།ཁང་ཚན་ནི་ཕལ་ཆེ་བ་ཉམས་གསོ་དང་། གསར་བཞེངས་གནང་བ་ཡིན། ཁང་ཚན་ཞེས་པ་ནི། གྲྭ་རྒྱུན་སོ་སོའི་ཐོབ་ཁུངས་ལ་གཞིགས་ནས་དབྱེར་ཡོད་སྟབས་ཁང་ཚན་སོ་སོའི་མིང་ཡང་ལུང་པ་སོ་སོའི་མིང་ཐོགས་ཡོད།
ཡང་དགོན་དེའི་ལྟག་ལ་གླིང་སྐོར་ལམ་སྟེང་དུ་སེ་ར་ཆོས་སྡིངས་ཡོད།སེ་ར་དགོན་ཕྱག་མ་བཏབ་གོང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་གནས་དེར་བཞུགས། གནས་དེ་ནི་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་དང་མཁས་གྲུབ་དགེ་ལེགས་དཔལ་བཟང་མཇལ་ས་དང་། དབུ་མ་རྩ་ཤེའི་ཊིཀ་ཆེན་གསུང་ས། ཏཱ་མིང་གོང་མའི་གསེར་ཡིག་པ་མཇལ་ས། རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་ཇོ་ཤཱཀ་རྣམ་གཉིས་ལ་དབུ་རྒྱན་ཕུལ་ཏེ་ལྷ་ལྡན་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་ཚོགས་གནང་བ་དང་། དགའ་ལྡན་དགོན་པ་ཕྱག་འདེབས་དགོས་ཐུགས་ལ་འཁྲུངས་ས་སོགས་གནས་དེར་ཡིན། ཡང་དེ་ནས་མུ་མཐུད་སེ་རའི་རྒྱབ་རིར་འཛེགས་ན་རི་སྐེད་མཚམས་སུ་དགེ་ལེགས་སྙན་གྲགས་རྒྱ་མཚོའམ་རྗེ་སྒྲུབ་ཁང་པས་བཏབ་པའི་སེ་ར་སྒྲུབ་ཁང་རྩེའི་གྱང་གོག་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
གྲྭ་བཞི་དགོན།
མཚན་རྒྱས་པར་གྲྭ་བཞི་བརྟེན་བཞུགས་ཆོས་འཁོར་[page 71] གླིང་ཞེས་ཞུ། སེ་ར་དགོན་ནས་གཡོན་ངོས་སུ་སྤྱི་ལེ་གསུམ་ཙམ་མར་ཡོང་ན་དགོན་དེར་སླེབས། ཐོག་མར་གནས་དེར་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་དགོན་གནས་ཤིག་ཡོད་སྐད་ལ་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་དུས་དགེ་དགོན་དུ་འགྱུར། ེ་ནས་རྒྱལ་བ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་བརྟེན་བཞུགས་དགོན་དུ་འགྱུར་བས་“བརྟན་བཞུགས་ཆོས་འཁོར་གླིང་”ཞེས་པའང་རྒྱལ་བ་ལྔ་པས་བཏགས་གནང་བ་ཡིན་ཟེར། དེ་རྗེས་ཀེའུ་ཚང་འཇམ་དབྱངས་སྨོན་ལམ་དུས་རྒྱ་སྐྱེད་གནང་བ་དང་། ཐོག་མར་གྲྭ་གྲངས་བཞི་ལས་མེད་སྟབས་གྲྭ་བཞི་ཞེས་པ་དེ་ལྟར་དང་དེ་རྗེས་དགེ་འདུན་ཉེར་ལྔ་བར་འཕར། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་བ་༡༢ཀྱི་དབུས་སུ་འཇིམ་གྱི་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་སྐུ་བརྙན་རྒྱབ་ཏུ་མཚན་བྱང་འཁོད་པ། པང་ཁེབས་སྟེང་མུ་ཏིག་གི་འབྲུག་རིས་ཡོད་པ་ཞིག་དང་། ཚེ་ལྷ་རྣམ་གསུམ། རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ། གནས་བཅུ་མདའ་ཚད་ཙམ། ཀེའུ་ཚང་འཇམ་དབྱངས་སྨོན་ལམ་གྱི་འདྲ་སྐུ། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་། རྒྱའི་དམག་དཔོན་ཁག་གིེས་རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་བྱང་། སྲུང་མ་ལྕམ་སྲིང་། རིག་པའི་ལྷ་མོ། སྲོག་བདག བཀའ་འགྱུར་དཔར་མ་དང་། བསྟན་འགྱུར་གསེར་རིས། ཡང་ཐོག་ཏུ་ཀེའུ་ཚང་རིན་པོ་ཆེའི་གཟིམས་ཆུང་། དེའི་སྟེང་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱ་ཕིབས་དང་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་བཅས་ཡོད། ཤར་དུ་ལྷ་མོ་ཁང་ནང་གེ་སར་རམ་ཀྲེ་རིས་རྒྱལ་པོ་ཞེས་གོང་མའི་ཕུལ་བྱུང་གི་བློན་པོའི་སྐུ་བརྙན་རེད་ཅེས་ཟེར་བ་གཉིས་ཡོད་པས་དེའི་མདུནེས་པའི་མོ་འདེབས་སྲོལ་ཡོད། མོ་ཡིག་ནི་རྒྱ་ཡིག་ཡིན། དེ་རྗེས་རྒྱལ་བ་ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོའི་དུས་ལྷ་མོ་ཁང་རྒྱ་སྐྱེད་གནང་། ཀེའུ་ཚང་སྐུ་ཐོག་གནིས་པ་འཇམ་དབྱངས་སྨོན་ལམ་རྒྱ་ནག་གོང་མས་གདན་དྲངས་རྗེས་ཡར་ཕེབས་སྐབས་རྒྱ་ཡི་ལྷ་མོ་ཞིག་ཆིབས་ཞབས་སུ་འབྲངས་པས་ད་ལྟའི་གྲྭ་བཞིར་ཕེབས་སྐབས་ད་ཁྱོད་གནས་དེར་སྡོད། འདི་ནས་འོང་ས་མེད་ཅེས་གསུངས་པ་ད་ལྟའི་གྲྭ་བཞི་ལྷ་མོ་ཡིན། ཁྲའུ་ཆའན་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར། གཞིས་བདག་ཅེས་པ་ནི། ལྷ་ཁང་འོག་སྟེ་ཡ་མོན་དམག་སྒར་ནས་གདན་དྲངས་[page 72] པ་ཡིན། ད་ལྟ་འདུ་ཁང་རྙིང་པ་ཉམས་གསོ་གནང་བ་དང་། འདུ་ཁང་གསར་པ་གསར་བཞེངས་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། སྔོན་དགོན་དེའི་གཤམ་དུ་གྲྭ་བཞི་ཡ་མོན་ལྷ་ཁང་དང་། རྒྱབ་ཏུ་གྲྭ་བཞི་དམག་སྒར། དེའི་ཤར་དུ་གྲྭ་བཞི་དངུལ་པར་ཁང་སོགས་ཀྱི་གནས་ཡུལ་ཡིན།
ཀེའུ་ཚང་ནུབ་རི་ཁྲོད།
ཀེའུ་ཚང་ནུབ་རི་ཁྲོད་ནི། སེ་ར་ཤར་དུར་ཁྲོད་ནས་སྤྱི་ལེ་གསུམ་བཞི་ཙམ་བྱང་ངོས་གླང་ཆེན་རི་བརྒྱུད་ནས་འཛེགས་ན་རི་ཁྲོད་དེར་སླེབས་ཀྱི་རེད། (ཀེའུ)ཞེས་པ་ནི། བྲག་ཕུག་གམ་དབེན་པའི་དོན་དང་། རི་ཁྲོད་དེར་ཐོག་མར་གུང་ཐང་བླ་མ་ཞང་དང་། རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་བཞུགས་གནས་དང་ཡི་གེ་ཨའི་རང་བྱོན་དང་ཕྱག་རྗེས་སོགས་ཡོད་པ་ལ། དེ་རྗེས་སེར་བྱེས་མཁན་པོ་བྱམས་པ་སྨོན་ལམ་སྐུ་ན་བགྲེས་པོ་ཆགས་པའི་དུས་ཕྱག་མཛོད་ཀྱིས་ད་ཁྱེད་ནི་སྐུ་ན་བགྲེས། བླ་མའི་ཡང་སྲིད་ནི་གཅིག་ལས་གཅིག་སླ་བ་ཞིག་ཆགས་ཏེ་མཐར་བླ་བྲང་དེ་སྡིག་ཚང་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་གྱི་འདུག དེས་ན་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་ཡུན་རིང་ཀེའུ་ཚང་རི་ཁྲོད་དུ་བཞུགས་པར་མཛོད། ཁྱེད་དགོངས་པ་གཞན་དོན་དུ་ཕེབས་ན་བླ་བྲང་ཡང་ཁྱེད་ཀྱི་རྗེས་སུ་བཏང་ནས་མེད་པ་བཟོ་གི་ཡིན་ཞེས་ཞུས་པས། མཁན་པོས་ཕྱག་མཛོད་ལགས་དེ་ལྟར་མ་གསུང་། ང་ཡིན་ཅིག་ཐེངས་གཅིག་འོང་དགོས་ཞེས་གསུངས་པས། འོན་ན་ཁྱེད་ཡིན་ཅིག་ཕེབས་ན་རྡོ་རིང་ལྷ་ལྕམ་རང་ལ་ཕེབས་པར་ཞུ། ང་རྩད་གཅོད་བདེ་ཞེས་ཞུས་པ་ལྟར་ཀེའུ་ཚང་བྱམས་པ་སྨོན་ལམ་གྱི་ཡང་སྲིད་རྡོ་རིང་བསྟན་འཛིན་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལྷ་ལྕམ་ལ་༡༧༩༡ལོར་འཁྲུངས། མཚན་ལ་བློ་བཟང་འཇམ་དབྱངས་སྨོན་ལམ་ཞེས་གསོལ། ཐོག་མར་དགེ་འདུན་བཞི་གྲྭ་གཅིག་ནས་རྗེས་སུ་དགེ་སློང་༢༧གྱིས་གཙོས་དགེ་འདུན་བདུན་ཅུ་ཙམ་བར་འཕེལ། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་བ་དྲུག་ནང་རྟེན་གཙོ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་བྱམས་པ་ཐོག་[page 73] སོ་གཅིག་ཙམ་དང་། དེའི་གཡས་གཡོན་དུ་ཀེའུ་ཚང་སྐུ་ཐོག་བཞིའི་དངུལ་གདུང་མདའ་ཚད་ལྷག་དང་། སྐུ་ཐོག་སོ་སོའི་སྐུ་བརྙན། གསེར་བྲིས་ཀྱི་བརྒྱད་སྟོང་པ་དང་། མདོ་སྡེ་སྐལ་བཟང་། ཡང་ཐོག་ལྷ་ཁང་ནང་གསེར་ཟངས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མི་ཚད་ལྷག་དང་། དེའི་གཡས་གཡོན་དུ་ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་གི་གསུང་འབུམ་མང་པོ་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་ཁང་བུ་མཆོད་རྟེན་གྱི་ཤུལ་དུ་གསར་བཞེངས་གནང་བའི་འདུ་ཁང་ཀ་བ་དྲུག་གི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་ལ་འཁོར་ལམ་སྤྱིར་བཏང་བའང་ཡོད།
ཀེའུ་ཚང་ཤར་རི་ཁྲོད་ནི། ཀེའུ་ཚང་ནུབ་ནས་བྱང་ལམ་བརྒྱུད་སོང་ན་གཡང་གཟར་ཅན་གྱི་བྲག་ལྡེབས་སུ་ཆགས་ཡོད། རི་ཁྲོད་དེ་ནི་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་དུས་མཇུག་ཏུ་སེ་ར་ཀེའུ་ཚང་འཇམ་དབྱངས་བློ་གསལ་གྱིས་ཕྱག་བཏབ། རྗེས་སུ་ཕུར་ལྕོག་སྤྲུལ་སྐུ་ན་རིམ་ནས་ཞལ་བདག་མཛད། ཀེའུ་ཚང་ཤར་ནུབ་རི་ཁྲོད་གཉིས་ནི་ཤིན་ཏུ་གཡང་གཟར་ཆེ་བའི་བྲག་སྐེད་དུ་བཏབ་ཡོད་པས་སྒེའུ་ཁུང་ནང་ནས་འོག་ཏུ་བལྟ་སྐབས་ལུས་ཀྱི་ཁྲག་རྩ་ཡོངས་རྫོགས་འཐེན་པ་ལྟ་བུ་བྱེད། དེའང་སྔོན་བཤན་པ་ཞིག་ལུག་གསོད་པའི་གྲབ་བྱས་ཏེ་གྲི་བརྡར་ནས་ལུག་དང་ཉེ་བར་བཞག དེ་ནས་ལག་པ་བཀྲུ་བར་བརྩམ་སྐབས་ལུག་དེས་བཤན་གྲིའི་སྟེང་ཐལ་བ་གཡོགས་པ་བཤན་པས་མཐོང་སྟེ་འགྱོད་པ་དྲག་པོས། ང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་སྲོག་གཅོད་མཁན་སྡིག་པ་ཅན་ཞིག་ཡིན་འདུག་ང་ལྟ་བུ་ཤི་ན་སེམས་ཅན་འདི་ཐག་ཚེ་ཐར་སྙམ་སྟེ་དེ་མར་ཀེའུ་ཚང་བྲག་གི་གཡང་གཟར་ཅན་སྟེང་ནས་མཆོངས་པས། བཤན་པ་དེར་ངེས་འབྱུང་དྲག་པོ་དེ་ལྟ་བུ་སྐྱེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡིག་ལྟུང་རྣམས་ཡོངས་སུ་དག་སྟེ་ས་སྟེང་དུ་མ་ལྷུང་བར་འཕུར་བ་ལྟར་དོག་བདེ་མདའི་ཞིང་ཞིག་གི་སྟེང་དུ་བབས། ཕྱིས་སུ་གནས་དེར་བསང་ཁོག་ཅིག་ཀྱང་ཡོད། དོན་ནི་ཀེའུ་ཚང་དུ་སྒྲུབ་པ་བསྐྱོན་བཞིན་བཞུགས་པའི་མཚམས་པ་ཞིག་གིས་གཟིགས་པས། ཁོ་བཤན་པ་མི་ཚེ་[page 74] སྡིག་ལས་ཁོ་ན་བྱས་ཀྱང་ད་ལམ་ས་སྟེང་དུ་མ་ལྷུང་བར་ནམ་མཁར་འཕགས་ཐུབ་པས་ན། ང་མི་ཚེ་སྒྲུབ་ལ་བརྩོན་པ་ཞིག་ས་སྟེང་དུ་ཅི་ནས་ལྷུང་སྙམ་སྟེ་བྲག་སྟེང་དེ་ལས་མཆོངས་པས་སྐད་ཅིག་ཉིད་དུ་ས་སྟེང་དུ་རྡབ་སྟེ་གཤེགས། དེའི་ཤུལ་དུ་མཆོད་རྟེན་ཞིག་ཀྱང་བཞེངས་ཡོད། དེ་ལྟར་བཤན་པ་དང་མཚམས་པ་གཉིས་སྐུལ་སློང་འཁྱེར་སྟངས་ཀྱིས་འབྲས་བུ་མི་འདྲ་བ་སོ་སོར་བྱུང་།
རྭ་ཁ་བྲག
རྭ་ཁ་བྲག་ནི། ཀེའུ་ཚང་ནུབ་ནས་ཆུ་ཚོད་སྐར་བཅུ་གྲངས་ཙམ་གྱེན་དུ་འཛེགས་ན་རི་ཁྲོད་དེར་སླེབས། རི་ཁྲོད་དེ་ནི། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་༡༤པར་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད་《དྲང་ངེས་ལེགས་བཤད་སྙིང་པོ》དག་གནས་དེར་མཛད། གཡས་གཡོན་དུ་མཁས་གྲུབ་རྗེ་དང་། རྒྱལ་ཚབ་རྗེའི་སྒྲུབ་ཕུག་ཀྱང་ཡོད། རྭ་ཁ་བྲག་ཅེས་པ་ནི། རྗེ་ཙོང་ཁ་པར་གོང་མ་ཏཱ་མིང་གི་གདན་ཞུ་འབྱོར་བར། རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་གོང་མའི་ཕོ་ཉ་གཡོལ་བའི་ཆེད་དུ་རི་ཁྲོད་དེའི་ནུབ་ངོས་རི་སྟེང་དུ་བྲག་རི་གཡང་གཟར་ཅན་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་ནང་དུ་སྐུ་མཚམས་སུ་བཞུགས། དམ་ཅན་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་རྗེས་སྙེགས་ཏེ་འོང་བས་གནས་དེར་སླེབས་སྐབས་བྲག་རི་སྒོ་མེད་དེའི་ནང་བཞུགས་ཡོད་པ་ཤེས་ཏེ་བྲག་རི་དེའི་གཤམ་དུ་དབུ་རྭ་བརྡར་ཤུལ་དང་། དེ་ནས་བྲག་བཤགས་ཏེ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་མཇལ་སྟབས་རྭ་ཁ་བྲག་ཅེས་པའི་མཚན་དེ་ལྟར་བྱུང་གསུངས། དེ་ནས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་སྐུ་གཤེགས་པའི་ཕྱི་ལོ་སྟེ་༡༤༢༠ལོར་བྱམས་ཆེན་ཆོས་རྗེས་དགའ་ལྡན་ལྔ་མཆོད་དང་པོ་སྟེ་རྗེའི་དགོངས་རྫོགས་དང་པོ་དེ་གནས་དེར་གཏོང་གནང་མཛད། ལྔ་མཆོད་ཁང་ཞེས་པའི་ལྷ་ཁང་དེའང་དེ་ལྟར་བྱུང་། དེ་རྗེས་སྒྲུབ་ཁང་དགེ་ལེགས་རྒྱ་མཚོ་ནས་ཨ་དགའ་བསོད་ནམས་བཟང་པོ་སོགས་ཀྱིས་བསྐྱངས། སྔོན་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་བཅུ་དགུ་ཙམ་ཡོད། སེ་ར་སྒྲུབ་ཁང་རྩེའི་ཁོངས་ཡིན། ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་གནང་བའི་སྒྲུབ་ཁང་ནང་ཡི་གེ་ཨའི་རང་བྱོན་དང་། སྔོན་གྱི་སྒྲུབ་ཕུག་ཁག་དང་སྐུ་བརྙན་[page 75] གསར་བཞེངས་གནང་བ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ཕུར་བུ་ལྕོག
མཚན་རྒྱས་པར་ཕུར་ལྕོག་རིགས་གསུམ་བྱང་ཆུབ་གླིང་ཞེས་ཞུ། རྭ་ཁ་བྲག་ནས་ཕྲེད་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་གཉིས་གསུམ་ཙམ་རི་རྒྱབ་ཏུ་སོང་ན་རི་ཁྲོད་དེར་སླེབས། ཕུར་ལྕོག་ཅེས་པ་ནི། ཞང་འགྲོ་མགོན་གཡུ་བྲག་གིས་བྲག་ཕུར་བུའི་དབྱིབས་ཅན་གྱི་སྟེང་དུ་ཕོ་བྲང་ཟུར་ལྕོག་བཏབ་པས་མཚན་དེ་ལྟར་ཐོགས། དེ་ནས་སྤྱི་ལོ་༡༧༠༦ཙམ་ལ་སྒྲུབ་ཁང་དགེ་ལེགས་རྒྱ་མཚོར་མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་སྲས་ཐོས་སྨོན་བསམ་གྲུབ་ཀྱིས་ཕུ་དོག་ཅིང་མདའ་བདེ་བའི་ཡུལ་དོག་བདེ་ཅེས་པར་མཁར་བཏབ་ན་བཟང་ཞེས་ལུང་བསྟན་པ་ལྟར་གནས་དེར་ཕེབས་སྐབས་དེར་མཆོད་རྟེན་དཀར་ཆུང་གིས་གཙོས་མཆོད་རྟེན་ཁ་ཤས་དང་། རིགས་གསུམ་ལྷ་ཁང་གི་ཤུལ་ཙམ་ལ་སྒྲུབ་གནས་བཏབ། སྒྲུབ་ཁང་དགེ་ལེགས་རྒྱ་མཚོས་སེ་ར་རྩེ་དང་། རྭ་ཁ་བྲག ཕུར་བུ་ལྕོག་བཅས་བསྐྱངས་གནང་བ་ལ། རྗེས་སུ་ཕུར་བུ་ལྕོག་ངག་དབང་བྱམས་པ་ལ་གཏད་པས་གནས་མིང་བླ་མར་ཐོགས་ཏེ་ཕུར་ལྕོག་ངག་དབང་བྱམས་པ་ཞེས་པ་དེ་ལྟར་བྱུང་། གནས་དེར་ལོ་ལྟར་ལམ་རིམ་གསུངས། ཐོག་མར་འདུ་ཁང་ཀ་བ་བཞི་ནས་རིམ་བཞིན་རྒྱ་སྐྱེད་གནང་བ་དང་། ཕོ་ལྷ་མི་དབང་དུས་ཆོས་རྭའི་འདུ་ཁང་ཆེན་མོ་སོགས་རྒྱས་བསྐྲུན་གནང་། ཐོག་མར་དགེ་འདུན་བརྒྱད་གྲྭ་གཅིག་ནས་རིམ་བཞིན་བརྒྱད་བཅུ་ཙམ་བར་འཕེལ། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་བ་བཞིའི་ནང་རྟེན་གཙོ་སྒྲུབ་ཁང་དུས་བཞེངས་གནང་བའི་འཇིགས་བྱེད་དང་། སྒྲོལ་དཀར་སོགས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན། རིགས་གསུམ་ལྷ་ཁང་ནང་རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་སྐུ་བརྙན་བཞེངས་གནང་ནས་རབ་གནས་མཛད་སྐབས་ཡིག་དྲུག་གི་རང་བྱོན་དུ་གཟིགས་སྣང་བྱུང་བ་སོགས་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་པ་བཞུགས་སུ་གསོལ།
ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་གནང་བའི་རི་ཁྲོད་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཡང་དེ་དང་ཉེར་བར་དུས་[page 76] རབས་བཅུ་བདུན་ཙམ་དུ་སེར་སྨད་མཁན་པོ་སྤང་ལུང་བློ་བཟང་ཐུགས་རྗེས་ཕྱག་བཏབ་གནང་བའི་སྤང་ལུང་རི་ཁྲོད་ཀྱི་རྗེས་ཤུལ་ཡང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
མཁར་རྡོ་རི་ཁྲོད།
མཚན་རྒྱས་པར་མཁར་རྡོ་བསམ་གཏན་གླིང་རི་ཁྲོད་ཅེས་ཟེར། དོག་བདེ་ཤར་ནུབ་གཉིས་མཚམས་ཀྱི་རི་སྟེང་དུ་རི་ཁྲོད་དེའི་རྗེས་ཤུལ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། རི་ཁྲོད་དེ་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༧༠༦ལོར་མཁར་རྡོ་བཟོད་པ་རྒྱ་མཚོའམ་བློ་བཟང་སྒོམ་ཆུང་ཞུ་བས་བཏབ། ཐོག་མར་གང་ཉིད་གནས་ངེས་མེད་ཡེར་པ་དང་། འཕན་པོ། ར་སྒྲེང་། འོལ་ཁ་སོགས་སུ་རྡེའུ་བཅུད་ལེན་དང་། མེ་ཏོག་བཅུད་ལེན། ཆུའི་བཅུད་ལེན་སོགས་མཛད་དེ་བྱོན། དེ་ནས་གནས་དེར་ཕེབས་ཏེ་རི་ཁྲོད་དེ་བཏབ། བླ་མའི་མཚན་རི་ཁྲོད་ལ་ཐོགས་པའམ། རི་ཁྲོད་ཀྱི་མིང་བླ་མར་ཐོག་པ་གང་ཡིན་མ་ངེས། རི་ཁྲོད་དེ་ད་ལྟ་ཉམས་གསོ་ཞུ་ཐུབ་མེད།
གནས་སྒོ་གདོང་།
ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་གནང་བའི་གནས་སྒོ་གདོང་བཙུན་མའི་དགོན་དུ་[page 77] འཕགས་པ་ལོ་ཀེ་ཤཱ་རི་སོགས་སྔོན་གྱི་རྐུ་བརྙན་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ནེ་ཕྱུང་རི།
ནེ་ཕྱུང་རི་ནི། ལྷ་ས་ནས་དོག་བདེ་བརྒྱུད་རྡོ་སྔོན་པོ་བར་སྤྱི་ལེ་བཞི་ལྔ་ཙམ་དང་། དེ་ནས་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་གཉིས་ཙམ་འཛེགས་ན་བཙུན་མའི་དགོན་དེར་སླེབས་ཀྱི་རེད།ེ་ཕྱུང་རི་ནི། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་ཙམ་དུ་ཞང་གཡུ་བྲག་པའི་སློབ་མ་རབ་འབྱམས་ཆོས་རྗེས་བཏབ། དེའང་རབ་འབྱམས་ཆོས་རྗེས་ཐོག་མར་སེ་རྭ་དགོན་པའི་འགྲམ་དུ་དགོན་གནས་བཏབ་སྟེ་ཚལ་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པ་ལ། དེ་རྗེས་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་ཙམ་དུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་སེ་རྭ་ཆོས་སྡིངས་སུ་བཞུགས་སྐབས་སྒྲུབ་སྡེ་དེའི་བླ་སློབ་རྣམས་ཀྱང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་ཞབས་ལ་གཏུགས་ཏེ་དགེ་ལྡན་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པར་གྱུར། དེ་ནས་སློབ་དཔོན་མཁའ་སྤྱོད་དཔལ་མོས་མཛད། མཁའ་སྤྱོད་དཔལ་མོ་ནི། དགུང་ལོ་༡༢ཐོག་བུ་ནས་བུ་མོར་འགྱུར་བ་ཞིག་ཡིན། དེ་ནས་མཁའ་སྤྱོད་དཔལ་མོས་མོ་དགོན་འདི་འདི་ན་མི་ལེགས་པས་གནས་གཞན་ཞིག་ཏུ་སྤོ་དགོས་དགོངས་པ་ལ། ཉིན་ཞིག་ནང་རྟེན་བཀྲམ་པའི་དཀྱིལ་ནས་རབ་འབྱམས་ཆོས་རྗེའི་གཏོར་ཆས་བླུགས་པའི་སྣོད་བྱ་ནེ་ལེ་སྟེ་པིང་ཀྱུར་མ་ཞིག་གིས་འཁྱེར་ཏེ་ད་ལྟའི་དགོན་ཆགས་ཡུལ་དེར་བསྐྱལ་བས་ནེ་ཕྱུང་རི་ཞེས་པའི་མཚན་ཐོགས། ཡང་དགོན་དེའི་གཡས་གཡོན་དུ་བྲག་རི་ཡིན་ཀྱང་དགོན་ཆགས་ཆུལ་དུ་ནེའུ་གསིང་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཡོད་པས་ནེའུ་ཆུང་རི་ཞེས་པ། ཡང་གནས་དེར་མི་ཆུང་གི་དབྱིབས་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོད་པས་མི་ཆུང་རི་སོགས་གསུང་སྲོལ་སྣ་ཚོགས་ཡོད། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་བ་སུམ་ཅུའི་ནང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་བཅུ་གཅིག་ཞལ་དང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ། དགོན་དེའི་ཆུ་མིག་ནང་ནས་འཁྲུངས་པའི་རྡོ་ནག་གི་མགོན་པོ་ཕྱག་བཞི་སོགས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད། སྔོན་བཙུན་མ་༡༨༠ཙམ་གྱིས་རི་བོ་དགེ་ལྡན་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པ་ཡིན། ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་གྱང་[page 78] གོག་སྟེང་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
རི་བརྒྱ་བསམ་གཏན་གླིང་།
རི་བརྒྱ་བསམ་གཏན་གླིང་ནི། ལྷ་ས་ནས་ཤར་ངོས་སུ་སྣུབ་ནག་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་བཞི་ཙམ་སོང་ན་དགུ་རྩ་གྲོང་གི་བྱང་ངོས་རི་ལྡེབས་སུ་རི་ཁྲོད་དེའི་རྗེས་ཤུལ་སམཇལ་རྒྱུ་ཡོད། རི་ཁྲོད་དེ་ནི་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་ཙམ་དུ་རི་བརྒྱ་སྤྲུལ་སྐུ་བྱམས་པ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། རི་བརྒྱ་ཞེས་པ་ནི། གངས་ཅན་རི་ཆེན་བརྒྱ་ཡི་སྙིང་པོ་བསྡུས་པས་རི་བརྒྱ་ཞེས་དང་། བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་ཚང་བའི་རི་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་ཞེས་གསུངས། སྔོན་འདུ་ཁང་དབུས་ཀ་རིང་གཉིས་དང་། ཀ་ཐུང་དྲུག་ཅན་ནང་གི་རྟེན་གཙོར་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་སྐུ་བརྙན་རྡུལ་མི་བཞེས་པ་ཞེས་པ་དང་། དེའི་མདུན་རྒྱལ་བའི་བཞུགས་ཁྲི། བྲག་ཡེར་པའི་བྱམས་པའི་སྐུ་རྒྱུ་ལྷག་མ་ལས་བཞེངས་པ་བྱམས་པ་ཐོག་ཚད་མ་ཟིན་ཙམ། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་དང་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེའི་སྐུ་བརྙན་མི་ཚད་ལྷག སྤྱན་རས་གཟིགས་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་། གནས་བཅུ་བྲག་རི་མ། སྨན་བླ་བདེ་གཤེགས་བརྒྱད་སོགས་དང་། ཡང་སྟེང་དུ་རྒྱལ་བའི་གཟིམས་ཆུང་། གཞན་ཡང་འདུ་ཁང་ཤར་ནུབ་ཅེས་པ་སོ་སོར་ཡང་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད། འོན་ཀྱང་རི་ཁྲོད་འདི་ད་ལྟ་ཉམས་གསོ་ཞུ་ཐུབ་མེད།
ཚལ་གུང་ཐང་།
མཚན་རྒྱས་པར་ཚལ་གུང་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་ཞེས་ཞུ། ལྷ་སའི་ཀུ་རུ་ཟམ་པ་ནས་ཤར་ངོས་སུ་སྣུམ་ནག་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་༦ཙམ་སོང་ན་ཚལ་གུང་ཐང་གྲོང་དབུས་སུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཚལ་ཞེས་པ་ནི། གུང་ཐང་བླ་མ་ཞང་འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་གཡུ་བྲག་པ་རླུང་སྒོམ་སྟེ་ཕུར་བུ་ལྕོག་ཏུ་ཕེབས་སྐབས་ན་བཟའི་ཚལ་བུ་གནས་དེར་ལྷུང་བས། ཚལ་ཞེས་[page 79] དང་། ང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་འཁྲུངས་ས་ལུམ་བིའི་ཚལ་གྱི་ཟུར་ཆགས་པ་སོགས་གསུང་སྲོལ་མི་འདྲ། གུང་ཐང་ཞེས་པ་ནི། རྗེ་བཙུན་མི་ལ་གནས་དེའི་ཆོས་འཁོར་གླིང་དུ་བཞུགས་སྐབས་ཡུལ་གུང་ཐང་གི་མིང་དེ་གནས་དེར་བཏགས་གནང་བ་ཡིན་གསུངས། དགོན་དེ་ནི་མཉམ་མེད་དྭགས་པོ་ལྷ་རྗེའི་ཡང་སློབ་བླ་མ་ཞང་འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་གཡུ་བྲག་པས་
༡༡༧༥ལོར་ཚལ་ཡང་དགོན་དང་༡༡༨༧ལོར་གུང་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་བཏབ་གནང་མཛད། བཀའ་བརྒྱུད་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པས་ཚལ་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཅེས་པའང་དེ་ནས་བྱུང་། བྱང་ངོས་ཡང་དགོན་ལ་ཚལ་དང་། ལྷོ་ངོས་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་གུང་ཐང་། དེ་གཉིས་སྡེབས་པ་ལ་ཚལ་གུང་ཐང་ཞེས་ཟེར། གཞན་ཡང་བྱང་ངོས་སུ་ཚལ་དང་། དབུས་གླིང་ཞེས་གྲྭ་ཚང་གཉིས། ལྷོ་ངོས་སུ་གུང་ཐང་ཆོས་ཁྲི་ལྕོག་དང་། གཟིམ་ཁང་ཤར། ཆོས་འཁོར་གླིང་བཅས་དང་། དེ་ནས་དམག་འཁྲག་དང་མེ་སྐྱོན་སོགས་ཀྱིས་ཉམས་རྒུད་ཆེན་པོ་བྱུང་། དེ་རྗེས་དགའ་ལྡན་ཁྲི་ཐོག་དགུ་པའི་དུས་ནས་དགེ་ལྡན་དར་ཁྱབ་བྱུང་། རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་དུས་གང་གི་དབུ་བླ་ཟུར་ཆོས་དབྱིངས་རལ་གྲོལ་གྱིས་ཞལ་འཛིན་གནང་། དེ་རྗེས་ལྷ་བཟང་གིས་དགའ་ལྡན་ཁྲི་ཐོག་ལྔ་བཅུ་པ་བྱ་བྲལ་དགེ་འདུན་ཕུན་ཚོགས་ལ་དགོན་གཞིས་མ་ལག་དང་བཅས་པ་ཕུལ། དེའི་ཡང་སྲིད་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེ་བླ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་དུ་བཞུགས། དེ་ནས་བཟུང་གུང་ཐང་ཚང་ཞེས་པའི་མཚན་བྱུང་བ་དང་། གུང་ཐང་གི་བདག་ཐོབ་ཀྱང་གུང་ཐང་བླ་བྲང་ནས་གནང་བ་བཅས་ཡིན། སྔོན་ཚལ་གུང་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་གི་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་༢དང་ཀ་ཐུང་༢༤གཡས་ནས་རྩིས་པའི་རྣམ་སྲས་ལྷ་ཁང་དང་། ཚལ་པ་བཀའ་འགྱུར་བཞུགས་པའི་ཚེ་དཔག་ལྷ་ཁང་། ཞང་ལྷ་ཁང་། གཙང་ཁང་དབུས་མའི་ནང་ཇོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཐོག་སོ་གསུམ་ཙམ་དང་། འཁོར་ཉན་ཐོས་གཉིས། དེའི་གཡོན་དུ་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་དང་བྱམས་ཁང་། དེ་ནས་མགོན་ཁང་བཅས་ལ་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་བཞུགས། ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་གུང་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་[page 80] ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་། སྔོན་གྱི་རྣམ་སྲས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་དང་། གཙང་ཁང་ནང་ཇོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྒྱབ་ཡོལ་དང་སྐུ་སྨད་སྔོན་གྱི་དེའི་སྟེང་གསར་བཞེངས་གནང་བ། མགོན་ཁང་ནང་སྔོན་གྱི་མགོན་པོ་ཕྱག་བཞི་དང་། མགོན་པོ་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་གྱི་སྐུ་སྨད་སྟེང་གསར་བཞེངས་གནང་བ། གཞན་ཡང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོན་དེར་ལོ་ལྟར་བོད་ཟླ་༤ཚེས་༡༥ལ་གུང་ཐང་མེ་ཏོག་མཆོད་པ་ཞེས་པའི་གར་འཆམ་བསྐྱོན་སྲོལ་ཡོད། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་མཆོད་པ་ཆེན་པོ་བཞི་སྟེ་ལྷ་ས་བཅོ་ལྔ་མཆོད་པ། གུང་ཐང་མེ་ཏོག་མཆོད་པ། བསམ་ཡས་འདོད་བདེ་མཆོད་པ། རྭ་སྒྲེང་ཁུ་བྱུག་མཆོད་པ་བཅས་མཆོད་པ་བཞིའི་ཡ་རྒྱལ་ཡིན་གསུངས། མེ་ཏོག་མཆོད་པའི་ཉིན་ལོ་གཅིག་དུས་གཅིག་ལས་ཐུག་འཕྲད་མི་ཆོག་པའི་གྲིབ་རྫོང་བཙན་དང་། གུང་ཐང་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་གཉིས་ཐུག་འཕྲད་གནང་སྲོལ་ཡོད། གཞན་ཡང་གུང་ཐང་དུ་སྲི་གནོན་འབུམ་པ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། སྔོན་གྱི་ལས་ནད་འབུམ་པའི་ཞབས་རྭ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ཚེ་མཆོག་གླིང་།
མཚན་རྒྱས་པར་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་མཆོག་བསམ་གཏན་གླིང་དང་ཡང་གྲིབ་ཚེ་མཆོག་གླིང་སོགས་ཞུ། ལྷ་སའི་ཟམ་ཆེན་ནམ་ཀུ་རུ་ཟམ་པ་ནས་གྲིབ་ཅེས་པའི་གྲོང་དུ་སྤྱི་ལེ་གསུམ་ཙམ་བསྐྱོད་ན་དགོན་དེར་སླེབས་ཀྱི་རེད། གྲིབ་ཅེས་པ་ནི། སྔོན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་རྒྱལ་པོ་གླང་དར་བཀྲོངས་རྗེས་རྟ་དཀར་པོར་སོལ་བ་བྱུག་པ་དང་། གོས་ཀྱི་ཕྱི་ནག་པོར་ནང་དཀར་པོ་ཡིན་པ་གྱོན་ཏེ་སྐྱིད་ཆུའི་རབ་ལས་ཐོན། རྟ་ལ་སོལ་བ་བྱུག་པ་ཆུས་དག་ནས་དཀར་པོར་གྱུར། གོས་ནག་པོ་ཕྱི་ནང་སློག་སྟེ་གྱོན་ནས་ཤར་གྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད། དེ་མར་རྗེས་འདེད་པ་རྣམས་དེར་འབྱོར་ཏེ་འདི་ནས་རྟ་ནག་མི་ནག་ཅིག་སོང་ངམ་ཞེས་པར། དེར་ཡོདཡུལ་མི་ཚོས་རྟ་ནག་མ་[page 81] མཐོང་རྟ་དཀར་མི་དཀར་ཞིག་རིབ་ཙམ་མཐོང་བྱུང་ཞེས་བཤད་པས་དེ་ནས་བཟུང་ཡུལ་དེར་རིབ་ཅེས་ཐོགས་པ་རིམ་བཞིན་གྲིབ་ཅེས་པར་སྒྲ་འགྱུར་ཞེས་ཟེར་སྲོལ་ཡོད། དགོན་དེ་ཕྱག་འདེབས་པ་པོ་ནི། སྐྱོད་གྲོང་བསམ་གཏན་གླིང་ཕྱག་འདེབས་པ་པོ་དཀའ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་ཞུ་བ་དེ་ཡིན། དཀའ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚན་ནི། རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པའི་ཡོངས་འཛིན་ཡིན།༡༧༨༧ལོར་གོར་དམག་གི་གཉའ་ནང་དང་། རོང་ཤར། སྐྱིད་གྲོང་བཅས་བཙན་བཟུང་བྱས་སྟབས་སྐྱིད་གྲོང་བསམ་གཏན་གླིང་གི་དགེ་འདུན་རྣམས་ཐོར་ཏེ་དཀའ་ཆེན་གྱི་དྲུང་དུ་བཅར་ནས་བདེ་སྡུག་རྣམས་ཞུས་པས། དཀའ་ཆེན་གྱིས་ཁྱེད་རྣམས་གང་འདོད་ལྟར་སོང་ཞེས་གསུངས་པར། རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པས་ཁྱེད་ཚོའི་བླ་མ་ངས་གདན་དྲངས་པས་ཁྱེད་ཚོ་གང་འདོད་ལྟར་བཏང་ན་མི་འགྲིག་ལྷ་སའི་ཉེ་འདབས་སུ་དགོན་ཞིག་འདེབས་གསུངས་སྟེ་དགོན་པ་གང་དུ་འདེབས་མིན་དཔྱད་པར། དཀའ་ཆེན་གྱིས་རྩེ་པོ་ཏ་ལ་ནས་གཟིགས་སྐབས་ད་ལྟའི་དགོན་ཆགས་ཡུལ་དེར་ས་དཔྱད་ལེགས་པར་གཟིགས་ཏེ། ༡༧༩༠ལོར་དགོན་དེ་ཕྱག་བཏབ། ལྷ་སའི་གླིང་བཞིའི་ནང་ཚན་ཞིག་ཡིན། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་བ་སོ་གཉིས་ཀྱི་གཙང་ཁང་ནང་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་དང་། འདུ་ཁང་ནང་དཀའ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་གྱི་དངུལ་གདུང་ཐོག་ཚད་མ་དང་། དེའི་གཡས་གཡོན་དུ་དངུལ་སྐུ་སྐུ་ཚད་མ་རེ། བྲག་སྒོ་རབ་འབྱམས་པའི་ཐུགས་དམ་རྟེན་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་སྐུ་བརྙན། དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་༡༠༨ཀྱིས་རི་བོ་དགེ་ལུགས་ཕུག་བཞེད་མཛད་པ་བཅས་ཡིན།
ད་ལྟ་འདུ་ཁང་ཆེ་བ་ཉམས་གསོ་གནང་ཐུབ་མེད་ཀྱང་དབང་ཁང་ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། དགོན་དེའི་ཤར་ངོས་རི་ལྡེབས་སུ་གྲིབ་རྫོང་བཙན་གྱི་སྐུ་མཁར་གསང་བཞེངས་གནང་བའང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།།[page 82]
སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་རྫོངས་ཁོངས་ཀྱི་གནས་སྐོར་ས་བཀྲ།
༡ སངས་རྒྱས་དགོན་པ། ༢ སྣེའུ་རྫོང་ཤུལ། ༣ རྣམ་རྒྱལ་པེར་ཁང་། ༤ གསང་ཕུ་དགོན། ༥ ཉི་མ་ཐང་། ༦ རྩེ་སེར། ༧ ཁྲིམས་ཟམ། ༨ སྟག་ལུང་བྲག ༩ གཞོང་པ་ལྷ་ཆུ། ༡༠ སྐྱོར་མོ་ལུང་། ༡༡ དགའ་གདོང་། ༡༢ དབུ་འབུམ་མཆོད་རྟེན། ༡༣ སྣང་རྩེ་རྒྱལ་ཁང་། ༡༤ ལུམ་པ་ཟམ་པ། ༡༥ སྤར་ཕུ་དགོན། ༡༧ མཚུར་ཕུ་དགོན། ༡༨ གནས་ནང་དགོན། ༡༩ སྙན་དགོན། ༢༠ མཚོ་སྨད་དགོན། ༢༡ ལམ་ས་དགོན། ༢༢ རྭ་སྐོར་སྒོན། ༢༣ ཆུ་བཟང་། ༢༤ གཡུ་ཐོག་སྒང་། ༢༥ སྟོད་ལུང་ཆུ་ཚན། ༢༦ སྡིངས་ཁ་དགོན། ༢༧ ཕྱིར་མིག་ཆུང་། ༢༨ མཁའ་ལུང་རི་ཁྲོད། ༢༩ ར་ཚག་དགོན། ༣༠ ཆོས་ཁང་དམར་པོ། ○ད་ལྟའི་སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་རྫོང་།[page 83]
བསམ་ཚུལ་འབྲི།
ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོའི་མཛད་རྗེས།